Europa's mondiale benadering van samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie: strategisch, open en wederkerig

Vandaag heeft de Commissie een mededeling aangenomen over haar mondiale aanpak van onderzoek en innovatie, Europa's strategie voor internationale samenwerking in een veranderende wereld. De EU i wil zo een leidende rol spelen bij de ondersteuning van internationale onderzoeks- en innovatiepartnerschappen en innovatieve oplossingen aanreiken om onze samenlevingen groen, digitaal en gezond te maken.

Voor onderzoek van topniveau is het onontbeerlijk dat de knapste koppen ter wereld samenwerken. Dergelijk onderzoek is een strategische prioriteit voor de EU. De internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie vindt echter plaats in een veranderde wereld, waar de geopolitieke spanningen toenemen en mensenrechten en fundamentele waarden op de proef worden gesteld. De EU wil een voortrekkersrol spelen door multilateralisme, openheid en wederkerigheid te bevorderen bij de samenwerking met de rest van de wereld. De EU zal de mondiale respons op wereldproblemen (bijvoorbeeld de klimaatverandering of pandemieën) vergemakkelijken en daarbij de internationale regels en de fundamentele waarden van de EU in acht nemen en haar open strategische autonomie versterken.

Volgens Margrethe Vestager i, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk, „is openheid is altijd een hoeksteen geweest van onze samenwerking met de rest van de wereld. Onze respons op de pandemie heeft de voordelen aangetoond van opener wetenschap en van het delen van gegevens en resultaten ten behoeve van de bevolking in Europa en de rest van de wereld. Mede dankzij deze strategie zullen we een wereldwijde kritische massa aan onderzoek en innovatie kunnen ontwikkelen om de urgente wereldproblemen van vandaag op te lossen.”

Mariya Gabriel i, commissaris voor Innovatie i, Onderzoek i, Cultuur i, Onderwijs en Jeugd: “Om ervoor te zorgen dat deze openheid functioneert en onderzoekers optimaal grensoverschrijdend kunnen samenwerken, hebben we niet alleen steun van grote financiers als de EU nodig, maar ook een duidelijk kader dat voor een gelijk speelveld zorgt op gebieden als ethisch en mensgericht onderzoek, de faire behandeling van intellectuele eigendom en de wederzijdse toegang tot onderzoeksprogramma's. Wij zullen actief samenwerken met partners die deze waarden en beginselen delen.”

“Team Europa”

Uit de mondiale aanpak van onderzoek en innovatie blijkt opnieuw dat Europa veel belang hecht aan de nodige mondiale openheid om excellentie te stimuleren, middelen met het oog op wetenschappelijke vooruitgang te bundelen en dynamische innovatie-ecosystemen te ontwikkelen. Hiertoe zal de EU met internationale partners samenwerken om tot een gemeenschappelijk begrip te komen van fundamentele beginselen en waarden op het gebied van onderzoek en innovatie, zoals academische vrijheid, gendergelijkheid, onderzoeksethiek, open wetenschap en wetenschappelijk onderbouwde beleidsvorming.

De nieuwe strategie is gebaseerd op twee hoofddoelstellingen die met elkaar in evenwicht zijn. Ten eerste beoogt de strategie een per definitie open onderzoeks- en innovatieomgeving op basis van regels en waarden tot stand te brengen, zodat onderzoekers en innovatoren wereldwijd in multilaterale partnerschappen kunnen samenwerken om oplossingen voor wereldproblemen te vinden. Ten tweede wil de strategie voor wederkerigheid en een gelijk speelveld zorgen bij de internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie. De mondiale respons van de EU ter bestrijding van de coronapandemie - onder meer via multilaterale platforms en Horizon 2020-projecten - heeft bovendien aangetoond hoe we de toegang tot wetenschappelijke kennis en internationale waardeketens kunnen maximaliseren wanneer we onze krachten bundelen.

Om haar doelstellingen te verwezenlijken zal de EU verschillende maatregelen nemen. De EU zal bijvoorbeeld steun aan onderzoekers en hun organisaties verlenen om duurzame en inclusieve ontwikkeling in lage- en middeninkomenslanden te bevorderen, onder meer via een ambitieus “Afrika-initiatief” in het kader van Horizon Europa om de samenwerking met Afrikaanse landen te versterken. De Commissie is ook voornemens richtsnoeren te ontwikkelen om te voorkomen dat onderzoeksorganisaties en instellingen voor hoger onderwijs in de EU het slachtoffer worden van buitenlandse inmenging. Mede dankzij deze richtsnoeren zullen organisaties in de EU hun academische vrijheid, integriteit en institutionele autonomie kunnen vrijwaren.

Horizon Europa, het EU-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie in 2021-2027, zal een belangrijk instrument zijn om de strategie uit te voeren. Om de strategische troeven, de belangen, de autonomie of de veiligheid van de EU te vrijwaren, kan de deelname aan het programma bij wijze van uitzondering en uitsluitend in naar behoren gemotiveerde gevallen worden beperkt, zodat het programma in de regel open kan blijven. De associatie van derde landen met Horizon Europa zal extra mogelijkheden bieden om aan het algemene programma deel te nemen onder doorgaans dezelfde voorwaarden als de lidstaten.

Een nauwe coördinatie en samenwerking tussen de EU en de lidstaten zal van cruciaal belang zijn voor het succes van de strategie. De Commissie zal initiatieven promoten naar het voorbeeld van “Team Europa”, waarbij de inspanningen van de EU, de lidstaten en de Europese financiële instellingen worden gecombineerd. Synergie met andere programma's van de EU (bijvoorbeeld het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking - Europa als wereldspeler) zullen daarbij een belangrijke rol spelen.

Achtergrondinformatie

Een mededeling van de Commissie uit 2012 bevat een strategie voor internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie. De strategie fungeerde als leidraad voor de wetenschappelijke en technologische betrekkingen van de EU met derde landen en vormde de basis voor de internationale dimensie van Horizon 2020. Tijdens de laatste drie jaar van Horizon 2020 heeft de internationale samenwerking een belangrijke impuls gekregen via de “vlaggenschipinitiatieven voor internationale samenwerking”, waaronder meer dan dertig ambitieuze samenwerkingsinitiatieven met tal van derde landen en regio's (onder meer Afrika, Canada, Japan, Zuid-Korea, China en India).

Bijna tien jaar later vervangt de nieuwe mondiale aanpak van onderzoek en innovatie de vorige strategie om op de huidige aanzienlijk andere wereldwijde context in te spelen en de internationale samenwerking van de EU op de huidige prioriteiten af te stemmen.

Meer informatie

Mededeling over de mondiale aanpak van onderzoek en innovatie

Vragen en antwoorden: De mondiale aanpak van onderzoek en innovatie

Factsheet: De mondiale aanpak van onderzoek en innovatie

Internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie