De industriestrategie 2020 actualiseren: naar een sterkere eengemaakte markt voor het herstel van Europa

De Commissie actualiseert vandaag de industriestrategie van de EU om ervoor te zorgen dat de strategie ten volle met de nieuwe omstandigheden na de COVID-19-crisis rekening houdt en bijdraagt tot de transformatie naar een duurzamere, meer digitale, veerkrachtigere en wereldwijd concurrerendere economie.

In de geactualiseerde strategie worden de in de mededeling van maart 2020 - gepubliceerd op de dag voordat de WHO COVID-19 tot een pandemie uitriep - beschreven prioriteiten bevestigd en wordt rekening gehouden met de uit de crisis getrokken lessen om het herstel te stimuleren en de open strategische autonomie van de EU te versterken.

In de strategie worden nieuwe maatregelen voorgesteld om de veerkracht van onze eengemaakte markt te versterken, met name in tijden van crisis. Beklemtoond wordt dat we een beter inzicht moeten verwerven in onze afhankelijke positie op belangrijke strategische gebieden en er wordt een toolbox aangereikt om deze afhankelijkheid te verminderen. De strategie voorziet in nieuwe maatregelen om de groene en de digitale transitie te versnellen.

De geactualiseerde strategie komt ook tegemoet aan oproepen om de belangrijkste indicatoren van het concurrentievermogen van de EU-economie als geheel te identificeren en te monitoren: de integratie van de eengemaakte markt, de groei van de productiviteit, het internationale concurrentievermogen, publieke en particuliere investeringen en investeringen in O&O.

Aan kmo's komt een centrale plaats toe in de geactualiseerde strategie: de strategie voorziet in op maat gesneden financiële steun en maatregelen om kmo's en startende ondernemingen in staat te stellen de dubbele transitie tot stand te brengen. De Commissie is voornemens de heer Vazil Hudák te benoemen tot mkb/kmo-gezant. Momenteel wordt de laatste hand aan zijn benoemingsproces gelegd.

De Commissie heeft vandaag ook het voorstel goedgekeurd voor een verordening betreffende buitenlandse subsidies die de eengemaakte markt verstoren. Het voorstel is van cruciaal belang voor de uitvoering van de industriestrategie van de EU omdat het voor een gelijk speelveld zorgt en een eerlijke en concurrerende eengemaakte markt bevordert.

De vandaag gepubliceerde geactualiseerde industriestrategie schenkt vooral aandacht aan de volgende belangrijke kwesties:

De veerkracht van de eengemaakte markt versterken

De eengemaakte markt is zwaar op de proef gesteld door leveringsbeperkingen, grenssluitingen en fragmentatie na de uitbraak van COVID-19. De crisis heeft duidelijk gemaakt dat het van essentieel belang is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal op de eengemaakte markt te waarborgen en samen te werken om de eengemaakte markt beter bestand te maken tegen verstoringen. Daartoe zal de Commissie onder meer:

• - 

  een noodinstrument voor de eengemaakte markt voorstellen - een structurele oplossing om het vrije verkeer van personen, goederen en diensten bij toekomstige crises te waarborgen. Het instrument moet voor meer transparantie en solidariteit zorgen en kritieke tekorten aan producten helpen voorkomen door producten sneller beschikbaar te maken en de samenwerking bij overheidsopdrachten te versterken;
• - 

  de dienstenrichtlijn ten volle handhaven om ervoor te zorgen dat de lidstaten hun bestaande verplichtingen nakomen, met inbegrip van de meldingsplicht om nieuwe potentiële obstakels op te sporen en uit de weg te ruimen;
• - 

  het markttoezicht op producten verbeteren door de nationale autoriteiten steun te verlenen om de capaciteit te vergroten en de digitalisering van productinspecties en het verzamelen van gegevens op te voeren;
• - 

  aanzienlijke investeringen mobiliseren om kmo's te steunen; vormen van alternatieve geschillenbeslechting ontwikkelen en in de praktijk brengen om betalingsachterstanden aan kmo's tegen te gaan en maatregelen nemen om de risico's voor de solvabiliteitvan kmo's aan te pakken.

De afhankelijkheid van de EU op strategische gebieden aanpakken

Openheid op het gebied van handel en investeringen is een troef en een bron van groei en veerkracht voor de EU, die een belangrijke importeur en exporteur is. De pandemie heeft echter ook tot een ruimer inzicht geleid dat de technologische en industriële afhankelijkheid op strategische gebieden moet worden geanalyseerd en aangepakt. De Commissie:

• - 

  heeft daarom een bottom-upanalyse uitgevoerd op basis van gegevens over het handelsverkeer: van de 5 200 in de EU ingevoerde producten worden in een initiële analyse 137 producten (goed voor 6 % van de waarde van de totale invoer van goederen in de EU) in kwetsbare ecosystemen aangemerkt als producten waarvan de EU sterk afhankelijk is - voornamelijk producten waarvan wordt gebruikgemaakt in de energie-intensieve industrieën (bijvoorbeeld grondstoffen), de gezondheidsecosystemen (bijvoorbeeld farmaceutische ingrediënten) en ter ondersteuning van de groene en de digitale transformatie. 34 producten (goed voor 0,6 % van de waarde van de totale invoer van goederen in de EU) zijn potentieel kwetsbaarder gezien hun mogelijk beperkte potentieel voor verdere diversificatie en vervanging door EU-productie. Uit de analyse blijkt ook dat er zich uitdagingen voordoen op het gebied van geavanceerde technologieën en dat Europa zich daarbij op een aantal punten in een afhankelijke positie bevindt ;
• - 

  presenteert de resultaten van zes grondige studies van grondstoffen, batterijen, werkzame farmaceutische ingrediënten, waterstof, halfgeleiders en cloud- en spitstechnologieën, die nader inzicht verschaffen in de oorsprong van de afhankelijke positie op strategische gebieden en de gevolgen ervan;
• - 

  zal een tweede reeks studies uitvoeren naar de potentiële afhankelijkheid op belangrijke gebieden, zoals voor de dubbele transitie essentiële producten, diensten en technologieën (bijvoorbeeld hernieuwbare energiebronnen, energieopslag en cyberbeveiliging), en een monitoringsysteem ontwikkelen via het waarnemingscentrum voor kritieke technologieën van de Commissie;
• - 

  streeft ernaar de internationale toeleveringsketens te diversifiëren en internationale partnerschappen op te zetten om de paraatheid te vergroten;
• - 

  steunt nieuwe industriële allianties op strategische gebieden waar dergelijke allianties het beste middel zijn om activiteiten te versnellen die anders niet zouden worden ontwikkeld. Industriële allianties zullen worden ondersteund wanneer ze particuliere investeerders aantrekken om nieuwe zakelijke partnerschappen en bedrijfsmodellen te bespreken op een open en transparante wijze die volledig conform het mededingingsbeleid is, en uitzicht op innovatie en hoogwaardige werkgelegenheid bieden. Allianties bieden een breed en in beginsel open platform en zullen bijzondere aandacht schenken aan de inclusiviteit voor startende ondernemingen en kmo's.

De Commissie treft voorbereidingen voor de alliantie op het gebied van processors en halfgeleidertechnologieën en de alliantie voor industriële gegevens, edge en cloud Bovendien overweegt ze een alliantie op het gebied van ruimtelanceersystemen en een alliantie ter bevordering van een emissievrije luchtvaart;

• - 

  verleent steun - mogelijk uit de EU-begroting - aan de inspanningen van de lidstaten om overheidsmiddelen te bundelen via belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (IPCEI's) op gebieden waar de markt alleen niet voor baanbrekende innovatie kan zorgen;
• - 

  kondigt een strategie en mogelijke wetswijzigingen aan met het oog op meer leiderschap bij het vaststellen van normen (onder meer op het gebied van zakelijke diensten) en werkt in alle openheid met anderen samen op gebieden van wederzijdse interesse.

De dubbele transitie versnellen

In de industriestrategie 2020 werden maatregelen aangekondigd om de groene en de digitale transitie van de industrie in de EU te ondersteunen, maar de pandemie heeft de snelheid en de omvang van het transformatieproces ingrijpend beïnvloed. Daarom schetst de Commissie nieuwe maatregelen om de businesscase voor de groene en de digitale transitie te ondersteunen door:

• - 

  samen met het bedrijfsleven, overheidsinstanties, de sociale partners en - zo nodig - andere belanghebbenden transitietrajecten te ontwikkelen (in eerste instantie voor het toerisme en de energie-intensieve bedrijfstakken). Dergelijke trajecten zouden een beter bottom-upinzicht kunnen bieden in de omvang, de kosten en de voorwaarden van de vereiste maatregelen om de dubbele transitie voor de meest relevante ecosystemen te begeleiden en tot een uitvoerbaar plan ter bevordering van een duurzaam concurrentievermogen kunnen leiden;
• - 

  voor een samenhangend regelgevingskader te zorgen om de doelstellingen van Europa's digitale decennium en de ambities van “Fit for 55” te verwezenlijken, onder meer door de uitrol van hernieuwbare energiebronnen te versnellen en de toegang tot overvloedige, betaalbare en koolstofvrije elektriciteit te waarborgen;
• - 

  duurzaamheidsadviseurs ter beschikking van kmo's te stellen en datagestuurde bedrijfsmodellen te ondersteunen om de mogelijkheden van de groene en de digitale transitie optimaal te benutten;
• - 

  in bij- en omscholing te investeren om de dubbele transitie te ondersteunen.

De lopende grondige evaluatie van de mededingingsregels van de EU zorgt er ook voor dat deze regels geschikt zijn om de groene en de digitale transitie ten voordele van de Europeanen te ondersteunen nu ook het concurrentielandschap wereldwijd fundamentele wijzigingen ondergaat.

Enkele reacties van leden van de Commissie:

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager, verantwoordelijk voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: “De geactualiseerde industriestrategie van vandaag heeft tot doel ervoor zorgen dat onze industrieën zijn uitgerust om als motor te fungeren voor de digitale en de groene transformatie van onze economie. Tegelijkertijd wil de strategie ook het concurrentievermogen van onze industrieën waarborgen, onder meer in de context van het herstel van de coronacrisis. Daarvoor zijn nu nieuwe investeringen nodig: in mensen, in technologieën en in een regelgevingskader dat billijkheid en efficiëntie garandeert. Door het gebruik van belangrijke instrumenten waarover we reeds beschikken, te ondersteunen en te verruimen, presenteren we vandaag de lessen die we geleerd hebben, en bevestigen we ons engagement om samen te werken met alle economische actoren in heel Europa.”

Uitvoerend vicevoorzitter Valdis Dombrovskis, verantwoordelijk voor een economie die werkt voor de mensen: “Veerkrachtige wereldwijde toeleveringsketens zijn in tijden van crisis van essentieel belang omdat ze schokken helpen opvangen en het herstel versnellen. Nu we ons herstellen van de COVID-19-pandemie, heeft onze geactualiseerde industriestrategie tot doel de positie van Europa als wereldleider op industrieel gebied te benutten met het oog op een concurrentievoordeel op het gebied van digitale en groene technologieën. We zullen overal waar we kunnen naar samenwerking met gelijkgezinde partners streven om open, eerlijke en op regels gebaseerde handel te bevorderen; onze afhankelijkheid op strategische gebieden te verminderen; en toekomstige normen en regelgeving te ontwikkelen: dat alles is van cruciaal belang voor onze economische kracht. Tegelijkertijd zijn we klaar om autonoom op te treden wanneer we ons tegen oneerlijke praktijken moeten verdedigen en de integriteit van de eengemaakte markt moeten beschermen.”

Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “De echte industriële revolutie begint nu, mits we de juiste investeringen in sleuteltechnologieën doen en voor de juiste randvoorwaarden zorgen. Europa reikt zichzelf de middelen aan voor een innovatieve, schone en veerkrachtige industrie die hoogwaardige banen biedt en kmo's in staat stelt te gedijen, zelfs tijdens het herstelproces.”

Achtergrondinformatie

De actualisering van de industriestrategie 2020 is door voorzitter von der Leyen aangekondigd in de Staat van de Unie van september 2020. De mededeling van vandaag beantwoordt ook aan de oproep van de EU-leiders om een ambitieus Europees industriebeleid te voeren om de industrie duurzamer, groener, wereldwijd concurrerender en veerkrachtiger te maken. De EU-leiders hebben de Commissie ook verzocht om strategische gebieden waarop Europa in een afhankelijke positie verkeert, in kaart te brengen (vooral in de meest kwetsbare industriële ecosystemen zoals de gezondheidszorg) en maatregelen voor te stellen om die afhankelijke positie af te bouwen.

De mededeling van vandaag gaat vergezeld van drie werkdocumenten van de diensten van de Commissie: het Annual Single Market Report 2021, waarin de stand van zaken in de Europese economie op basis van een beoordeling van 14 industriële ecosystemen wordt geanalyseerd, de vooruitgang bij de uitvoering van het industrieel pakket 2020 wordt geëvalueerd en een reeks belangrijke prestatie-indicatoren wordt gepresenteerd om de verdere vooruitgang te monitoren; een analyse van de afhankelijkheid en de capaciteiten van Europa op strategische gebieden met een grondige evaluatie van een aantal strategische gebieden; en een paper over concurrerend en schoon Europees staal, waarin de uitdagingen voor de industrie en de beschikbare EU-toolbox worden geanalyseerd.

Meer informatie

Vragen en antwoorden

Een mededeling “De nieuwe industriestrategie 2020 actualiseren: een sterkere eengemaakte markt tot stand brengen voor het herstel van Europa”

Annual Single Market Report 2021

Strategic dependencies and capacities

Towards competitive and clean European steel

Factsheet over de actualisering van de industriestrategie

Factsheet over de grondige studies van gebieden die voor Europa van strategisch belang zijn

Een nieuwe industriestrategie voor Europa (maart 2020)