Sterker uit de pandemie komen: gevolg trekken uit de eerste geleerde lessen
De Europese Commissie i presenteert vandaag een mededeling over de lessen die in de laatste 18 maanden uit de COVID-19-pandemie zijn geleerd en hoe hierop kan worden voortgebouwd om activiteiten op het niveau van de EU i en op nationaal niveau te verbeteren. Deze mededeling draagt bij aan een betere voorbereiding op volksgezondheidrisico's en betere noodplanning, zodat sneller en doeltreffender op alle niveaus gezamenlijk kan worden opgetreden.
Tien lessen zijn gericht op wat moet worden verbeterd en wat in de toekomst beter kan worden aangepakt. De tien lessen zijn niet volledig, maar vormen een eerste momentopname van wat nu ten behoeve van alle Europeanen moet worden aangepakt.
-
-Voor snellere opsporing en een betere respons is een robuust wereldwijd gezondheidstoezichtsysteem en een verbeterd Europees systeem voor het verzamelen van pandemie-informatie nodig. De EU moet het voortouw nemen bij het opzetten van een nieuw robuust wereldwijd toezichtsysteem op basis van vergelijkbare gegevens. In 2021 zal een nieuw en verbeterd Europees systeem voor het verzamelen van pandemie-informatie worden ingesteld.
-
-Duidelijker en beter gecoördineerd wetenschappelijk advies zou de besluitvorming en de communicatie met het publiek vergemakkelijken. De EU moet uiterlijk aan het einde van 2021 een Europese hoofdepidemioloog aanstellen en een bijbehorende bestuursstructuur opzetten.
-
-Voor betere paraatheid zijn continu investeringen, toezicht en evaluaties nodig. De Europese Commissie moet elk jaar een verslag over de mate van paraatheid opstellen.
-
-Noodinstrumenten moeten eerder kunnen worden ingezet en gemakkelijker te activeren zijn. De EU moet een kader voor het uitroepen van een EU-noodtoestand in verband met een pandemie vaststellen en voorzien in een toolbox voor crisissituaties.
-
-Gecoördineerde maatregelen moeten in Europa een reflex worden. De Europese gezondheidsunie moet spoedig — vóór het einde van het jaar — worden goedgekeurd, de samenwerking tussen de instellingen moet worden verbeterd en de werkmethoden van de instellingen moeten beter op elkaar worden afgestemd.
-
-Er zijn publiek-private partnerschappen en sterkere toeleveringsketens nodig om de levering van essentiële uitrusting en geneesmiddelen te waarborgen. Begin 2022 moet de autoriteit voor paraatheid en respons inzake noodsituaties op gezondheidsgebied (HERA) operationeel zijn. Daarnaast moet zo snel mogelijk een project van gemeenschappelijk Europees belang inzake de volksgezondheid worden opgezet om baanbrekende innovaties op het gebied van geneesmiddelen mogelijk te maken. Met de EU FAB-faciliteit moet ervoor worden gezorgd dat de EU genoeg voortdurend beschikbare capaciteit heeft om 500 tot 700 miljoen vaccindoses per jaar te produceren, waarvan de helft binnen de eerste 6 maanden van een pandemie beschikbaar moet zijn.
-
-Een pan-Europese aanpak is van essentieel belang om het klinisch onderzoek sneller, uitgebreider en doeltreffender te maken. Er moet een grootschalig EU-platform voor geografisch gespreid uitgevoerde klinische proeven worden opgezet.
-
-Of een pandemie het hoofd kan worden geboden, hangt af van voortdurende en toenemende investeringen in gezondheidszorgstelsels. De lidstaten moeten worden ondersteund bij het versterken van de veerkracht van hun gezondheidszorgstelsels als geheel, in het kader van hun investeringen in herstel en veerkracht.
-
-Het voorkomen van, de paraatheid voor en de respons op pandemieën is een mondiale prioriteit voor Europa. De EU moet blijven vooroplopen bij de wereldwijde respons, met name via Covax, en het wereldwijde gezondheidsbeveiligingskader blijven versterken door het voortouw te nemen bij het versterken van de Wereldgezondheidsorganisatie. Er moeten ook partnerschappen voor paraatheid bij pandemieën met belangrijke partners worden ontwikkeld.
-
-Desinformatie moet op meer gecoördineerde en verfijnde wijze worden aangepakt.
Volgende stappen
Dit verslag over de eerste lessen uit de COVID-19-pandemie dient als input voor het debat van de regeringsleiders tijdens de Europese Raad van juni. Het wordt voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. De Commissie zal in de tweede helft van 2021 met concrete acties komen.
Verklaringen van de leden van de Commissie
Ursula von der Leyen i, voorzitter van de Europese Commissie: “De brede respons van de EU op de pandemie was van ongekende omvang en is in recordtijd gerealiseerd, wat aantoont hoe belangrijk het is in Europa samen te werken. Samen hebben we bereikt wat geen enkele EU-lidstaat alleen had gekund. We hebben geleerd wat goed werkt, maar ook wat we bij toekomstige pandemieën beter kunnen doen. We moeten deze lessen nu omzetten in veranderingen.”
Margaritis Schinas i, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Hoewel het gezondheidsbeleid op Europees niveau nog in de kinderschoenen staat, heeft de EU een uitvoerige respons op de pandemie geboden met een breed scala aan nieuwe initiatieven die in recordtempo zijn ontworpen en gerealiseerd. Ons optreden was snel, ambitieus en coherent. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de ongekende solidariteit tussen EU-instellingen, die een gezamenlijke EU-respons mogelijk maakte. Dit is een belangrijke les waarop we moeten voortbouwen. We mogen echter niet op onze lauweren rusten. Daarom wijzen we vandaag de specifieke gebieden aan waarvan we nu al weten dat er meer aan kan en moet worden gedaan om in de toekomst voor een meer doeltreffende volksgezondheidsrespons te zorgen. De crisis kan tot verdere Europese integratie leiden op de gebieden waar dat het meest nodig is.”
Stella Kyriakides i, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “We moeten deze ongekende volksgezondheidscrisis omvormen tot een kans voor sterkere wederopbouw. De belangrijkste les die we uit de COVID-19-crisis hebben geleerd, is dat we de voor de aanpak van de crisis gebruikte ad-hocoplossingen moeten omzetten in permanente structuren waarmee we beter zijn voorbereid op de toekomst. We moeten zo snel mogelijk een sterke Europese gezondheidsunie hebben. Bij een bedreiging voor de volksgezondheid of een nieuwe pandemie is er geen tijd te verliezen. We moeten structureel in staat zijn om noodmaatregelen te nemen. Met solidariteit, verantwoordelijkheid en gezamenlijke inzet op Europees niveau tegen bedreigingen voor ons allemaal komen we deze crisis en toekomstige crises door.”
Achtergrond
De EU heeft in het begin van de crisis een breed scala aan gezondheidsbeleidsmaatregelen getroffen, bijvoorbeeld de gezamenlijke aanpak voor vaccins door middel van de EU-vaccinstrategie en initiatieven op een aantal andere beleidsterreinen. Door het initiatief van de “green lanes” bleven voedsel en geneesmiddelen binnen de eengemaakte markt circuleren. Test- en quarantainemaatregelen werden consistenter door een gezamenlijke aanpak voor het beoordelen van de besmettingsgraad in verschillende regio's. Recentelijk is in recordtijd overeenstemming bereikt over de digitale EU-covidcertificaten en zijn deze ingevoerd, waardoor de weg nu vrij is om deze zomer en daarna toerisme en reizen te hervatten. Tegelijkertijd heeft de EU doortastende maatregelen getroffen om de economische schade van de pandemie te verlichten. Hierbij werd sterk gebruikgemaakt van de ervaringen met en middelen voor het aanpakken van economische en financiële uitdagingen en crises in het verleden.
Deze successen verhullen echter niet dat zich ook problemen hebben voorgedaan, met name bij het opschalen van de fabricage- en productiecapaciteiten. Dit was deels te wijten aan het ontbreken van een permanente geïntegreerde aanpak voor onderzoek, ontwikkeling en productie, waardoor de beschikbaarheid van vaccins aanvankelijk werd belemmerd. Hoewel dit inmiddels is aangepakt, zijn er oplossingen voor de langere termijn nodig om de gevolgen van volksgezondheidsproblemen en -crises in de toekomst te verzachten.
Meer informatie
Communicatie “Eerste lessen uit de COVID-19-pandemie”
Website van de Europese Commissie over de respons op het coronavirus