Het Europees kankerbestrijdingsplan: nieuwe acties om de toegang tot preventie, vroege opsporing en behandeling van kanker en zorg voor kankerpatiënten te verbeteren
Er wordt vandaag een nieuwe stap gezet om de toegang tot preventie, vroege opsporing en behandeling van kanker en zorg voor kankerpatiënten te verbeteren. In de aanloop naar de Wereldkankerdag lanceert de Commissie een jaar na de publicatie van het Europees kankerbestrijdingsplan een reeks nieuwe initiatieven die tijdens het evenement “Ensuring Equal Access for All: Cancer in Women - Europe's Beating Cancer Plan” (“Gelijke toegang voor iedereen”: Kanker bij vrouwen — het Europees kankerbestrijdingsplan) zijn aangekondigd. Bij dit evenement lag de nadruk vooral op genderongelijkheid en op specifieke maatregelen om kanker bij vrouwen aan te pakken. Het was het eerste van een jaarlijkse reeks evenementen gericht op het verbeteren van de toegang tot kankerzorg en preventie van kanker voor iedereen.
In Europa worden gemiddeld iets meer mannen dan vrouwen door kanker getroffen: 54 % van de nieuwe gevallen en 56 % van de sterfgevallen. Borstkanker bij vrouwen is daarentegen de meest gediagnosticeerde vorm van kanker (in 2020 in de EU bij meer dan 355 000 vrouwen). Binnen en tussen de EU-lidstaten en tussen bevolkingsgroepen bestaat ook een aanzienlijke mate van ongelijkheid ten aanzien van vroegtijdige opsporing, diagnose, behandeling en de kwaliteit van de patiëntenzorg. Dit is met name opvallend wat betreft de geschatte incidentie van baarmoederhalskanker (variërend met een factor vijf) en sterftecijfers (in 2020 in de EU variërend met een factor acht). Deze grote verschillen kunnen worden verklaard door verschillen in de prevalentie van het humaan papilloma-virus (HPV) en het beleid ten aanzien van vaccinatie en screening van baarmoederhalskanker in de EU-landen. Het overkoepelende doel van het Europees kankerbestrijdingsplan is om ongelijkheden in het hele ziektetraject terug te dringen.
De Commissie lanceert vandaag vier nieuwe acties in het kader van het EU-kankerbestrijdingsplan om de lidstaten te ondersteunen bij het aanpakken van ongelijkheden, het verbeteren van screening op en vaccinatie tegen HPV, en het bijstaan van mensen die kanker hebben meegemaakt:
-
-via het register voor kankerongelijkheden zullen trends en verschillen tussen lidstaten en regio's in kaart worden gebracht. Door dit register worden ook de ongelijkheden betreffende de preventie van kanker en zorg voor kankerpatiënten belicht, die het gevolg zijn van geslacht, opleidings- en inkomensniveau, alsook de verschillen tussen stedelijke en plattelandsgebieden. Het register zal als leidraad dienen voor investeringen en interventies op EU-, nationaal en regionaal niveau.
-
-om de aanbeveling van de Raad van 2003 inzake screening te actualiseren, zal gebruik worden gemaakt van een verzoek om input inzake kankerscreening. Dit verzoek maakt deel uit van de doelstelling van het kankerbestrijdingsplan om ervoor te zorgen dat 90 % van de EU-bevolking die in aanmerking komt voor screening op borst-, baarmoederhals- en colorectale kanker, deze screening tegen 2025 krijgt aangeboden.
-
-door een gezamenlijke actie voor HPV-vaccinatie zullen de lidstaten worden geholpen om meer bewustzijn en inzicht bij het publiek ten aanzien van HPV te creëren en de vaccinatiegraad te verhogen. Deze actie zal een bijdrage vormen voor een belangrijke doelstelling van het kankerbestrijdingsplan: baarmoederhalskanker uitbannen door ten minste 90 % van de doelgroep van meisjes in de EU tegen HPV te vaccineren, en de vaccinatiegraad van jongens tegen 2030 aanzienlijk te verhogen.
-
-de langetermijn-follow-up van zorgplannen voor kanker op nationaal en regionaal niveau zal door het EU-netwerk van overlevenden van kinderkanker worden ondersteund. Het netwerk zal jongeren met een kankerverleden en hun families, evenals informele en formele zorgverleners met elkaar in contact brengen.
Enkele reacties van leden van de Commissie:
Ursula von der Leyen i, voorzitter van de Europese Commissie: “Met het lanceren van het Europees kankerbestrijdingsplan hebben wij de strijd tegen kanker tot een prioriteit van deze Commissie gemaakt. Ons doel is dat iedereen in onze Europese Unie de kankerbehandeling moet krijgen die hij of zij nodig heeft. Wij weten dat deze strijd als gevolg van de pandemie een terugval heeft gekend. Er zijn op dit moment naar schatting een miljoen gevallen van kanker die niet gediagnosticeerd zijn. Kanker is voor ons allemaal een persoonlijk verhaal. Om deze strijd te winnen zullen we daarom werken aan preventie, vroegtijdige diagnose en gelijke toegang tot zorg.”
Margaritis Schinas i, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Kanker gaat ons allemaal aan en de strijd tegen kanker blijft een prioriteit. Vandaag zetten wij, een jaar nadat wij met het kankerbestrijdingsplan van start zijn gegaan, belangrijke stappen om ervoor te zorgen dat iedereen gelijke toegang heeft tot kankerpreventie en -zorg. In een Europa dat gebaseerd is op solidariteit, is geen plaats voor ongelijkheid. Nationale regeringen en volksgezondheidsinstanties kunnen de strijd tegen kanker niet alleen winnen. Wij zullen alleen kunnen helpen om het leven van onze burgers te verbeteren en het leed van velen te verlichten als we allemaal volledig samenwerken en ons zo goed mogelijk inzetten. Preventie en diagnose staan centraal bij deze gemeenschappelijke reis die nog maar net is begonnen.”
Stella Kyriakides i, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “Het Europees kankerbestrijdingsplan zorgt, nu het een jaar bestaat, voor echte verandering. Wij zullen dit jaar tijdens onze Wereldkankerdag de nadruk leggen op het aanpakken van ongelijkheid op het gebied van kanker bij vrouwen, de noodzaak van optimale Europese samenwerking en behandeling, en op de specifieke acties in het plan om te investeren in preventie. En we zullen er vooral voor zorgen dat de stem van mensen die door kanker zijn getroffen wordt gehoord. Gezien de gevolgen van COVID-19 voor screening, behandeling en zorg is het nu dringender dan ooit om dit grote volksgezondheidsprobleem aan te pakken. Wij moeten verschillen op dit gebied wegwerken en gelijke toegang voor iedereen waarborgen. Ons plan tegen kanker is een Europees stappenplan dat is bedoeld om de levens van alle kankerpatiënten en hun dierbaren te veranderen. Dit plan gaat ons allemaal aan!”
Chronologisch overzicht
Het Europees kankerbestrijdingsplan is een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie die voorzitter Von der Leyen in september 2020 in haar toespraak over de Staat van de Unie heeft aangekondigd, waarbij zij opriep tot een veiligere, veerkrachtigere en beter voorbereide Europese Unie. Het kankerbestrijdingsplan is in 2021 gelanceerd en bevat een nieuwe EU-aanpak van kankerpreventie, -behandeling en -zorg door middel van een geïntegreerde aanpak van gezondheid op alle beleidsgebieden en een geïntegreerde benadering met betrokkenheid van meerdere belanghebbenden. Om het hele ziektetraject aan te pakken, van kankerpreventie tot de levenskwaliteit van kankerpatiënten en overlevenden van kanker, worden in het plan tien vlaggenschipinitiatieven en meerdere acties voorgesteld. De nadruk ligt op acties waarbij de EU de grootste meerwaarde kan bieden.
In het kader van het EU4Health-programma en andere financieringsprogramma's is in totaal 4 miljard euro voor kankerbestrijding uitgetrokken. In 2021 zijn in het kader van het EU4Health-programma twee oproepen tot het indienen van voorstellen gedaan, die tot 16 nieuwe belangrijke initiatieven hebben geleid. Het volgende werkprogramma voor 2022 is onlangs goedgekeurd en omvat opnieuw een aanzienlijk aantal acties ter bestrijding van kanker die deze keer vooral gericht zijn op preventie en diagnose.
Het kankerbestrijdingsplan blijft hand in hand gaan met de missie voor kankerbestrijding van Horizon Europa. Hierdoor wordt gezorgd voor samenhang tussen ambitieuze onderzoeksdoelstellingen en realistische beleidsdoelstellingen.
Meer informatie
Webpagina over het kankerbestrijdingsplan
Webpagina over het kankerevenement