Antitrust: Commissie publiceert eindverslag over sectoraal onderzoek naar internet der dingen voor consumenten

De Europese Commissie heeft vandaag de bevindingen gepubliceerd van haar sectoraal mededingingsonderzoek naar het internet der dingen voor consumenten (Internet of Things — IoT). In het eindverslag en het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie worden mogelijke mededingingsbezwaren op de snelgroeiende markten voor producten en diensten in verband met het internet der dingen in de Europese Unie in kaart gebracht.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “De sector van het internet der dingen voor consumenten maakt steeds meer deel uit van ons dagelijks leven. De definitieve bevindingen van ons sectoronderzoek bevestigen de punten van zorg die in het voorlopige verslag werden aangewezen. Het gaat om een markt met hoge belemmeringen voor toegang, een klein aantal verticaal geïntegreerde spelers en zorgen over onder meer toegang tot gegevens, interoperabiliteits- en exclusiviteitspraktijken. Wij zijn ervan overtuigd dat de bevindingen van het sectorale onderzoek een leidraad zullen bieden voor de toekomstige handhavings- en regelgevingsactiviteiten van de Commissie. We hopen ook dat bedrijven erdoor zullen worden aangezet om de punten van zorg proactief aan te pakken.”

In de vandaag gepubliceerde documenten worden de bevindingen van de Commissie gepresenteerd, waarbij rekening is gehouden met de opmerkingen die zijn ontvangen tijdens de openbare raadpleging over het voorlopige verslag van juni 2021. De conclusies van het voorlopige verslag van juni 2021 worden bevestigd. De opmerkingen behelzen onder meer de inbreng van belanghebbenden zoals toonaangevende spelers op het gebied van IoT voor consumenten, fabrikanten van slimme apparaten, aanbieders van diensten op het gebied van creatieve content, verenigingen, of telecommunicatiebedrijven.

Belangrijkste bevindingen van het sectorale onderzoek

De belangrijkste bevindingen van het sectorale onderzoek naar het internet der dingen voor consumenten hebben betrekking op de volgende punten, die ook in het voorlopige verslag aan bod kwamen: i) de kenmerken van de producten en diensten van het IoT voor consumenten, ii) de kenmerken van de concurrentie op deze markten, iii) de belangrijkste punten waarover belanghebbenden mogelijk bezorgd zijn wat de huidige werking van de IoT-markten voor consumenten en de toekomstperspectieven daarvan betreft.

Kenmerken van de producten en diensten van het IoT voor consumenten

Uit de bevindingen van het sectorale onderzoek blijkt dat het internet der dingen voor consumenten snel groeit en steeds meer deel uitmaakt van ons dagelijks leven. Daarnaast doet zich de tendens voor dat er steeds meer spraakassistenten beschikbaar worden als gebruikersinterfaces die interactie met andere slimme apparaten en IoT-diensten voor consumenten mogelijk maken.

Kenmerken van de concurrentie op de markten voor producten en diensten van het IoT voor consumenten

Tot de belangrijkste belemmeringen voor toegang tot of expansie in de sector behoren volgens de meeste belanghebbenden die aan het sectorale onderzoek hebben deelgenomen de kosten van investeringen in technologie, die bijzonder hoog zijn op de markt voor spraakassistenten. Een andere belangrijke belemmering voor toegang tot de markt is de concurrentiesituatie: een groot aantal belanghebbenden heeft gemeld dat het moeilijk is te concurreren met verticaal geïntegreerde ondernemingen die hun eigen ecosystemen hebben opgebouwd binnen en buiten de sector van het consumenteninternet der dingen (bv. Google, Amazon of Apple). Aangezien deze spelers de meest voorkomende besturingssystemen voor slimme en mobiele apparaten en de meest toonaangevende spraakassistenten leveren, bepalen zij welke processen worden aangewend om slimme apparaten en diensten te integreren in een IoT-systeem voor consumenten.

Belangrijkste punten van zorg

Belanghebbenden hebben hun bezorgdheid geuit over de volgende kwesties:

• - 

  Bepaalde exclusiviteits- en koppelpraktijken met betrekking tot spraakassistenten, alsook praktijken die de mogelijkheid beperken om verschillende spraakassistenten op hetzelfde slimme apparaat te gebruiken.
• - 

  De tussenpositie die spraakassistenten en besturingssystemen van slimme apparaten innemen tussen gebruikers aan de ene kant en slimme apparaten of IoT-diensten voor consumenten aan de andere kant. Deze positie, in combinatie met hun sleutelrol bij het genereren en verzamelen van gegevens, zou spraakassistenten en besturingssystemen in staat stellen controle te bewaren over gebruikersrelaties. In dit verband hebben belanghebbenden zich ook bezorgd getoond over de vindbaarheid en zichtbaarheid van hun IoT-diensten voor consumenten.
• - 

  De ruime toegang tot gegevens, waaronder informatie over interacties van gebruikers met slimme apparaten van derden en IoT-diensten voor consumenten door aanbieders van spraakassistenten. Volgens belanghebbenden zouden aanbieders van spraakassistenten door de toegang tot grote hoeveelheden gegevens en de accumulatie daarvan hun marktpositie kunnen verbeteren en gemakkelijker een hefboomwerking op aangrenzende markten kunnen uitoefenen.
• - 

  Het gebrek aan interoperabiliteit in de sector van het internet der dingen voor consumenten als gevolg van het wijdverspreid-zijn van aan eigendomsrechten onderworpen technologieën, wat soms leidt tot de ontwikkeling van “feitelijke normen”. Met name zouden enkele aanbieders van spraakassistenten en besturingssystemen eenzijdig controle uitoefenen op interoperabiliteits- en integratieprocessen. Zo zouden ze in staat zijn de functionaliteiten van slimme apparatuur van derden en IoT-diensten voor consumenten te beperken ten opzichte van hun eigen diensten.

Follow-up van het sectorale onderzoek

De informatie die is verzameld in het kader van het sectorale onderzoek naar het IoT voor consumenten, zal dienen als leidraad voor de toekomstige handhavings- en regelgevingsactiviteiten van de Commissie. Elke maatregel tot handhaving van de mededingingsregels naar aanleiding van het sectoronderzoek moet worden gebaseerd op een beoordeling per geval. Voorts zullen de conclusies van het sectorale onderzoek als input dienen voor de verdere werkzaamheden van de Commissie ter uitvoering van haar digitale strategie. In het bijzonder zullen de bevindingen van dit sectoronderzoek ook bijdragen aan het lopende wetgevingsdebat over het voorstel van de Commissie voor de wet inzake digitale markten.

Bovendien kunnen sectorale onderzoeken als dit bedrijven ertoe aanzetten hun handelspraktijken te herzien. In dit verband neemt de Commissie nota van de recente herziening door Amazon van een aantal van de business-to-businessvoorwaarden die van toepassing zijn op zijn automatische en slimme diensten voor het herbestellen van producten.

Achtergrond

Het sectorale onderzoek naar het internet der dingen voor consumenten is op 16 juli 2020 gestart als onderdeel van de digitale strategie van de Commissie en na de aankondiging in de mededeling van de Commissie “De digitale toekomst van Europa vormgeven”. In juni 2021 heeft de Commissie het voorlopige verslag met haar eerste bevindingen gepubliceerd. Tijdens het onderzoek heeft de Commissie informatie verzameld van meer dan 200 ondernemingen van verschillende omvang die actief zijn op de producten- en dienstenmarkten van het internet der dingen voor consumenten en gevestigd zijn in heel Europa, Azië en de VS. Voorts hebben deze ondernemingen meer dan 1 000 overeenkomsten met de Commissie gedeeld. De Commissie heeft tijdens de openbare raadpleging over het voorlopige verslag ook 26 bijdragen van belanghebbenden ontvangen.

Het eindverslag is hier te vinden, samen met het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie.

Voor achtergrondinformatie, zie de Q&A van het voorlopige verslag en de website over het sectorale onderzoek.