Saniye Çelik: 'Kandidatenlijsten Kamerverkiezingen moeten diverser'

Saniye Çelik, CPL opleider bij Universiteit Leiden (Centre for Professional Learning), betoogt in NRC dat de representativiteit van de kandidatenlijsten de legitimiteit vergroot. Een representatief en inclusief openbaar bestuur is absoluut noodzakelijk, staat ook in een pas verschenen rapport van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Maar de vraag is: willen de machthebbers dat echt?

Op 1 februari 2021, de dag van de kandidaatstelling, weten we met zekerheid hoeveel vrouwen en kandidaten van kleur door de politieke partijen op de kieslijsten voor de verkiezingen in maart zijn geplaatst. Meer diversiteit en inclusie? We gaan het zien. Maar dat is wel de ambitie van het huidige kabinet, keurig verwoord in de Staat van het Bestuur 2020, een deze week verschenen rapport van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Een representatief en inclusief openbaar bestuur is absoluut noodzakelijk, staat ook in dat rapport. Maar de vraag is: willen de machthebbers dat echt?

Vooral het aandeel etnische diversiteit is alarmerend laag. Zo’n kwart van de bevolking ─ heeft een migratieachtergrond, maar een uitgesproken ambitie ontbreekt om ongeveer dat percentage etnische diversiteit in het openbaar bestuur te verwezenlijken.

Opvallend is dat bij direct door de burger gekozen politici, zoals Tweede Kamerleden (13 procent) en raadsleden (naar schatting tussen 6 en 13 procent), wél representatie te zien is van de etnische diversiteit van de samenleving. Daar waar de burger geen directe invloed heeft, zoals bij commissarissen van de koning, burgemeesters en wethouders, maar ook in de ambtelijke top, staan de percentages op nul of iets daarboven.

Afwachten is geen optie

De legitimiteit van het openbaar bestuur staat daardoor onder druk. Als we echt een representatieve democratie en bureaucratie willen realiseren, dan is afwachten geen optie. Eigentijdse acties zijn bijvoorbeeld een oriëntatieprogramma voor burgemeesters, een trainingsmodule over het selecteren zonder vooroordelen voor selectiecommissies, en cursussen om ondervertegenwoordigde groepen te interesseren in en te mobiliseren voor de politiek.

De vraag is echter of en zo ja, in welke mate deze interventies krachtig genoeg zijn voor een kentering. Er zijn blijkbaar veel onbekende mechanismen waardoor witte mannen toch weer kiezen voor eigen kleur en type. Het argument dat ‘ze’ er niet zijn, gaat niet op. Zie de samenstelling van de nu al bekende kandidatenlijsten van sommige politieke partijen.

Lees het hele artikel in de NRC hier.

Diversiteit staat steeds vaker hoog op de agenda van publieke organisaties. Zij willen graag diversiteit en inclusiviteit bevorderen, maar in de praktijk blijkt dat een moeizaam karwei te zijn. Hoe bereid je mensen voor op de veranderende samenleving? Hoe stimuleer je een inclusieve cultuur in de organisatie? En hoe houd je deze in stand?

Meer informatie hierover? Schrijf je in voor de leergang Diversiteit & Inclusie.