Consumentenbescherming: Commissie keurt strengere consumentenregels voor online financiële diensten goed

Vandaag heeft de Europese Commissie een hervorming goedgekeurd van de huidige EU-regels voor de verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten. Het voorstel zal de consumentenrechten versterken en de grensoverschrijdende verlening van financiële diensten op de eengemaakte markt bevorderen. Deze markt heeft een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt door de algemene digitalisering van de sector en de nieuwe soorten financiële diensten die sinds de invoering van de regels in 2002 zijn ontwikkeld. Deze ontwikkelingen zijn nog versterkt door de COVID-19-pandemie, die sterk heeft bijgedragen tot een toename van het aantal onlinetransacties.

Věra Jourová i, vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie: “Consumenten kiezen steeds vaker voor onlinediensten, ook als het gaat om financiën, en dat is een goede zaak. Maar we moeten er ook voor zorgen dat de spelregels gelijke tred houden met de nieuwste ontwikkelingen. Consumenten hebben duidelijke informatie en een vangnet nodig als er iets misgaat”.

Didier Reynders i, commissaris voor Justitie: “Onze regels moeten de ontwikkelingen van de financiële diensten volgen: zo eenvoudig is dat. De digitalisering en de toename van het aantal nieuwe financiële producten hebben deze sector de afgelopen twintig jaar ingrijpend veranderd, en de recente lockdowns als gevolg van de COVID-crisis hebben aangetoond dat een efficiënter en actueler regelgevingskader voor financiële diensten op afstand relevanter is dan ooit. De risico's en uitdagingen kunnen variëren, maar wij stellen altijd de veiligheid van de consument voorop”.

Modernisering van de EU-regels

Om de verlening van financiële diensten op de interne markt te bevorderen en een hoog niveau van consumentenbescherming te waarborgen, worden in het voorstel acties op verschillende gebieden ingevoerd:

• - 

  Gemakkelijkere toegang tot het herroepingsrecht van 14 dagen voor overeenkomsten op afstand voor financiële diensten: om de uitoefening van dit recht te vergemakkelijken, zullen handelaren een herroepingsknop moeten aanbrengen wanneer zij langs elektronische weg verkopen. Bovendien is de handelaar verplicht een kennisgeving van het herroepingsrecht te sturen indien de precontractuele informatie minder dan een dag voor de sluiting van de overeenkomst wordt ontvangen.
• - 

  Duidelijke regels voor de verstrekking van precontractuele informatie: wat, hoe en wanneer? Het voorstel moderniseert de regels, bijvoorbeeld met betrekking tot elektronische communicatie, en legt de verkoper de verplichting op om vooraf bepaalde informatie te verstrekken, waaronder bijvoorbeeld het e-mailadres van de handelaar, eventuele verborgen kosten of het risico dat met de financiële dienst verbonden is. Informatie moet ook duidelijk zichtbaar op het scherm worden weergegeven en er worden regels ingevoerd voor het gebruik van pop-ups of gelaagde links om informatie te verstrekken. De nieuwe regels zullen er ook voor zorgen dat de consument genoeg tijd krijgt om de ontvangen informatie te bestuderen, ten minste een dag vóór de eigenlijke ondertekening.
• - 

  Speciale regels ter bescherming van consumenten bij het online sluiten van overeenkomsten voor financiële diensten: overeenkomsten voor financiële diensten kunnen moeilijk te begrijpen zijn, in het bijzonder wanneer ze op afstand worden gesloten. Het voorstel verplicht handelaren ertoe om eerlijke en transparante onlinesystemen op te zetten en een passende toelichting te geven bij het gebruik van online-instrumenten (bv. robo-advies of chatboxen). De regels geven de consument ook de mogelijkheid om menselijke tussenkomst te vragen als de interactie met dergelijke online-instrumenten niet het gewenste resultaat oplevert.
• - 

  Handhaving: het voorstel geeft meer slagkracht aan de bevoegde autoriteiten. Er zullen strengere sancties gelden voor op afstand gesloten overeenkomsten voor financiële diensten in geval van wijdverspreide grensoverschrijdende inbreuken, met een maximumboete van ten minste 4 % van de jaaromzet.
• - 

  Volledige harmonisatie om hetzelfde hoge niveau van consumentenbescherming in de hele interne markt te waarborgen: het voorstel voorziet in volledige harmonisatie van de wetgeving en stelt soortgelijke regels vast voor alle aanbieders in de lidstaten.

Volgende stappen

Het voorstel van de Commissie zal nu door de Raad en het Europees Parlement worden besproken.

Achtergrond

De laatste twintig jaar is de verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten snel veranderd. Financiële dienstverleners en consumenten hebben afscheid genomen van het faxtoestel, dat in de richtlijn wordt genoemd, en er zijn nieuwe spelers (zoals fintechbedrijven) opgestaan, met nieuwe bedrijfsmodellen en nieuwe distributiekanalen (bv. financiële diensten die online worden verkocht). Bovendien wordt er door de COVID-19-pandemie en de daarmee samenhangende lockdowns in het algemeen meer online gewinkeld.

De richtlijn is aan een volledige evaluatie onderworpen. De belangrijkste resultaten waren: (i) na de inwerkingtreding van de richtlijn zijn een aantal productspecifieke wetgevingshandelingen van de EU (bv. de richtlijn consumentenkrediet) vastgesteld, alsmede horizontale EU-wetgeving (de algemene verordening gegevensbescherming). Daardoor zijn de relevantie en de toegevoegde waarde van de richtlijn afgenomen; (ii) een aantal ontwikkelingen, zoals de toenemende digitalisering van diensten, hebben de doeltreffendheid waarmee de voornaamste doelstellingen van de richtlijn worden bereikt, beïnvloed; iii) de richtlijn bleef echter nuttig omdat de horizontale toepassing ervan ervoor zorgde dat consumenten een bepaald niveau van bescherming genoten voor op afstand gesloten overeenkomsten voor financiële producten die nog niet onder EU-wetgeving vielen (zo is de richtlijn bijvoorbeeld van toepassing bij gebrek aan EU-regels inzake cryptoactiva).

In de effectbeoordeling bij het voorstel zijn een aantal mogelijke opties onderzocht. De voorkeursoptie heeft geresulteerd in de intrekking van Richtlijn 2002/65/EG, de modernisering en daaropvolgende opname van de nog relevante artikelen (recht op precontractuele informatie en herroepingsrecht) in Richtlijn 2011/83/EU (richtlijn consumentenrechten), de uitbreiding van de toepassing van bepaalde regels van Richtlijn 2011/83/EU tot op afstand gesloten financiële diensten aan consumenten (bv. regels inzake aanvullende betalingen en regels inzake handhaving en sancties) en de invoering van gerichte nieuwe bepalingen om onlinebillijkeid te waarborgen wanneer consumenten online financiële diensten afsluiten. In dit licht biedt het voorstel een oplossing voor de geconstateerde problemen en pakt het de doelstellingen op doeltreffende, efficiënte en evenredige wijze aan.

Meer informatie

Voorstel tot wijziging van de regels betreffende op afstand gesloten overeenkomsten voor financiële diensten

EU-regels voor de verkoop op afstand van financiële diensten