Staatssteun: Nederlandse steunregeling voor projecten ter vermindering van broeikasgasemissies ter waarde van 30 miljard euro door Commissie goedgekeurd

De Europese Commissie i heeft in het kader van de EU-staatssteunregels een Nederlandse regeling van 30 miljard euro goedgekeurd om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland te verminderen. De maatregel (Stimulering Duurzame Energieproductie, SDE++) zal bijdragen aan de milieudoelstellingen van de EU zonder de mededinging onnodig te verstoren.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “De Nederlandse SDE++-regeling van 30 miljard euro zal steun verlenen aan projecten die de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk zullen verminderen, in lijn met de doelstellingen van de Green Deal. De regeling voorziet in omvangrijke steun voor milieuvriendelijke projecten, onder andere voor hernieuwbare energie, het gebruik van restwarmte, waterstofproductie en koolstofafvang en -opslag, in overeenstemming met de EU-regels. Dankzij de brede subsidiabiliteitscriteria en de selectie van begunstigden via een concurrerende inschrijvingsprocedure kunnen de meest kosteneffectieve projecten worden ondersteund, waardoor de kosten voor de belastingbetaler worden verlaagd en een eventuele verstoring van de mededinging tot een minimum wordt beperkt.”

Nederland heeft de Commissie gemeld dat het een nieuwe regeling, SDE++, wil invoeren om in Nederland een reeks projecten ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te ondersteunen. SDE++, met een geraamd totaal budget van ongeveer 30 miljard euro, zal lopen tot 2025.

De regeling zal openstaan voor projecten op basis van hernieuwbare elektriciteit, gas en warmte, het gebruik van industriële restwarmte en warmtepompen, de elektrificatie van industriële warmteprocessen en elektrificatie van waterstofproductie, en koolstofafvang en -opslag (CCS) voor industriële processen, met inbegrip van waterstofproductie en afvalverbranding.

De selectie van de begunstigden, de vaststelling van het steunniveau en de toekenning van de steun zullen gebeuren via concurrerende inschrijvingsprocedures. De begunstigden zullen steun ontvangen via een variabel premiecontract met een looptijd van maximaal 15 jaar. De betalingen aan de begunstigden zullen worden aangepast op basis van de ontwikkeling van de marktprijzen (bv. elektriciteit, gas, koolstof) gedurende de looptijd van het steuncontract.

Specifiek voor elektrificatieprojecten, waarbij alleen koolstofarme elektriciteit nodig is en de vraag naar elektriciteit uit fossiele brandstoffen niet toeneemt, zorgt de regeling ervoor dat deze projecten slechts gedurende een beperkt aantal bedrijfsuren per jaar worden ondersteund op basis van het aantal uren waarin de elektriciteitsvoorziening in Nederland naar verwachting volledig uit koolstofarme bronnen zal worden gehaald. Dit zal ervoor zorgen dat de steun daadwerkelijk tot een vermindering van de koolstofemissies leidt.

Nederland heeft ook een gedetailleerd plan ontwikkeld voor de onafhankelijke economische evaluatie van SDE++ waarin met name wordt ingegaan op de manier waarop de concurrerende inschrijvingsprocedure functioneert en op de efficiëntie van de regeling om tot een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te komen. De resultaten van de evaluatie zullen worden gepubliceerd.

De Commissie heeft de regeling getoetst aan de EU-staatssteunregels, en aan de richtsnoeren milieu- en energiesteun van 2014.

De Commissie heeft geoordeeld dat de steun noodzakelijk is en een stimulerend effect heeft, aangezien de koolstofprijzen de kosten van vervuiling niet volledig internaliseren en de projecten zonder overheidssteun dan ook niet zouden worden uitgevoerd. De steun is ook evenredig en beperkt tot het noodzakelijke minimum, aangezien de hoogte van de steun wordt vastgesteld via concurrerende veilingen. Tot slot heeft de Commissie geoordeeld dat de positieve effecten van de maatregel, met name de positieve milieueffecten, gezien de brede subsidialibiteitscriteria en de concurrerende inschrijvingsprocedure opwegen tegen de negatieve effecten van de maatregel op het vlak van concurrentieverstoringen.

Om die redenen luidt de conclusie van de Commissie dat SDE++ in overeenstemming is met de EU-staatssteunregels, aangezien de regeling steun verstrekt aan projecten die de uitstoot van broeikasgassen zullen verminderen, in lijn met de Europese Green Deal, zonder de mededinging onnodig te verstoren.

Achtergrond

De richtsnoeren milieu- en energiesteun van 2014 bieden lidstaten de mogelijkheid om projecten zoals die in het kader van SDE++ onder bepaalde voorwaarden te steunen. Deze regels moeten de lidstaten ook helpen om de ambitieuze energie- en klimaatdoelstellingen van de EU te halen tegen zo laag mogelijke kosten voor de belastingbetaler en zonder buitensporige vervalsing van de mededinging op de eengemaakte markt.

In de richtlijn hernieuwbare energie is een voor de hele EU bindend streefcijfer voor hernieuwbare energie vastgesteld van 32 % tegen 2030.

In de nieuwe industriestrategie voor Europa van de Commissie en meer recentelijk de EU-waterstofstrategie wordt het belang van hernieuwbare en koolstofarme waterstof als onderdeel van de Green Deal geschetst.

Zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, zal de niet-vertrouwelijke versie van de besluiten onder zaaknummer SA.53525 beschikbaar worden gesteld in het staatssteunregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief State Aid Weekly e-News.