Rechtsstaatrapport Commissie: zorgen om positie rechterlijke macht

DEN HAAG (PDC i) - De Europese Commissie i zet vraagtekens bij de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in enkele lidstaten. Het gaat dan vooral om de invloed bij het benoemen en ontslaan van rechters, en of een openbaar ministerie geheel zelfstandig onderzoeken mag beginnen. Dit is de conclusie van het jaarlijkse 'rapport over rechtsstaat' van de Commissie.

Verder gaat het rapport in op de aanpak van corruptie, de ruimte voor het maatschappelijk middenveld en de positie van de (publieke) media in de afzonderlijke lidstaten.

Rechterlijke macht

De Commissie heeft al jaren ruzie met Polen en Hongarije als het gaat om inmeniging van de politiek in de rechterlijke macht. Bulgarije staat eveneens onder verscherpt toezicht. Maar er zijn ook zorgen over Roemenië, Malta, Slowakije, Slovenië, Letland, Tsjechië en in mindere mate Cyprus, Litouwen, Oostenrijk, Ierland, Spanje en Griekenland.

Ook lidstaten waar ogenschijnlijk alles goed geregeld is kunnen rekenen op kritiek. Zo moeten Duitsland en Denemarken meer middelen uittrekken voor rechters en het OM, moet Luxemburg werk maken van het aanpakken van economische criminaliteit en - net als een aantal andere lidstaten - moet Nederland aan de slag met het digitaliseren van het werk van de rechtbanken.

Aanpak corruptie

Over de aanpak van corruptie is de Commissie over de hele linie iets positiever, maar ook op dit vlak is er ruimte voor verbetering. In lidstaten als Tsjechië en Roemenië zijn er teveel snijvlakken tussen politiek en onderzoeken naar corruptie. Nederland moet van de Commissie aan de slag om de transparantie rond nevenactiviteiten van politici te verbeteren en regels te maken tegen de draaideur-lobby van oud-politici. Deze aanbeveling geldt wel voor meer lidstaten.

Positie media

Zorgen zijn er ook om de positie van de media. In Hongarije en Polen wordt het kritische media heel lastig gemaakt te werken. In lidstaten als Cyprus en Malta is het individuele journalisten lastig gemaakt onderzoek te doen. De rechtsbescherming van journalisten is ook niet overal goed geregeld; zo moet ook Ierland dat verbeteren.

Dat de diversiteit van het medialandschap onder druk staat is te merken aan kritische noten voor een aantal lidstaten waaronder ook Frankrijk.

Maatschappelijk middenveld

Er zijn zorgen over bijvoorbeeld Hongarije en Griekenland, waar kritische NGO's het werk moeilijk wordt gemaakt. Echter, over het algemeen kunnen maatschappelijke organisaties goed hun werk doen in de EU, en genieten ze steun van en/of bescherming tegen de overheid.

Positief

Ondanks alle kritieke noten die de Commissie kraakt, ziet de Commissie dat veel lidstaten vorderingen maken op programma's om op al die vlakken de rechtsstaat te versterken. Zo blijkt dat veel lidstaten de afwikkeling van rechtszaken efficiënter wisten te maken door de administratieve rompslomp te verminderen. En de EU blijft een van de minst corrupte delen van de wereld.

Bron: Europese Commssie