Commissie stelt richtsnoeren voor ter versterking van de praktijkcode betreffende desinformatie

De Commissie stelt vandaag richtsnoeren voor over de manier waarop de praktijkcode betreffende desinformatie, de eerste van zijn soort ter wereld, moet worden versterkt om desinformatie doeltreffender te bestrijden.

Hierin worden de verwachtingen van de Commissie omschreven, worden de ondertekenaars ertoe opgeroepen sterkere verbintenissen aan te gaan en wordt een bredere deelname aan de code beoogd. Op basis van een robuust toezichtskader en duidelijke prestatie-indicatoren moeten de ondertekenaars de financiële prikkels voor desinformatie verlagen, de gebruikers in staat stellen een actieve rol te spelen bij het voorkomen van de verspreiding ervan, beter samenwerken met factcheckers in alle lidstaten en talen van de EU, en een kader opzetten voor de toegang tot gegevens voor onderzoekers.

Věra Jourová i, vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie: “De dreigingen van desinformatie online veranderen snel en we moeten ons collectief meer inzetten om burgers weerbaar te maken en de democratische informatieruimte te beschermen. Een nieuwe sterkere code is nodig omdat we, met volledig behoud van de vrijheid van meningsuiting, willen dat onlineplatforms en andere partijen de systeemrisico's van hun diensten en de algoritmische versterking van die risico's aanpakken, en dat zij niet langer als enige toezicht op zichzelf houden en geld kunnen verdienen aan desinformatie.”

Thierry Breton i, commissaris voor de Interne Markt: “We moeten de infodemie en de verspreiding van foute informatie indammen. Er staan mensenlevens op het spel. Desinformatie mag geen inkomstenbron blijven. We eisen sterkere verbintenissen van de onlineplatforms en het hele ecosysteem van onlinereclame, en verlangen dat ook van netwerken van factcheckers. De wet inzake digitale diensten verschaft aanvullende, krachtige instrumenten om desinformatie te bestrijden.”

Een sterke, stabiele en flexibele code ter ondersteuning van de bestrijding van desinformatie

De richtsnoeren beogen de code te versterken, met name op de volgende gebieden:

• - 

  Bredere deelname met verbintenissen op maat. De Commissie spoort gevestigde en opkomende platforms die in de EU actief zijn, belanghebbenden in het ecosysteem van onlinereclame (zoals advertentiemarkten, leveranciers van advertentietechnologie en merken die van advertenties profiteren), particuliere berichtendiensten en partijen die met middelen of deskundigheid tot de doeltreffende werking van de code kunnen bijdragen, ertoe aan zich bij de code aan te sluiten. De versterkte code moet nieuwe verbintenissen op maat omvatten, overeenkomstig de aard en de omvang van de diensten van de ondertekenaars.
• - 

  Desinformatie demonetiseren. Platforms en partijen in het ecosysteem van onlinereclame moeten zich verantwoordelijk opstellen en beter samenwerken om geldstromen van desinformatie weg te leiden, met name door informatie over door één van de ondertekenaars geweigerde desinformatieadvertenties uit te wisselen, de transparantie en aansprakelijkheid inzake advertenties te verbeteren, en partijen te blokkeren die stelselmatig ontkrachte content plaatsen.
• - 

  Waarborgen voor de integriteit van diensten. De versterkte code moet een uitgebreide dekking van de huidige en opkomende vormen van manipulatieve gedragingen voor de verspreiding van desinformatie (zoals bots, nepaccounts, georganiseerde manipulatiecampagnes en overname van accounts) bieden, met verbintenissen op maat voor transparantie en aansprakelijkheid inzake maatregelen ter beperking van de gevolgen daarvan.
• - 

  Gebruikers weerbaar maken om desinformatie te doorgronden en te markeren. Gebruikers moeten toegang hebben tot instrumenten om de online-omgeving beter te begrijpen en er veilig te surfen. De ondertekenaars moeten hun aanbevelingssystemen (d.w.z. de manier waarop gebruikers content te zien krijgen) transparant maken en maatregelen treffen om de risico's, zoals de virale verspreiding van desinformatie, te beperken. Ze moeten ook hun gebruikers toegankelijke en doeltreffende instrumenten en procedures bieden om desinformatie aan te merken die tot publieke of individuele schade kan leiden. Gebruikers, tegen wier content of accounts maatregelen zijn getroffen ten gevolge van zo'n aanmerking, moeten toegang hebben tot een passend en transparant mechanisme voor beroep en herstel. De versterkte code moet ook de zichtbaarheid van betrouwbare informatie van algemeen belang vergroten en gebruikers waarschuwen die in aanraking zijn gekomen met content waarvan factcheckers de onjuistheid hebben aangetoond.
• - 

  Groter bereik van factchecking en betere toegang tot gegevens voor onderzoekers. De nieuwe code moet een betere samenwerking met factcheckers omvatten en het bereik in de lidstaten en de talen van de EU vergroten. De versterkte code moet ook een robuust kader voor de toegang tot gegevens voor onderzoekers omvatten.
• - 

  Een robuust toezichtskader. De versterkte code moet een beter toezichtskader omvatten op basis van duidelijke kernprestatie-indicatoren (KPI's) die de resultaten en de impact van de door de platforms genomen maatregelen en de gehele impact van de code op desinformatie in de EU meten. De platforms moeten regelmatig verslag uitbrengen aan de Commissie over de getroffen maatregelen en de bijbehorende KPI's. De platforms moeten de informatie en gegevens in gestandaardiseerd formaat verstrekken, met uitsplitsingen per lidstaat.

Tot slot moeten de ondertekenaars een transparantiecentrum ontwikkelen waar zij aangeven welk beleid zij hebben vastgesteld om de verbintenissen van de code na te komen en hoe die zijn nageleefd, en waar ze alle gegevens en maatstaven voor de KPI's openbaar maken. In de richtsnoeren wordt ook voorgesteld een door de Commissie voorgezeten permanente taskforce op te richten. Die wordt gevormd door de ondertekenaars, vertegenwoordigers van de Europese Dienst voor extern optreden, de Europese Groep van regulerende instanties voor audiovisuele mediadiensten (ERGA) en van het Europees Waarnemingscentrum voor digitale media (EDMO), dat meer dan 11 miljoen euro heeft ontvangen om acht regionale hubs op te zetten om zijn werkzaamheden in de lidstaten te helpen uitvoeren en uitbreiden. De taskforce, die ook een beroep zal doen op ondersteuning door deskundigen, zal de code helpen herzien en aanpassen in het licht van technologische, maatschappelijke, wettelijke en marktontwikkelingen.

Volgende stappen

De Commissie roept de ondertekenaars van de praktijkcode op om samen te komen en de code conform de richtsnoeren te versterken. Zij moedigt ook nieuwe ondertekenaars aan om zich bij de code aan te sluiten. Daartoe zal de Commissie in contact treden met potentiële nieuwe ondertekenaars en belanghebbenden. De ondertekenaars moeten snel werk maken van de herziening van de code en in het najaar een eerste ontwerp van de herziene code indienen. Zoals aangekondigd, zal de Commissie dit jaar ook wetgeving voorstellen om de transparantie van politieke reclame te verbeteren. In de richtsnoeren wordt opgeroepen tot sterkere verbintenissen op dit gebied, om het pad te effenen voor het aanstaande versterkte wetgevende kader en om oplossingen vanuit de sector te bedenken ter ondersteuning hiervan.

Chronologisch overzicht

De praktijkcode is in oktober 2018 vastgesteld. Zoals aangekondigd in het actieplan voor Europese democratie (EDAP), verhelpen de richtsnoeren de in de beoordeling door de Commissie van de code (2020) aangeduide tekortkomingen en putten ze uit de lessen van het COVID-19-monitoringprogramma voor desinformatie. Het voorstel van de Commissie voor de wet inzake digitale diensten bevat een coreguleringsachtervang voor de maatregelen die in de herziene en versterkte code zullen worden opgenomen.

De coronacrisis heeft treffend duidelijk gemaakt welke bedreigingen en uitdagingen er voor onze samenlevingen uitgaan van desinformatie. De “infodemie” heeft aanzienlijke risico's met zich meegebracht voor de persoonlijke en openbare gezondheidsstelsels, het crisisbeheer, de economie en de samenleving. Ondanks de belangrijke inspanningen tot nu toe is het duidelijk dat desinformatie dringend intensiever moet worden bestreden.

De benadering van de EU om desinformatie tegen te gaan, is diep geworteld in de bescherming van de vrijheid van meningsuiting en het waarborgen van een open democratisch debat. De benadering is gericht op meer transparantie en aansprakelijkheid in de onlineomgeving en op weerbaarheid van de burgers. Zij hangt nauw samen met de andere doelstellingen van het actieplan voor Europese democratie, namelijk de bevordering van vrije en eerlijke verkiezingen en de bescherming van de vrijheid en het pluralisme van de media. De EU heeft het bedrijfsleven, de media, universiteiten, overheden en het maatschappelijk middenveld geactiveerd en stimuleert een bredere deelname aan de Code.

Meer informatie

Vragen en antwoorden

Factsheet

Richtsnoeren van de Commissie ter versterking van de praktijkcode betreffende desinformatie

Projecten van EDMO geselecteerd voor financiering

Praktijkcode betreffende desinformatie

Beoordeling door de Commissie van de praktijkcode betreffende desinformatie