Het coronavirus: gezamenlijk op weg naar een veilige heropening van Europa

In de aanloop naar de bijeenkomst van de Europese leiders op 25 maart roept de Commissie de lidstaten op een gecoördineerde aanpak voor te bereiden om de COVID-19-beperkingen geleidelijk op te heffen wanneer dat gezien de epidemiologische situatie mogelijk is. In een mededeling die vandaag wordt goedgekeurd, wordt de koers voor een evenwichtig beleid en een gemeenschappelijke EU-aanpak uitgestippeld. Hierin wordt uiteengezet wat we moeten doen om het moment waarop we terug kunnen gaan naar onze Europese manier van leven te vervroegen, en hoe we dit op een veilige en duurzame manier moeten doen, waarbij het virus onder controle wordt gehouden.

Hoewel de epidemiologische situatie nauw in de gaten moet worden gehouden totdat de vaccinatiegraad hoog genoeg is, moeten in de gehele eengemaakte markt de voorwaarden worden gecreëerd om een veilige en duurzame heropening mogelijk te maken, zodat burgers hun rechten kunnen uitoefenen en de economische en sociale activiteiten weer op gang kunnen komen. Hiervoor zijn onder andere nodig: de invoering van een digitaal groen certificaat voor vaccinatie, tests en herstel; het gebruik van een gemeenschappelijk kader voor responsmaatregelen; richtsnoeren voor aanvullende teststrategieën, zoals monitoring van het afvalwater voor het volgen van virusvarianten; investeringen in diagnostiek en behandelingen. In de mededeling wordt ook gewezen op maatregelen om de mondiale veerkracht te vergroten met behulp van COVAX en een EU-mechanisme voor het delen van vaccins.

Margaritis Schinas i, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Voor de gezamenlijke weg vooruit is een veilige en duurzame aanpak nodig die alle Europeanen ten goede komt. Bij het opheffen van de beperkingen moeten we op grond van de opgedane ervaringen uit 2020 schadelijke en kostbare opeenvolging van aanscherpen en loslaten van maatregelen vermijden. De mededeling van vandaag bevat een evenwichtig pakket van bestaande en nieuwe maatregelen. Wij kijken uit naar de goedkeuring van de lidstaten tijdens de komende Europese Raad. Elke dag komt het behalen van onze vaccinatiedoelstellingen en het herstel van onze Europese manier van leven een stapje dichterbij.”

Stella Kyriakides i, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “Vandaag stellen wij een gemeenschappelijke EU-aanpak voor die ons zal helpen bij de verwezenlijking van onze doelstelling om de EU op een veilige, duurzame en voorspelbare manier weer open te stellen. De situatie in Europa rondom het virus is nog steeds zeer problematisch en het is van cruciaal belang dat er vertrouwen in genomen besluiten is. Alleen via een gezamenlijke aanpak kunnen we op basis van transparante maatregelen en volledig wederzijds vertrouwen veilig terugkeren naar een volledig vrij verkeer in de EU.”

Belangrijkste stappen en instrumenten die door de Commissie zijn vastgesteld:

Digitale groene certificaten

• - 

  Vandaag heeft de Commissie een wetgevingsvoorstel tot vaststelling van een gemeenschappelijk kader voor een digitaal groen certificaat voor vaccinatie, tests en herstel goedgekeurd. Dit is een aanpak op EU-niveau voor de afgifte, verificatie en aanvaarding van certificaten om het vrije verkeer binnen de EU te vergemakkelijken. Deze aanpak is gebaseerd op een strikte eerbiediging van non-discriminatie en op de grondrechten van EU-burgers.
• - 

  Op EU-niveau zal een technisch kader worden vastgesteld dat medio juni moet worden ingevoerd om de veiligheid, interoperabiliteit en volledige naleving van de bescherming van de persoonsgegevens te waarborgen. Met behulp van dit kader kan er ook uitgebreid worden naar in derde landen afgegeven compatibele certificaten.

Een Europees kader voor COVID-19-responsmaatregelen

• - 

  Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) stelt een kader vast om de lidstaten te helpen bij het nemen van besluiten over het invoeren van beperkingen. Bij deze aanpak zullen niveaus worden vastgesteld die de epidemiologische situatie in elke lidstaat weerspiegelen. Door de aanpak zullen simulaties mogelijk worden waarmee kan worden aangetoond hoeveel speelruimte elke lidstaat heeft om de responsmaatregelen te beperken zonder het risico te lopen dat de verspreiding van het virus weer toeneemt. Een interactief digitaal instrument dat door het ECDC is ontwikkeld, zal in april operationeel zijn voor gebruik door de lidstaten.

Richtsnoeren ter ondersteuning van aanvullende strategieën voor tests en contactonderzoek

• - 

  Zelftesten voor COVID-19 (zowel zelfswab- als zelftestkits) beginnen nu op de markt te komen. Het ECDC zal op korte termijn technische richtsnoeren over zelftests van COVID-19 publiceren, met inbegrip van details over beschikbaarheid, klinische prestaties in vergelijking met de “gouden standaard”-RT-PCR-tests, de gevolgen van de zelftests voor rapportage en epidemiologische surveillance, en de instellingen voor een passend gebruik van deze tests.
• - 

  De Commissie keurt vandaag een aanbeveling goed waarin de lidstaten wordt verzocht monitoring van afvalwater in te voeren om COVID-19 en varianten daarvan te volgen, de gegevens te delen met de bevoegde gezondheidsautoriteiten om de aanwezigheid van het virus vroegtijdig op te sporen en clusters te identificeren. De aanbeveling bevordert het gebruik van gemeenschappelijke methoden voor bemonstering, tests en gegevensanalyse met behulp van een Europees uitwisselingsplatform, en voorziet in de respectieve financiële steun.
• - 

  De uitwisseling van gegevens tussen de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de opsporing van contacten van de lidstaten, kan bijzonder belangrijk zijn wanneer reizigers de grens overgaan terwijl zij dicht bij elkaar in de buurt komen, zoals in vliegtuigen of treinen. Digitale formulieren voor passagierslokalisatie kunnen door de lidstaten worden gebruikt om gegevens te verzamelen van internationale reizigers die hun grondgebied binnenkomen. Om de lidstaten in staat te stellen relevante gegevens uit te wisselen via het door de Commissie en het EASA ontwikkelde uitwisselingsplatform, heeft de Commissie vandaag ontwerpmaatregelen tot vaststelling van de nodige wettelijke voorwaarden voor de verwerking van dergelijke persoonsgegevens gepubliceerd, die tegen het zomerseizoen moeten worden vastgesteld.

Investeringen in behandelingen

• - 

  Een gemeenschappelijke EU-strategie voor geneesmiddelen is medio april gepland en is erop gericht het onderzoek en de productie te versnellen en te zorgen voor een snelle toegang tot waardevolle behandelingen. Er zullen flexibelere regelgevende maatregelen voor geneesmiddelen, zoals facilitering van etikettering, worden ingevoerd om tijdens de pandemie een snelle aanvoer op grote schaal mogelijk te maken.

De toerisme- en cultuursector helpen bij de voorbereiding op een veilige heropening

• - 

  In de toerisme- en horecasector heeft de Commissie de normalisatieorganisatie CEN verzocht om in samenwerking met de industrie en de lidstaten een sanitair zegel te ontwikkelen dat door bedrijven op vrijwillige basis kan worden gebruikt. Dit zal tegen de zomer beschikbaar zijn.
• - 

  De Commissie zal culturele erfgoedlocaties en culturele routes van de EU, alsook culturele evenementen en festivals, via een EU-socialemediacampagne over duurzaam cultureel toerisme promoten. Wanneer de omstandigheden het toelaten, zullen nieuwe initiatieven worden ondersteund via Erasmus+ en zijn DiscoverEU-actie om tijdens en na het Europees Jaar van de spoorwegen meer jongeren het Europese culturele erfgoed per trein te laten ontdekken.

EU-mechanisme voor het delen van vaccins

• - 

  In de EU hangt een duurzame uitweg uit de COVID-19-pandemie af van de vooruitgang op mondiaal niveau. Tenzij COVID-19 wereldwijd wordt ingedamd, zal geen enkel land of gebied wat dit betreft veilig zijn. De EU en haar lidstaten lopen voorop bij de investeringen in de wereldwijde COVAX-faciliteit en werken aan een gecoördineerde Europese aanpak van het delen van vaccins door een EU-mechanisme voor het delen van vaccins op te zetten om partnerlanden te helpen de pandemie te boven te komen. De Europese benadering bij het delen van vaccins zal buurlanden en partnerlanden helpen de pandemie te boven te komen en komt bovenop de 2,2 miljard euro aan EU-investeringen van Team Europa (de Commissie, de lidstaten en de EIB) in de wereldwijde COVAX-faciliteit.

Volgende stappen

Gedurende de komende maanden van de COVID-19-pandemie zullen doortastende maatregelen nodig zijn om te zorgen voor een duurzame en veilige heropening van onze samenlevingen en economieën. Er zijn gecoördineerde maatregelen op alle niveaus nodig om ervoor te zorgen dat de volgende stappen om het coronavirus terug te dringen zo doeltreffend mogelijk zijn, en om burgers en bedrijven te ondersteunen en onze samenlevingen in staat te stellen terug te keren naar een normalere situatie. De EU heeft een Europees plan voor paraatheid op het gebied van biodefensie tegen COVID-19-varianten opgezet, “HERA Incubator”, met als doel onderzoekers, biotechbedrijven, fabrikanten, regelgevers en overheidsinstanties samen te brengen om varianten te monitoren, gegevens uit te wisselen en samen te werken voor de aanpassing van vaccins. Op de langere termijn moet de EU ook voor een sterker kader voor veerkracht en paraatheid in het geval van toekomstige pandemieën zorgen. Dit is reeds het doel van de voorstellen voor een Europese gezondheidsunie.

Het Europees Parlement en de Raad moeten vaart zetten achter de besprekingen, overeenstemming bereiken over het voorstel voor een digitaal groen certificaat, en het eens worden over een veilige openstelling op basis van een degelijk wetenschappelijk kader. De Europese Commissie zal de opschaling van de vaccinproductie blijven ondersteunen en technische oplossingen zoeken om de interoperabiliteit van de nationale systemen voor gegevensuitwisseling te vergroten. De lidstaten moeten hun vaccinatieprogramma's versnellen, ervoor zorgen dat tijdelijke beperkingen evenredig en niet-discriminerend zijn, contactpunten aanwijzen voor samenwerking op het gebied van de controle van afvalwater en, met het oog op een versnelde goedkeuring van het voorstel, de technische uitvoering van de digitale groene certificaten starten.

In juni 2021 zal de Europese Commissie op verzoek van de Europese Raad een document publiceren over de lessen die uit de pandemie zijn getrokken en over de weg naar een veerkrachtiger toekomst.

Meer informatie

Mededeling over een gezamenlijke weg naar een veilige en duurzame heropening

Persbericht over digitale groene certificaten

Vragen en antwoorden over de digitale groene certificaten

Digitale groene certificaten - informatieblad

Digitale groene certificaten webpagina

Voorstel voor een digitaal groen certificaat

Website van de Europese Commissie over de respons op het coronavirus

Re-open EU