Belanghebbenden kunnen opmerkingen maken over ontwerprichtsnoeren klimaat-, energie- en milieusteun

De Europese Commissie is vandaag gestart met een gerichte openbare raadpleging waarin alle belanghebbenden worden uitgenodigd opmerkingen te maken over de voorgestelde herziening van de richtsnoeren staatssteun ten behoeve van energie en milieu (“richtsnoeren staatssteun energie en milieu”).

Dat klimaatbescherming steeds belangrijker wordt, blijkt ook uit de nieuwe naam voor de herziene richtsnoeren: de “richtsnoeren klimaat-, energie- en milieusteun”. De voorgestelde richtsnoeren bevatten ook verenigbaarheidsregels voor vlaggenschipgebieden zoals biodiversiteit en infrastructuur voor schone mobiliteit, en hulpbronnenefficiëntie ter ondersteuning van de transitie naar een circulaire economie. Belanghebbenden kunnen gedurende acht weken, tot 2 augustus 2021, op de raadpleging reageren.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “Europa zal een aanzienlijke hoeveelheid duurzame investeringen nodig hebben. Hoewel een aanzienlijk deel van die middelen uit de particuliere sector zal komen, zal overheidssteun er mee voor moeten zorgen dat de groene transitie er snel komt. Wij willen er dus voor zorgen dat onze regels inzake staatssteun voor klimaat, energie en milieu klaar zijn en geschikt zijn voor de groene transitie. Met de herziene regels zullen lidstaten de ambitieuze milieudoelstellingen van de Europese Green Deal kunnen verwezenlijken zonder noemenswaardige concurrentieverstoringen. Wij nodigen nu alle belanghebbenden uit om hun standpunten mee te delen.”

Dankzij de richtsnoeren staatssteun energie en milieu kunnen lidstaten al onder bepaalde voorwaarden steun verlenen aan projecten op het gebied van milieubescherming (met inbegrip van klimaatbescherming en productie van groene energie) en maatregelen in verband met de voor leveringszekerheid vereiste productie. Deze richtsnoeren willen de lidstaten ook helpen om hun ambitieuze EU-doestellingen inzake energie en klimaat te verwezenlijken tegen zo laag mogelijke kosten voor de belastingbetaler en zonder buitensporige vervalsing van de mededinging op de eengemaakte markt.

De Commissie heeft de huidige richtsnoeren in het kader van de geschiktheidscontrole van staatssteun geëvalueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat de huidige bepalingen van de richtsnoeren goed werken, over het algemeen geschikt zijn voor het beoogde doel en een doeltreffend instrument zijn om de verwezenlijking van de milieu- en klimaatdoelstellingen van de EU te verwezenlijken zonder buitensporige verstoringen van de eengemaakte markt.

De evaluatie wees daarnaast uit dat een aantal gerichte aanpassingen nodig kan zijn, zoals het vereenvoudigen en actualiseren van sommige bepalingen en het uitbreiden van het toepassingsgebied van de richtsnoeren naar nieuwe gebieden zoals schone mobiliteit en decarbonisatie. Ook moeten de huidige regels wellicht worden afgestemd op de strategische prioriteiten van de Commissie, met name die van de Europese Green Deal, en op andere recente wijzigingen in de energie- en milieuregelgeving.

In deze context stelt de Commissie een aantal gerichte wijzigingen van de huidige regels voor:

• - 

  Uitbreiding van het toepassingsgebied van de richtsnoeren om steun mogelijk te maken op nieuwe gebieden (bv. schone mobiliteit, energie-efficiëntie in gebouwen, circulariteit en biodiversiteit) en verruiming tot alle technologieën die de Green Deal kunnen verwezenlijken, met inbegrip van steun voor hernieuwbare energie. Met de herziene regels zouden in het algemeen steunbedragen mogelijk worden die tot 100 % van de financieringskloof dekken en nieuwe steuninstrumenten worden ingevoerd, zoals carbon contracts for difference.
• - 

  Meer flexibiliteit en stroomlijning van de bestaande regels door de invoering van een vereenvoudigde beoordeling van transversale maatregelen in het kader van één afdeling van de richtsnoeren en afschaffing van de verplichte individuele aanmeldingen van grote groene projecten binnen al door de Commissie goedgekeurde steunregelingen.
• - 

  Invoeren van de nodige garanties dat de steun ook echt gaat naar waar hij nodig is om de klimaat- en milieubescherming te verbeteren, dat hij beperkt blijft tot hetgeen nodig is om de milieudoelstellingen te bereiken en dat hij de mededinging of de integriteit van de eengemaakte markt niet verstoort. In bepaalde omstandigheden zullen lidstaten die een steunregeling opzetten, bijvoorbeeld belanghebbenden moeten raadplegen over de belangrijkste kenmerken ervan.
• - 

  Afstemmen op en waarborgen van samenhang met de relevante EU-wetgeving en beleid op het gebied van milieu en energie, onder meer door het geleidelijk afschaffen van subsidies voor fossiele brandstoffen, met name de meest vervuilende en die waarvoor gezien hun grote negatieve milieueffecten een positieve beoordeling door de Commissie onwaarschijnlijk is. Maatregelen die nieuwe investeringen in aardgas inhouden vallen alleen onder de richtsnoeren voor zover kan worden aangetoond dat de investeringen verenigbaar zijn met de klimaatdoelstellingen van de Unie voor 2030 en 2050.

De ontwerprichtsnoeren en alle andere informatie over de openbare raadpleging, waaronder meer details over de voorgestelde wijzigingen, staan online.

Volgende stappen

Naast de gerichte openbare raadpleging die vandaag is gestart, wordt de ontwerptekst van de richtsnoeren klimaat-, energie- en milieusteun ook besproken tijdens een vergadering tussen de Commissie en de lidstaten, die zal plaatsvinden aan het einde van de raadplegingsperiode. Zo krijgen zowel de lidstaten als andere belanghebbenden voldoende gelegenheid om opmerkingen over het ontwerpvoorstel van de Commissie te maken.

De goedkeuring van de nieuwe richtsnoeren is gepland voor eind 2021.

Achtergrond

De huidige richtsnoeren staatssteun ten behoeve van milieubescherming en energie bevatten de voorwaarden waaronder staatssteun voor energie en milieubescherming als verenigbaar met de eengemaakte markt kan worden beschouwd. De richtsnoeren bevorderen met name een geleidelijke verschuiving naar marktgebaseerde steun voor hernieuwbare energie en voeren bepalingen in over steun aan energie-infrastructuur en productiecapaciteit om de eengemaakte energiemarkt te versterken en de voorzieningszekerheid te waarborgen. Voorts bevatten de richtsnoeren criteria over hoe de lidstaten energie-intensieve bedrijven korting kunnen geven op heffingen ter ondersteuning van hernieuwbare energiebronnen.

De bepalingen van de richtsnoeren worden aangevuld met de algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV), waarin wordt vastgesteld op basis van welke ex-ante verenigbaarheidsvoorwaarden de lidstaten steunmaatregelen ten uitvoer kunnen leggen zonder voorafgaande aanmelding bij de Commissie. De AGVV wordt momenteel gedeeltelijk herzien en naar verwachting zal in de zomer van 2021 een openbare raadpleging over het voorstel voor die herziene bepalingen plaatsvinden.

De herziening van de richtsnoeren is gebaseerd op de evaluatie en op bewijsmateriaal en gegevens uit diverse bronnen, zoals de beschikkingspraktijk, een externe studie en input van belanghebbenden. De Commissie heeft in 2020 via een openbare raadpleging standpunten verzameld. In het najaar van 2020 heeft de Commissie ook een Europees debat op gang gebracht over de wijze waarop het mededingingsbeleid de doelstellingen van de Europese Green Deal verder kan ondersteunen, om ervoor te zorgen dat de mededingingsregels en het duurzaamheidsbeleid zo goed mogelijk samenwerken. Dat ging van start met een oproep tot het indienen van bijdragen en in februari 2021 organiseerde uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager een conferentie. In het ontwerp van herziene richtsnoeren zijn de ruim 200 bijdragen die al werden ontvangen, verwerkt.

De feedback die tijdens deze openbare raadpleging wordt ontvangen, zal hierop een aanvulling vormen.