Bouwen aan een klimaatveerkrachtige toekomst - Een nieuwe EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering
De Europese Commissie i heeft vandaag een nieuwe EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering goedgekeurd, waarin wordt geschetst hoe we ons op de onvermijdelijke gevolgen van de klimaatverandering moeten voorbereiden. Hoewel de EU al het mogelijke doet om de klimaatverandering in de EU en internationaal te beperken, moeten we ons toch voorbereiden op de onvermijdelijke gevolgen ervan.
De klimaatverandering eist haar tol al in Europa en de rest van de wereld: van dodelijke hittegolven en verwoestende droogteperioden tot het grootschalige afsterven van bossen en door de stijgende zeespiegel geërodeerde kustlijnen. De vandaag gepresenteerde voorstellen bouwen voort op de strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering uit 2013, maar de klemtoon is verschoven van inzicht in het probleem naar het vinden van oplossingen en van de planning van maatregelen naar de uitvoering ervan.
Frans Timmermans i, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal i: “De COVID-19-pandemie heeft ons met de neus op de feiten gedrukt: een ontoereikende voorbereiding kan vreselijke gevolgen hebben. Er is geen vaccin tegen de klimaatcrisis, maar we kunnen de crisis wel bestrijden en ons voorbereiden op de onvermijdelijke gevolgen ervan. De gevolgen van de klimaatverandering zijn zowel in de Europese Unie als elders al voelbaar. Dankzij de nieuwe strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering kunnen we de voorbereidingen versnellen en verdiepen. Als we vandaag de nodige voorbereidingen treffen, kunnen we nog steeds een klimaatveerkrachtige toekomst opbouwen.”
De economische verliezen van steeds vaker voorkomende extreme weersomstandigheden als gevolg van de klimaatverandering nemen toe. In de EU bedragen deze verliezen alleen al gemiddeld meer dan 12 miljard euro per jaar. Volgens voorzichtige ramingen zou een opwarming van de aarde met 3 °C ten opzichte van het pre-industriële niveau de economie van de EU opzadelen met een jaarlijks verlies van minstens 170 miljard euro. De klimaatverandering heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de economie, maar ook voor de gezondheid en het welzijn van de Europeanen, die steeds vaker te lijden hebben onder hittegolven; de dodelijkste natuurramp in 2019 wereldwijd was de hittegolf in Europa (2500 doden).
Alle geledingen van de samenleving en alle bestuursniveaus in de EU en elders moeten worden betrokken bij onze maatregelen op het gebied van de aanpassing aan de klimaatverandering. We zullen werken aan een klimaatveerkrachtige samenleving door meer kennis over klimaateffecten en methoden ter verbetering van ons aanpassingsvermogen te verwerven; de aanpassingsplanning en de beoordeling van klimaatrisico's te intensiveren; sneller aanpassingsmaatregelen te nemen; en de klimaatveerkracht wereldwijd te helpen versterken.
Een slimmere, snellere en meer systemische aanpassing
De aanpassingsmaatregelen moeten gebaseerd zijn op solide gegevens en risicobeoordelingsinstrumenten die voor iedereen toegankelijk zijn: van gezinnen die huizen kopen, bouwen en renoveren tot bedrijven in kustregio's en landbouwers die hun teelt plannen. Daartoe stelt de strategie maatregelen voor om de kennis over het aanpassingsproces te verruimen. Doel is meer en betere gegevens over de risico's en de verliezen als gevolg van de klimaatverandering te verzamelen en deze gegevens voor iedereen toegankelijk te maken. Climate-ADAPT, het Europees platform voor kennis over het aanpassingsproces, zal worden versterkt en uitgebreid en er zal in een speciale waarnemingspost voor gezondheidskwesties worden voorzien om de gezondheidseffecten van de klimaatverandering beter op te sporen, te analyseren en te voorkomen.
De klimaatverandering heeft gevolgen voor alle geledingen van de samenleving en alle sectoren van de economie. Bijgevolg moeten de aanpassingsmaatregelen systemisch zijn. De Commissie zal op alle relevante beleidsterreinen rekening blijven houden met het thema klimaatveerkracht. Ze zal de verdere ontwikkeling en uitvoering van aanpassingsstrategieën en -plannen ondersteunen, waarbij drie transversale prioriteiten centraal staan: de integratie van het aanpassingsproces in het macrofiscaal beleid, natuurlijke oplossingen ter verbetering van ons aanpassingsvermogen en lokale aanpassingsmaatregelen.
De internationale actie opvoeren
Onze beleidsmaatregelen op het gebied van de aanpassing aan de klimaatverandering mogen niet onderdoen voor ons wereldwijd leiderschap bij de mitigatie van de klimaatverandering. In de Overeenkomst van Parijs is een wereldwijde adaptatiedoelstelling vastgesteld en wordt benadrukt dat aanpassing een belangrijke bijdrage tot duurzame ontwikkeling levert. De EU zal subnationale, nationale en regionale methoden ter verbetering van het aanpassingsvermogen bevorderen, met bijzondere aandacht voor het aanpassingsproces in Afrika en de kleine insulaire ontwikkelingslanden. We zullen de steun voor de internationale klimaatveerkracht en -paraatheid opvoeren door middelen ter beschikking te stellen, prioriteit aan aanpassingsmaatregelen te verlenen en de doeltreffendheid ervan te vergroten, de internationale financiering op te schalen en de wereldwijde inspanningen en uitwisselingen in het kader van het aanpassingsproces te bevorderen. We zullen ook met internationale partners samenwerken om het tekort aan internationale klimaatfinanciering te verhelpen.
Achtergrondinformatie
De klimaatverandering doet zich vandaag voor; bijgevolg moeten we ervoor zorgen in de toekomst over de nodige veerkracht te beschikken. Het voorbije decennium is het warmste geweest sinds het begin van de metingen: acht keer is het record van het warmste jaar gebroken. De frequentie en de ernst van extreme klimaat- en weersfenomenen nemen toe. Deze extreme fenomenen variëren van nooit geziene bosbranden en hittegolven boven de poolcirkel tot catastrofale droogteperioden in het Middellandse Zeegebied, en van verwoestende orkanen in de ultraperifere regio's van de EU tot het grootschalige afsterven van bossen als gevolg van ongekende schorskeverplagen in Centraal- en Oost-Europa. Langzame veranderingen (bijvoorbeeld de woestijnvorming, het verlies van biodiversiteit, de degradatie van de bodem en de ecosystemen, de verzuring van de oceanen of de stijging van de zeespiegel) zijn op lange termijn even destructief.
De Europese Commissie heeft deze nieuwe, meer ambitieuze EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering aangekondigd in de mededeling over de Europese Green Deal, na een evaluatie van de strategie uit 2013 in 2018 en een van mei tot augustus 2020 georganiseerde openbare raadpleging. Het voorstel voor een Europese klimaatwet vormt de basis voor meer ambitie en beleidscoherentie op het gebied van de aanpassing aan de klimaatverandering. Het integreert de wereldwijde adaptatiedoelstelling van artikel 7 van de Overeenkomst van Parijs en de doelstelling voor duurzame ontwikkeling 13 in het EU-recht. Het voorstel verbindt de EU en de lidstaten ertoe om voortdurend vooruitgang te boeken om het adaptatievermogen te vergroten, de veerkracht te versterken en de kwetsbaarheid voor de klimaatverandering te verminderen. De nieuwe aanpassingsstrategie zal deze vooruitgang helpen verwezenlijken.
Meer informatie
EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering 2021