Pegas: De gaskraan dicht voor veiligheid van de Groningers
DEN HAAG (PDC i) - "De veiligheid komt op één, de leveringszekerheid op twee en de financiën op drie”, dat was volgens Wopke Hoekstra i de boodschap aan zijn ministerie. Van 2017 tot 2022 was hij minister van Financiën i en daarom verhoorde de parlementaire enquêtecommissie i (Pegas) hem afgelopen maandag 10 oktober.
Voormalig minister van Economische zaken en Klimaat (2017-2021) Eric Wiebes i werd eerder deze dag bevraagd. Samen onderzochten zij of de gaskraan dicht kon, wat leidde tot een besluit in 2018.
Volgens Wiebes waren er meerdere aanleidingen die hem tot dit besluit bewogen. Vooraan stond de veiligheid van de Groningers. De veiligheidsbelofte van voorganger Henk Kamp i, die neerkwam op de versterkingsoperatie, bleek voor Wiebes al snel onhaalbaar. Bovendien had de regio nog amper vertrouwen in zijn ministerie.
Na de zware beving van 2018 in Zeerijp was het voor hem "klinkklare logica" dat de gaswinning ten einde moest komen, doorgaan zou "onbenullig bestuur" zijn. Zelfs als dit ten koste zou gaan van leveringszekerheid of staatsinkomsten, deze wogen niet op tegen de onveiligheid van de Groningers. Maar, voegt Wiebes toe, destijds rekenende de geopolitieke analyse die hij liet doen in opdracht van minister Stef Blok i niet op een conflict met Rusland.
Uit Hoekstra's antwoorden blijkt een vergelijkbare motivatie. Hij was snel overtuigd door Wiebes' voorstel. De hoge proceskosten die bij de schadeafhandeling en versterking komen kijken maakten hem boos. Hij benadrukt dat eventuele besparingen op de versterkingsoperatie geen rol speelden in het besluit om de gaswinning stop te zetten.
Wél vergde het besluit financiële argumenten om de ministerraad te overtuigen. Premier Rutte i betuigde al steun toen het plan nog in kleine kringen werd onderzocht. Meevallers op onder andere zorgbegroting, maar ook de gekrompen afhankelijkheid van de gasbaten ten opzichte van 60 jaar geleden, trokken de andere ministers uit eindelijk over de streep. In het regeerakkoord i stond namelijk dat de gaswinning enkel een beetje teruggeschroefd zou worden.
Samengevat vertelden de voormalig ministers de commissie dat het besluit om de gaskraan dicht te draaien is genomen omwille de veiligheid van de Groningers. De financiën waren hieraan ondergeschikt, aldus Hoekstra en Wiebes.
Bronnen: NOS, NRC, RTV Noord