Digitale soevereiniteit: Commissie stelt chipwet voor om tekorten aan halfgeleiders aan te pakken en het technologische leiderschap van Europa te versterken
Vandaag stelt de Commissie een omvattend pakket maatregelen voor om de voorzieningszekerheid, de veerkracht en het technologische leiderschap van de EU op het gebied van halfgeleidertechnologieën en -toepassingen te waarborgen. De Europese chipwet zal het concurrentievermogen en de veerkracht van Europa vergroten en bijdragen tot zowel de digitale als de groene transitie.
De recente wereldwijde tekorten aan halfgeleiders heeft er in een breed scala van sectoren, van auto's tot medische apparatuur, toe geleid dat fabrieken moesten sluiten. Zo is in een aantal lidstaten de productie in de automobielsector in 2021 met een derde gedaald. Dit heeft de extreme mondiale afhankelijkheid van de halfgeleiderwaardeketen van een zeer beperkt aantal spelers in een complexe geopolitieke context nog meer blootgelegd, maar duidt ook op het belang van halfgeleiders voor de hele Europese industrie en samenleving.
De EU-chipwet zal voortbouwen op de sterke punten van Europa - waar toonaangevende onderzoeks- en technologieorganisaties en -netwerken, alsook fabrikanten van baanbrekende apparatuur zijn gevestigd - en nog bestaande zwakke punten verhelpen. Zij zal een bloeiend halfgeleiderecosysteem en een veerkrachtige toeleveringsketen tot stand brengen. Zij zal meer dan 43 miljard euro aan publieke en private investeringen vrijmaken en maatregelen vaststellen om zich samen met de lidstaten en onze internationale partners voor te bereiden op toekomstige verstoringen in de toeleveringsketen, erop te anticiperen en er snel op te reageren. Dankzij de EU-chipwet zal de EU haar ambitie om haar huidige marktaandeel te verdubbelen tot 20% in 2030 waar kunnen maken.
Dankzij de Europese chipwet zal de EU over de nodige instrumenten, vaardigheden en technologische capaciteit beschikken om het voortouw te nemen op dit gebied dat verder reikt dan onderzoek en technologie inzake ontwerp, fabricage en verpakking van geavanceerde chips, teneinde de levering van halfgeleiders veilig te stellen en de afhankelijkheid te verminderen. De belangrijkste onderdelen zijn:
-
-het initiatief Chips voor Europa, dat middelen van de Unie, de lidstaten en bij het programma betrokken derde landen, alsook van de particuliere sector zal bundelen, via de versterkte Gemeenschappelijke Onderneming voor chips die voortvloeit uit de strategische hieroriëntering van de bestaande Gemeenschappelijke Onderneming “Digitale sleuteltechnologieën”. Er zal 11 miljard euro worden vrijgemaakt om onderzoek, ontwikkeling en innovatie te versterken, te zorgen voor de uitrol van geavanceerde halfgeleiderinstrumenten, proeflijnen voor de ontwikkeling van prototypen, het testen van en experimenteren met nieuwe apparatuur voor innovatieve alledaagse toepassingen, personeel op te leiden en een grondig inzicht te krijgen in het ecosysteem en de waardeketen inzake halfgeleiders.
-
-een nieuw kader om de voorzieningszekerheid te waarborgen door investeringen aan te trekken en de productiecapaciteit te vergroten, teneinde innovatie op het gebied van geavanceerde nodes en innovatieve en energie-efficiënte chips te stimuleren. Daarnaast zal een chipfonds de toegang tot financiering voor start-ups vergemakkelijken en hen helpen hun innovaties marktrijp te maken en investeerders aan te trekken. Het zal ook een specifieke faciliteit voor investeringen in eigen vermogen voor halfgeleiders in het kader van InvestEU omvatten om scale-ups en kmo's te ondersteunen en hun marktexpansie te vergemakkelijken.
-
-een coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie voor het monitoren van de levering van halfgeleiders, het inschatten van de vraag en het anticiperen op tekorten. De halfgeleiderwaardeketen zal worden gemonitord door belangrijke informatie van bedrijven te verzamelen om de primaire zwakke punten en knelpunten in kaart te brengen. Er zal een gezamenlijke crisisbeoordeling worden opgesteld en op basis van een nieuw noodinstrumentarium zullen te nemen maatregelen worden gecoördineerd. Voorts zal snel en doortastend worden gereageerd door de nationale en EU-instrumenten ten volle te benutten.
De Commissie stelt ook een begeleidende aanbeveling aan de lidstaten voor. Dankzij dit instrument, dat onmiddellijk ingaat, kan het coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie onmiddellijk in werking treden. Zo zal kunnen worden gediscussieerd en beslist over tijdige en evenredige crisisresponsmaatregelen.
Enkele reacties van de leden van de Commissie:
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: “De Europese chipwet zal een enorme verandering teweegbrengen in het mondiale concurrentievermogen van de Europese interne markt. Op korte termijn zal zij onze veerkracht bij toekomstige crises vergroten door ons in staat te stellen te anticiperen op verstoringen in de toeleveringsketen en deze te voorkomen. Op middellange termijn zal zij ertoe bijdragen dat Europa een leidende positie inneemt in deze strategische branche. Met de Europese chipwet bevorderen wij de investeringen en de strategie. De sleutel tot ons succes ligt evenwel bij de innovatoren van Europa, onze onderzoekers van wereldklasse, de mensen die ons continent de afgelopen decennia welvarend hebben gemaakt.”
Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: “Chips zijn noodzakelijk voor de groene en digitale transitie - en voor het concurrentievermogen van de Europese industrie. We mogen niet afhankelijk zijn van één land of één bedrijf om de voorzieningszekerheid te waarborgen. We moeten meer samen doen - op het gebied van onderzoek, innovatie, ontwerp, productie - om ervoor te zorgen dat Europa sterker wordt als belangrijke speler in de mondiale waardeketen. Dit zal ook onze internationale partners ten goede komen. We zullen met hen samenwerken om toekomstige voorzieningsproblemen te voorkomen.”
Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “Zonder chips geen digitale transitie, geen groene transitie, geen technologisch leiderschap. Het veiligstellen van de bevoorrading met de meest geavanceerde chips is een economische en geopolitieke prioriteit geworden. Onze doelstellingen zijn ambitieus: ons aandeel op de wereldmarkt tegen 2030 verdubbelen tot 20 % en de meest geavanceerde en energie-efficiënte halfgeleiders in Europa produceren. Met de EU-chipwet zullen we onze excellentie op het gebied van onderzoek versterken en helpen bij de overdracht van de resultaten van het laboratorium naar de fabriek. We maken aanzienlijke overheidsmiddelen vrij, die nu al aanzienlijke particuliere investeringen aantrekken. En we doen er alles aan om de volledige toeleveringsketen veilig te stellen en toekomstige schokken voor onze economie te vermijden zoals we die zien bij de huidige bevoorradingstekorten voor chips. Door te investeren in leidende markten van de toekomst en het evenwicht in de mondiale toeleveringsketens te herstellen, zullen we de Europese industrie in staat stellen concurrerend te blijven, hoogwaardige banen te creëren en tegemoet te komen aan de groeiende mondiale vraag.”
Mariya Gabriel, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur en Jeugd: “Het initiatief Chips voor Europa hangt nauw samen met Horizon Europa en zal steunen op doorlopende onderzoeks- en innovatieactiviteiten om de volgende generatie kleinere en energie-efficiëntere chips te ontwikkelen. Het toekomstige initiatief zal onze onderzoekers, innovatoren en start-ups de kans bieden om het voortouw te nemen in de nieuwe innovatiegolf die deep tech-oplossingen op basis van hardware zal ontwikkelen. De ontwikkeling en de productie van chips in Europa zullen onze economische spelers in belangrijke waardeketens ten goede komen en ons helpen onze ambitieuze doelstellingen in de bouw-, vervoers-, energie- en digitale sector te halen.”
Volgende stappen
De lidstaten wordt gevraagd onmiddellijk te beginnen met coördinatie-inspanningen overeenkomstig de aanbeveling om inzicht te krijgen in de huidige stand van de halfgeleiderwaardeketen in de hele EU, teneinde te anticiperen op mogelijke verstoringen en om corrigerende maatregelen te nemen om het huidige tekort te verhelpen voordat de verordening wordt aangenomen. Het Europees Parlement en de lidstaten zullen de voorstellen van de Commissie over een Europese chipwet moeten bespreken via de gewone wetgevingsprocedure. Als de verordening wordt aangenomen, zal zij rechtstreeks van toepassing zijn in de hele EU.
Achtergrond
Chips zijn strategische troeven voor belangrijke industriële waardeketens. Met de digitale transformatie ontstaan nieuwe markten voor de chipsector zoals sterk geautomatiseerde auto's, de cloud, het internet der dingen, connectiviteit (5G/6G), ruimte/defensie, computercapaciteit en supercomputers. Halfgeleiders staan ook centraal in de geopolitieke belangen, aangezien ze bepalend zijn voor het vermogen van landen om te handelen (militair, economisch, industrieel) en de digitale transitie aan te drijven.
In haar toespraak over de staat van de Unie van 2021 presenteerde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de visie voor de Europese chipstrategie, om samen een geavanceerd Europees chip-ecosysteem tot stand te brengen, dat ook productie omvat, en de Europese onderzoeks- ontwerp- en testcapaciteiten van wereldklasse met elkaar te verbinden. De voorzitter bezocht ook ASML in Eindhoven, een van de grootste Europese spelers in de wereldwijde waardeketen voor halfgeleiders.
In juli 2021 startte de Europese Commissie de industriële alliantie op het gebied van processors en halfgeleidertechnologieën met als doel hiaten in de productie van microchips op te sporen en na te gaan welke technologische ontwikkelingen nodig zijn om bedrijven en organisaties, ongeacht hun omvang, te laten gedijen. De alliantie zal de samenwerking tussen bestaande en toekomstige EU-initiatieven bevorderen en ook een belangrijke adviserende rol spelen en samen met andere stakeholders een strategische routekaart voor het initiatief Chips voor Europa uitstippelen.
Tot dusver hebben 22 lidstaten in een in december 2020 ondertekende gezamenlijke verklaring toegezegd samen te werken om de Europese waardeketen van micro-elektronica en geïntegreerde systemen te verstevigen en de geavanceerde productiecapaciteit te verhogen.
De nieuwe maatregelen zullen Europa helpen zijn doelstellingen voor het digitale decennium te halen en tegen 2030 een aandeel van 20 % op de wereldmarkt voor chips te realiseren.
Samen met de chipwet heeft de Commissie vandaag ook een gerichte enquête onder belanghebbenden gepubliceerd om gedetailleerde informatie te verzamelen over de huidige en toekomstige vraag naar chips en wafers. De resultaten van deze enquête zullen duidelijk maken hoe het tekort aan chips de Europese industrie treft.
Meer informatie
Europese chipwet: Vragen en antwoorden
Europese chipwet: Online Factsheet