Vragen en antwoorden over de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel
Waarom is actie nodig op het gebied van textiel?
In kleding en meubels, medische uitrusting en persoonlijke beschermingsmiddelen, gebouwen en voertuigen: textiel is nauw verweven met vele aspecten van het dagelijks leven. De Europese consumptie van textiel staat op de vierde plaats van de sectoren met de grootste impact op het milieu en de klimaatverandering, na voedsel, huisvesting en mobiliteit. Zij neemt de derde plaats in wat betreft verhoogd water- en landgebruik, en de vijfde wat betreft het gebruik van primaire grondstoffen en broeikasgasemissies.
De gemiddelde Europese burger gooit 11 kg textiel per jaar weg. Wereldwijd wordt iedere seconde een vrachtwagenlading textiel gestort of verbrand. De wereldwijde textielproductie is tussen 2000 en 2015 bijna verdubbeld, en naar verwachting zal de consumptie van kleding en schoeisel tegen 2030 met 63 % toenemen. Parallel met deze gestage expansie blijven de negatieve gevolgen voor hulpbronnen, water, energieverbruik en het klimaat toenemen. Het is nu dringender dan ooit tevoren om de productie en consumptie van textiel aan te pakken.
De textielsector biedt werk aan meer dan 1,5 miljoen mensen in meer dan 160 000 bedrijven, met een omzet van 162 miljard EUR in 2019. Het textielecosysteem, dat voornamelijk bestaat uit kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's), moet worden begeleid om het herstel van dit ecosysteem na COVID-19 te bevorderen, de veerkracht ervan te versterken en het aantrekkelijker te maken voor getalenteerde en geschoolde arbeidskrachten. Europa heeft altijd innovatieve merken, creativiteit, kennis en hoogwaardige textielproducten gehuisvest en moet dat in de toekomst blijven doen.
In de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel wordt een nieuwe aanpak voorgesteld om deze doelstellingen op geharmoniseerde wijze te verwezenlijken. De strategie geeft uitvoering aan de verbintenissen die zijn aangegaan in het kader van de Europese Green Deal, het nieuwe actieplan voor de circulaire economie en de industriestrategie, en heeft tot doel een groenere, concurrerendere en modernere sector tot stand te brengen die beter bestand is tegen mondiale schokken.
Wat zijn de belangrijkste acties in het kader van de strategie?
In de strategie worden acties voorgesteld voor de gehele levenscyclus van textielproducten, waarbij het ecosysteem wordt ondersteund tijdens de groene en de digitale transitie. Zij richt zich op de manier waarop textiel wordt ontworpen en verbruikt, onder meer door ook te kijken naar duurzame technologische oplossingen en innovatieve bedrijfsmodellen.
Enkele maatregelen zijn:
-
-nieuwe ontwerpvereisten voor textiel in het kader van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, met verplichte minimumwaarden voor de toepassing van gerecyclede vezels in textiel, zodat textielproducten langer kunnen worden gebruikt en gemakkelijker kunnen worden gerepareerd en gerecycled. De voorgestelde verordening zal ervoor zorgen dat duurzame textielproducten de norm zullen worden in de EU. In het voorstel wordt daarnaast ook de vernietiging van onverkochte producten onder bepaalde voorwaarden verboden, met inbegrip van de vernietiging van onverkocht of geretourneerd textiel;
-
-duidelijkere informatie op textiel en een digitaal productpaspoort op basis van verplichte informatievereisten inzake circulariteit en andere belangrijke milieuaspecten;
-
-strenge controles op greenwashing, met striktere regels ter bescherming van de consument en directe verbanden met het aankomende initiatief inzake groene claims;
-
-maatregelen tegen het onopzettelijk vrijkomen van microplastics uit textiel. Naast productontwerp zullen de maatregelen gericht zijn op productieprocessen, voorwassen in industriële productiefaciliteiten, etikettering en de bevordering van innovatieve materialen;
-
-geharmoniseerde EU-regels inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor textiel en economische stimulansen om producten duurzamer te maken (“ecomodulatie van heffingen”), als onderdeel van de herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen in 2023;
-
-de ondersteuning van onderzoek, innovatie en investeringen en van de ontwikkeling van de vaardigheden die nodig zijn voor de groene en de digitale transitie;
-
-het aanpakken van de uitdagingen in verband met het stopzetten van de uitvoer van textielafval;
-
-de co-creatie van een transitietraject voor het textielecosysteem om de te volgen koers te bepalen en concrete stappen vast te stellen voor de verwezenlijking van de doelstellingen voor 2030 van de textielstrategie.
Hoe zal de strategie het probleem van snelle mode (fast fashion) aanpakken?
Veel van de knelpunten als gevolg van de consumptie van textiel zijn terug te voeren op snelle mode — goedkope kleding van lage kwaliteit, die vaak in slechte arbeidsomstandigheden buiten de EU wordt geproduceerd. In de strategie worden de hiermee samenhangende uitdagingen aan zowel de vraag- als de aanbodzijde aangepakt.
Voor producenten zullen verplichte ontwerpvereisten voor textiel en een intensievere toepassing van regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid helpen om de levensduur van kleding te verlengen.
In het kader van het transitietraject zal de Commissie met belanghebbenden samenwerken om hulpbronnenefficiënte productieprocessen, hergebruik, reparatie en andere nieuwe circulaire bedrijfsmodellen in de textielsector op te schalen.
De strategie moedigt de lidstaten aan de hergebruik- en reparatiesector op nationaal, regionaal en lokaal niveau te ondersteunen, en belastingverlagingen en andere gunstige belastingmaatregelen voor die sector vast te stellen.
Wat de consument betreft, zal de strategie een verschuiving aanmoedigen in de richting van kwaliteit, duurzaamheid, langer gebruik, reparatie en hergebruik. Via het Europees stakeholdersplatform voor de circulaire economie zal zij ontwerpers, producenten, detailhandelaren, adverteerders en burgers in de EU mobiliseren om ons begrip van mode opnieuw te definiëren.
Hoe zal de strategie microplastics aanpakken?
Textiel gemaakt van synthetische vezels, zoals polyester en acryl, vormt een van de belangrijkste bronnen van onbedoeld in het milieu vrijkomende microplastics. Deze microplastics worden in verschillende stadia van de levenscyclus van het product afgegeven. In het kader van de bindende ontwerpvereisten die in het kader van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten moeten worden ingevoerd, en van het voor de tweede helft van 2022 geplande initiatief van de Commissie om het onbedoeld vrijkomen van microplastics in het milieu aan te pakken, zullen maatregelen om het onbedoeld vrijkomen van microplastics te voorkomen en te verminderen worden overwogen. Deze kunnen gericht zijn op productontwerp, betere productieprocessen, voorwassen in industriële productiefaciliteiten, etikettering en de bevordering van innovatieve materialen.
Hoe zal de strategie de uitvoer van textielafval aanpakken?
Overeenkomstig het voorstel van de Commissie voor nieuwe EU-regels voor afvaltransporten zal de uitvoer van textielafval naar niet-OESO-landen alleen onder bepaalde voorwaarden worden toegestaan. Landen moeten de Commissie ervan in kennis stellen dat zij dergelijk afval willen invoeren en moeten aantonen dat zij in staat zijn het duurzaam te beheren. Om te voorkomen dat afvalstromen bij uitvoer uit de EU valselijk als tweedehandsgoederen worden geëtiketteerd, wordt in de strategie voorgesteld specifieke criteria op EU-niveau te ontwikkelen om afvalstoffen correct te onderscheiden. De Commissie zal ook werken aan een grotere transparantie en duurzaamheid in de mondiale handel in textielafval en gebruikt textiel.
Hoe zal de strategie het sociale aspect van de textielindustrie aanpakken?
De strategie combineert milieu- en arbeidskwesties teneinde groenere en eerlijkere waardeketens over de grenzen heen te bevorderen. Op internationaal niveau zal de Commissie, zoals aangegeven in de mededeling over waardig werk wereldwijd, in het kader van bilaterale betrekkingen en multilaterale fora waardige arbeidsomstandigheden bevorderen. Hierbij zal met name worden ingezet op gendergelijkheid, aangezien 75 % van de werknemers in de kledingsector wereldwijd vrouw is. Daarnaast blijft de Commissie via het programma “Beter werk” partnerlanden buiten de EU ondersteunen bij het zorgen voor betere arbeidsomstandigheden en het naleven van de internationale arbeidsnormen.
Tegelijkertijd introduceert het voorstel voor een richtlijn over passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid een zorgvuldigheidsplicht op het gebied van duurzaamheid voor zeer grote ondernemingen om negatieve gevolgen voor de mensenrechten en het milieu aan te pakken, zowel bij hun eigen activiteiten als in hun mondiale waardeketens.
In het kader van het Europees pact voor vaardigheden zullen werknemers in de textielsector instrumenten aangereikt krijgen voor bij- of omscholing en het verwerven van nieuwe vaardigheden. Dit zal leiden tot meer leeftijds- en genderdiversiteit in het management van ondernemingen. De financieringsprogramma's van de EU zullen de textielsector en de werknemers in die sector blijven ondersteunen.
Hoe gaat de EU met haar internationale partners samenwerken om wereldwijd duurzaam textiel te bevorderen?
Van de kleding die en het huishoudtextiel dat in Europa wordt verbruikt, wordt ongeveer 73 % geproduceerd in en ingevoerd uit landen buiten de EU. In 2017 werd in de EU per persoon 7,4 kg textiel geproduceerd, maar bijna 26 kg verbruikt, wat de EU tot een netto-importeur maakt. Met name in 2019 was de EU met een totale invoer ter waarde van 80 miljard EUR een van de grootste importeurs van kleding ter wereld. Daarom bevordert de strategie internationale samenwerking om de negatieve sociale en milieugevolgen te beperken. Om duurzaam textiel te bevorderen, zal de EU streven naar vooruitgang in het kader van internationale groeperingen (G7, G20), van de wereldwijde alliantie voor een circulaire economie en hulpbronnenefficiëntie en van de Milieuvergadering van de Verenigde Naties. De Commissie zal zich samen met andere partners op mondiaal, regionaal en bilateraal niveau inspannen om samenwerking en initiatieven ter ondersteuning van duurzame waardeketens voor textiel en duurzame mode te bevorderen.
Wat betekent de strategie voor bedrijven en fabrikanten?
De sector zal circulariteit in zijn bedrijfsmodellen moeten integreren en zijn ecologische voetafdruk tot een minimum moeten beperken. Deze inspanningen zullen nieuwe zakelijke kansen scheppen en de veerkracht van de sector versterken. De Commissie zal de sector ondersteunen bij deze transitie en samen met marktdeelnemers uit de textielsector aan een transparant transitietraject werken.
De Commissie bereidt een gemeenschappelijk stappenplan voor industriële technologie inzake circulariteit voor, dat gericht is op het stroomlijnen van industriële O&I (onderzoek en innovatie), onder meer op het gebied van textielrecycling. Financiële steun voor de transitie van de sector zal beschikbaar zijn in het kader van de Europese partnerschappen van Horizon Europa, het LIFE-programma en het programma Digitaal Europa, voor het opleiden van gekwalificeerde deskundigen ter ondersteuning van de textielindustrie bij de digitalisering.
Wat is het transitietraject en hoe zal het er in de praktijk uitzien?
Het transitietraject zal een langetermijnplan zijn voor het textielecosysteem, gericht op de succesvolle verwezenlijking van de groene en de digitale transitie en een veerkrachtiger ecosysteem. Het zal inspelen op de noodzaak om innovatie en digitalisering te omarmen, de manier waarop we textiel produceren, gebruiken en verwijderen te veranderen, en te investeren in werknemers met de juiste vaardigheden. Het zal een beschrijving van de belangrijkste te nemen maatregelen omvatten en streefcijfers en verbintenissen vaststellen. Er zal worden gebruikgemaakt van indicatoren voor de beoordeling en monitoring van de prestaties in de loop van de tijd, de effecten op het concurrentievermogen van Europese ondernemingen en mogelijke innovatiebehoeften en investeringstekorten.
De Commissie nodigt alle belanghebbende partijen, en met name kmo's, overheidsinstanties, sociale partners en onderzoeksorganisaties, uit om hun mening te geven over de beste manier om de transitie te realiseren en tegelijkertijd te zorgen voor een grotere veerkracht. Alle betrokkenen kunnen feedback geven door middel van een online-enquête en vervolgworkshops.
Meer informatie
Factsheet over de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel
EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel
Transitietraject voor het textielecosysteem
Meer over...