Een nieuwe benadering voor de mondiale voortrekkersfunctie van EU-normen, ter bevordering van Europese waarden en een veerkrachtige, groene en digitale eengemaakte markt

Vandaag presenteert de Commissie een nieuwe normalisatiestrategie waarin zij haar benadering ten aanzien van normen, zowel binnen de eengemaakte markt als wereldwijd, uiteenzet. De strategie gaat vergezeld van een voorstel tot wijziging van de verordening betreffende normalisatie, een verslag over de uitvoering van die verordening, en het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie voor 2022. Deze nieuwe strategie heeft tot doel het mondiale concurrentievermogen van de EU te versterken, een veerkrachtige, groene en digitale economie mogelijk te maken en democratische waarden te verankeren in technologische toepassingen.

Normen vormen de onopvallende grondslag van de eengemaakte markt van de EU en van het mondiale concurrentievermogen. Zij helpen fabrikanten de interoperabiliteit van producten en diensten te waarborgen, verlagen de kosten, verbeteren de veiligheid en bevorderen de innovatie. Normen zijn een onzichtbaar maar essentieel onderdeel van ons dagelijks leven - of het nu gaat om wifi-frequenties, met het internet verbonden speelgoed (“connected toys”) of skibindingen, om maar een paar voorbeelden te noemen. Dankzij normen kunnen we erop vertrouwen dat een product of dienst goed functioneert, veilig is, en de mens en het milieu geen schade toebrengt. De naleving van geharmoniseerde normen waarborgt dat producten in overeenstemming zijn met de EU-wetgeving.

Het snelle innovatietempo, onze groene en digitale ambities en de implicaties van technologische normen voor de democratische waarden die wij in de EU koesteren, vereisen een steeds sterker strategisch gerichte benadering van normalisatie. De ambities van de EU ten aanzien van een klimaatneutrale, veerkrachtige en circulaire economie kunnen niet worden verwezenlijkt zonder Europese normen. Wil de EU op wereldniveau normen kunnen blijven bepalen, dan is het van essentieel belang dat zij mondiaal haar invloed laat gelden wat betreft activiteiten op het gebied van normalisatie, en dat zij het leiderschap op zich neemt bij werkzaamheden in het kader van belangrijke internationale fora en instellingen. Door mondiale normen vast te stellen, exporteert de EU haar waarden en biedt zij EU-bedrijven een belangrijk pioniersvoordeel.

Margrethe Vestager i, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: “Inspanningen die ervoor moeten zorgen dat de voor artificiële intelligentie gebruikte gegevens worden beschermd en dat mobiele apparaten niet gehackt kunnen worden, berusten op normen en moeten in overeenstemming zijn met de democratische waarden van de EU. Ook hebben we normen nodig om belangrijke investeringsprojecten, zoals op het gebied van waterstof of batterijen, uit te voeren en om investeringen in innovatie te gelde te maken door EU-bedrijven een belangrijk pioniersvoordeel te bieden.”

Thierry Breton i, commissaris voor de Interne Markt: “Technische normen zijn van strategisch belang. Om de technologische soevereiniteit van Europa te bewaren, onze afhankelijkheid van andere partijen te verkleinen, en de waarden van de EU te beschermen, moeten wij in staat zijn om op mondiaal niveau normen vast te stellen. Met de vandaag gepresenteerde strategie laten we heel duidelijk zien wat onze normalisatieprioriteiten zijn en scheppen we de voorwaarden die het mogelijk zullen maken dat Europese normen tot de mondiale benchmarks zullen uitgroeien. Wij nemen maatregelen om de integriteit van het Europese normalisatieproces in stand te houden, waarbij de kleine en middelgrote ondernemingen in Europa en de Europese belangen centraal staan”.

In de vandaag gepresenteerde strategie worden vijf belangrijke reeksen van maatregelen voorgesteld:

• - 

  anticiperen op normalisatiebehoeften op strategische gebieden en deze prioriteren en aanpakken: normen moeten sneller beschikbaar zijn en stroken met de Europese innovatie- en beleidsagenda. De Commissie heeft de productie van vaccins en geneesmiddelen voor COVID-19, de recycling van kritieke grondstoffen, de waardeketen voor schone waterstof, koolstofarm cement, de certificering van chips, en gegevensnormen aangewezen als dringende normalisatieprioriteiten. Met ingang van dit jaar zullen de normalisatieprioriteiten duidelijk worden vastgesteld in het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie. Er zal een forum op hoog niveau worden opgericht om input te geven voor toekomstige normalisatieprioriteiten. De Commissie zal de functie van een hoofd Normalisatie in het leven roepen, die in de hele Commissie richtsnoeren op hoog niveau zal geven voor normalisatieactiviteiten en zal worden ondersteund door een EU-expertisecentrum op het gebied van normen, bestaande uit vertegenwoordigers van de diensten van de Commissie.
• - 

  de governance en integriteit van het Europese normalisatiesysteem verbeteren: over Europese normen, die het beleid en de wetgeving van de EU ondersteunen, moet door Europese spelers worden beslist. De Commissie stelt een wijziging van de verordening betreffende normalisatie voor om de governance in het Europese normalisatiesysteem te verbeteren. Hoewel het Europese systeem open, transparant, inclusief en onpartijdig zal blijven, schrijft het voorstel voor dat opdrachten van de Commissie aan de Europese normalisatieorganisaties moeten worden behandeld door nationale afgevaardigden - de nationale normalisatie-instellingen - uit de lidstaten van de EU en de EER. Daardoor zal elke ongepaste invloed van actoren van buiten de EU en de EER op het besluitvormingsproces worden voorkomen tijdens de ontwikkeling van normen op belangrijke gebieden zoals cyberbeveiliging of waterstoftechnologie. De Commissie zal daarnaast nauw toezien op de inclusiviteit van het systeem en de rol van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) en het maatschappelijk middenveld. Zij roept de Europese normalisatieorganisaties op hun bestuursstructuren te moderniseren en zal een proces van collegiale toetsing tussen de lidstaten en de nationale normalisatie-instellingen starten om de inclusiviteit ten aanzien van het maatschappelijk middenveld en de gebruikers te verbeteren en te zorgen voor kmo-vriendelijke voorwaarden voor normalisatie. Tegelijkertijd zal de Commissie een begin maken met de evaluatie van de verordening betreffende normalisatie.
• - 

  het Europese leiderschap op het gebied van mondiale normen versterken: de Commissie zal in het kader van het forum op hoog niveau samen met de EU-lidstaten en de nationale normalisatie-instellingen een nieuw mechanisme instellen om informatie uit te wisselen en de Europese benadering van de internationale normalisatie te coördineren en te versterken. De Commissie zal ook streven naar meer coördinatie tussen de EU-lidstaten en gelijkgestemde partners. De EU zal normalisatieprojecten in Afrikaanse landen en in de nabuurschapslanden financieren.
• - 

  de innovatie ondersteunen: de Commissie stelt voor het potentieel van door de EU gefinancierd onderzoek beter te benutten, om innovatieprojecten op te waarderen door middel van normalisatieactiviteiten en vroegtijdig te anticiperen op normalisatiebehoeften. Er zal een “normalisatiebooster” in het leven worden geroepen om onderzoekers in het kader van Horizon 2020 en Horizon Europa te ondersteunen bij het testen van de relevantie van hun resultaten voor normalisatie. Tegen medio 2022 zal een begin worden gemaakt met het opstellen van een gedragscode betreffende normalisatie voor onderzoekers, om de banden tussen normalisatie en onderzoek/innovatie in het kader van de Europese Onderzoeksruimte (EOR) te versterken;
• - 

  de generatiewisseling onder normalisatiedeskundigen vergemakkelijken: normalisatie is afhankelijk van de beschikbaarheid van topdeskundigen, en in Europa is een generatiewisseling aanstaande. De Commissie zal het belang van normen sterker onder de aandacht brengen in de academische wereld, bijvoorbeeld door de organisatie van de toekomstige EU-universiteitsdagen en van opleidingsactiviteiten voor onderzoekers.

Achtergrond

Vandaag de dag zijn normen een kwestie van mondiaal belang geworden. Andere regio's gaan op strategischere en assertievere wijze te werk en versterken zo hun mondiale positie. Het Europese normalisatiesysteem moet zich ontwikkelen om aan deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. De plannen van de Commissie voor een nieuwe normalisatiestrategie en een aanpassing van de normalisatieverordening zijn aangekondigd in de mededeling van de Commissie “Actualisering van de nieuwe industriestrategie van 2020: een sterkere eengemaakte markt tot stand brengen voor het herstel van Europa”.

Een geharmoniseerde norm is een Europese norm die ontwikkeld is door een erkende Europese normalisatieorganisatie (CEN, Cenelec of ETSI) naar aanleiding van een verzoek van de Europese Commissie. Zodra deze normen zijn goedgekeurd, worden ze in de EU-wetgeving opgenomen en kunnen fabrikanten in de hele eengemaakte markt bij toepassing ervan uitgaan van een vermoeden van conformiteit met de voorschriften van de EU-wetgeving, wat kan helpen de kosten voor kleine ondernemingen te verlagen. Het normalisatieproces is gebaseerd op een publiek-privaat partnerschap tussen de Commissie en de normalisatiegemeenschap, waarbij de normalisatieverordening van 2012 richtinggevend is voor de verdeling van taken en verantwoordelijkheden.

Meer informatie

Vragen en antwoorden over de EU-strategie voor normalisatie

Factsheet over de EU-strategie voor normalisatie

Een EU-strategie voor normalisatie: Mondiale normen vaststellen ter ondersteuning van een veerkrachtige, groene en digitale eengemaakte markt van de EU

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1025/2012 wat betreft de besluiten van Europese normalisatieorganisaties over Europese normen en Europese normalisatieproducten

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van de verordening (EU) nr. 1025/2012 in de periode 2015 - 2020

Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie voor 2022

Volg @EU_GROW op Twitter