Verkeersveiligheid: 4 000 minder doden op de EU-wegen in 2020. Dodentol lager dan ooit.

De Europese Commissie i heeft vandaag voorlopige cijfers gepubliceerd over het aantal verkeersdoden in 2020. Vorig jaar verloren naar schatting 18 800 mensen het leven in een verkeersongeval, een ongekende daling met 17 % ten opzichte van 2019. In 2020 kwamen dus bijna 4 000 minder mensen om het leven op de EU-wegen dan in 2019. Het lagere verkeersvolume ten gevolge van COVID-19-pandemie had een duidelijk, zij het niet meetbaar effect op het aantal verkeersdoden.

Adina Vălean i, commissaris voor Vervoer: “Met bijna 4 000 minder doden op de EU-wegen in 2020, in vergelijking met 2019, zijn onze wegen nog steeds de veiligste ter wereld. Dit neemt echter niet weg dat we onze doelstelling voor het afgelopen decennium niet hebben gehaald. Er is gezamenlijke actie nodig om te voorkomen dat het cijfer weer stijgt tot het pre-COVID-niveau. In onze strategie voor duurzame en slimme mobiliteit hebben wij herhaald dat wij blijven werken aan de uitvoering van de EU-strategie voor verkeersveiligheid en ons blijven inzetten om de dodentol voor alle vervoerswijzen tot quasi nul terug te brengen.”

De EU-wegen zijn veruit de veiligste ter wereld

In het voorbije decennium, tussen 2010 en 2020, daalde het aantal verkeersdoden met 36 %. De doelstelling voor dat decennium, een daling met 50 %, werd dus niet gehaald. Met 42 verkeersdoden per miljoen inwoners is de EU echter nog steeds het continent met de veiligste wegen ter wereld. Ter vergelijking: het wereldgemiddelde bedraagt 180 doden per miljoen inwoners.

Uit voorlopige cijfers voor 2020 blijkt dat in 18 lidstaten het laagste aantal verkeersdoden ooit werd opgetekend. In de hele EU daalde het aantal verkeersdoden gemiddeld met 17 % in vergelijking met 2019; deze daling was echter verre van uniform: ze was het grootst (20 % of meer) in België, Bulgarije, Denemarken, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Italië, Hongarije, Malta en Slovenië. In vijf lidstaten (Estland, Ierland, Letland, Luxemburg en Finland) werd daarentegen een stijging opgetekend, waarbij wel moet worden opgemerkt dat dit aantal in kleine landen van jaar tot jaar fluctueert.

Over de langere tijdspanne van 2010-2020 is het aantal verkeersdoden op de Europese wegen gedaald met 36 %, onder de EU-doelstelling van 50 %. Alleen Griekenland (54 %) haalde de doelstelling, gevolgd door Kroatië (44 %), Spanje (44 %), Portugal (43 %), Italië (42 %) en Slovenië (42 %). In negen lidstaten daalde het aantal verkeerdoden met 40 % of meer.

De ongekende ontwikkelingen in 2020 hebben geleid tot enkele veranderingen in de landenrangschikking van het aantal verkeerdoden, maar Zweden heeft nog steeds de veiligste wegen (18 verkeersdoden/miljoen inwoners) en Roemenië de gevaarlijkste (85/miljoen). Het gemiddelde lag op 42/miljoen.

De gevolgen van de pandemie zijn moeilijk te meten

Het lagere verkeersvolume ten gevolge van COVID-19-pandemie had een duidelijk, zij het niet meetbaar effect op het aantal verkeersdoden. Uit voorlopige gegevens blijkt echter dat het aantal verkeerdoden in de VS piekte in 2020, ondanks de lagere verkeersvolumes. Ook in sommige EU-landen zijn er aanwijzingen dat het risicogedrag op de weg, met name overdreven snelheid, toeneemt tijdens lockdownperiodes.

De gevolgen van COVID-19 voor de mobiliteit in de stad

De populariteit van fietsen is sterk toegenomen en veel steden over de hele wereld hebben (tijdelijk) ruimte op de weg toegewezen aan fietsers en voetgangers. Deze bemoedigende ontwikkeling kan een aanzienlijk positief effect hebben op de luchtkwaliteit en de klimaatverandering, maar brengt ook nieuwe uitdagingen op het gebied van verkeersveiligheid met zich mee.

In de EU zijn 70 % van alle verkeersdoden in stedelijke gebieden kwetsbare weggebruikers, waaronder voetgangers, motorrijders en fietsers. De verkeersveiligheid in steden is dan ook een belangrijk aandachtspunt en de Commissie wil ervoor zorgen dat in alle fasen van plannen voor stedelijke mobiliteit rekening wordt gehouden met verkeersveiligheid. Verkeersveiligheid wordt een belangrijk onderdeel van het nieuwe initiatief voor stedelijke mobiliteit, dat later dit jaar door de Commissie zal worden voorgesteld. In 2019 bereikten twee Europese hoofdsteden, Helsinki en Oslo, de mijlpaal van nul doden onder voetgangers en fietsers; zij haalden snelheidsverlagingen aan als essentiële factor voor deze vooruitgang.

Achtergrond

Deze cijfers worden gepubliceerd ter gelegenheid van de EU Road Safety Results Conference, een bijeenkomst van beleidmakers, het maatschappelijk middenveld en verkeersveiligheidsdeskundigen om een stand van zaken met betrekking tot de verkeersveiligheid in de EU op te maken en na te gaan hoe de volgende stappen in de richting van “Vision Zero” het best kunnen worden gezet.

De verklaring van Stockholm van februari 2020 effende de weg voor verdere mondiale politieke verbintenissen tot de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN over verkeersveiligheid, waarin de periode 2021-2030 wordt uitgeroepen tot het tweede decennium van het Actieprogramma inzake verkeersveiligheid en waarin een nieuwe reductiedoelstelling voor 2030 is opgenomen. De EU had in dit opzicht al het voortouw genomen en heeft zichzelf als nieuwe doelstelling gesteld dat het aantal verkeersdoden tegen 2030 met 50 % moet afnemen, evenals - en dat is voor het eerst - het aantal zwaargewonden. Deze doelstelling werd in 2018 en 2019 verder uitgewerkt in het strategisch actieplan inzake verkeersveiligheid van de Commissie en het EU-beleidskader voor verkeersveiligheid voor de periode 2021-2030, waarin ook ambitieuze verkeersveiligheidsplannen zijn opgenomen om het aantal verkeersdoden tegen 2050 tot nul te herleiden (“Vision Zero”). Dit omvatte de vaststelling van kernprestatie-indicatoren voor veilige wegen en wegkanten; veilige voertuigen; veilig weggebruik, waaronder veilige snelheid, niet rijden onder invloed, geen afleiding tijdens het rijden en het gebruik van veiligheidsgordels en beschermingsvoorzieningen wordt verstaan; en snelle en doeltreffende zorg na een ongeval.

Meer informatie

Verkeersveiligheidsstatistieken 2020: wat schuilt er achter de cijfers?

Verkeersveiligheidsbeleid van de Commissie en EU-statistieken inzake verkeersveiligheid en analyse

Aantal verkeersdoden per miljoen inwoners - voorlopige gegevens voor 2020

In Liechtenstein viel één verkeersdode in 2020 en nul in 2010 en 2019.

De Vervoersgemeenschap heeft op 15 april vergelijkbare gegevens over het aantal verkeersdoden in 2020 gepubliceerd voor de regionale deelnemers van de Westelijke Balkan (https://www.transport-community.org/wp-content/uploads/2021/04/Annual-Statistics-2020.pdf).

De cijfers voor 2020 zijn voor sommige landen gebaseerd op voorlopige gegevens en kunnen enigszins worden gewijzigd als in het najaar van 2021 de definitieve gegevens worden vrijgegeven. De procentuele veranderingen in de tabel zijn gebaseerd op het absolute aantal dodelijke slachtoffers, niet op het sterftecijfer per miljoen inwoners.