Commissie is verheugd over het politiek akkoord over het Fonds voor een rechtvaardige transitie
-
-De Commissie is verheugd over het door het Europees Parlement en de Raad gesloten politiek akkoord over het voorstel van de Commissie inzake het Fonds voor een rechtvaardige transitie (JTF). Er zijn nu dus akkoorden bereikt over alle instrumenten van het cohesiebeleid en het is nu wachten op de definitieve goedkeuring van de wetteksten door de plenaire vergadering van het Europees Parlement en de Raad.
Commissaris voor Cohesie en Hervormingen, Elisa Ferreira i, verklaarde naar aanleiding van het akkoord: “De groene transitie zal alleen succesvol zijn als iedereen er baat bij heeft. Het Fonds voor een rechtvaardige transitie zal de veranderingen die moeten leiden tot een bloeiende en sociaal rechtvaardige klimaatneutrale economie, actief ondersteunen. Het Fonds voor een rechtvaardige transitie is een cruciaal instrument om de Europese Green Deal uit te voeren. Het Fonds speelt ook een centrale rol bij het streven van het cohesiebeleid niemand aan zijn lot over te laten op weg naar een groener en concurrerender Europa.”
Het Fonds voor een rechtvaardige transitie is een nieuw instrument met een totale begroting van 17,5 miljard euro: 7,5 miljard euro van het meerjarig financieel kader (MFK) en 10 miljard euro van NextGenerationEU. Het Fonds is een essentieel onderdeel van de Europese Green Deal en de eerste pijler van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie. Doel is de sociale en economische kosten als gevolg van de transitie naar een klimaatneutrale economie op te vangen via tal van activiteiten om met name de economische activiteit te diversifiëren en mensen te helpen zich aan een veranderende arbeidsmarkt aan te passen.
De belangrijkste elementen van het compromis zijn onder meer:
-
-vastlegging in de begroting voor de jaren 2021-2023;
-
-vrijwillige overdrachten uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) om de toewijzing voor het JTF aan te vullen; de overdrachten mogen niet meer bedragen dan driemaal het bedrag aan steun uit het JTF;
-
-het bereik van het JTF is ietwat verruimd tot de sociale aspecten van de transitie, met name het scheppen en vrijwaren van banen, evenals de nodige investeringen in slimme en duurzame mobiliteit en de nodige renovatie van stadsverwarmingsnetwerken om de transformatie van lokale economieën te begeleiden;
-
-fossiele brandstoffen worden niet gefinancierd;
-
-de mogelijkheid om investeringen in grote ondernemingen in “steungebieden” te ondersteunen op grond van de richtsnoeren inzake regionale overheidssteun, wanneer dergelijke investeringen nodig zijn om banenverlies als gevolg van de transitie op te vangen;
-
-een herzieningsclausule op grond waarvan de Commissie de uitvoering van het JTF uiterlijk op 30 juni 2025 moet evalueren om na te gaan of de doelstellingen zijn gehaald;
-
-een groen beloningsmechanisme dat gekoppeld is aan de vermindering van de broeikasgasemissies in regio's die steun uit het JTF ontvangen, en een voorwaardelijke toegang tot 50 % van de middelen van het JTF;
-
-een duidelijkere verwijzing naar de EU-streefcijfers inzake energie en klimaat en naar de uitvoering van de Overeenkomst van Parijs.
Volgende stappen
Op 10 november 2020 hebben het Europees Parlement, de EU-lidstaten in de Raad en de Commissie een politiek akkoord bereikt over de volgende langetermijnbegroting van de EU en NextGenerationEU. Als volgende stap is het dringend zaak het MFK-pakket wettelijk vast te stellen en het eigenmiddelenbesluit te ratificeren.
Daarna zullen de langetermijnbegroting van de EU en het initiatief NextGenerationEU (een tijdelijk instrument dat als katalysator fungeert voor het herstel in Europa) samen het grootste stimuleringspakket vormen dat ooit via de EU-begroting is gefinancierd. In het totaal gaat het om 1,8 biljoen euro (in prijzen van 2018) voor de heropbouw van een groener, digitaler en veerkrachtiger Europa na de COVID-19-crisis.
Op grond van de politieke trilogen moeten de EU-lidstaten - om toegang te hebben tot financiële middelen uit het JTF - territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie opstellen, waarin wordt vermeld welke gebieden naar verwachting het zwaarst zullen worden getroffen door de groene transitie. De voorbereiding van territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie is een essentiële voorwaarde voor de programmering en de uitvoering van JTF-middelen. Elke lidstaat stelt de plannen samen met de betrokken binnenlandse partners en in overleg met de Commissie op en zorgt ervoor dat de plannen consistent zijn met de strategieën voor slimme specialisatie en de nationale energie- en klimaatplannen. De Commissie zal de plannen goedkeuren samen met de programma's die voor JTF-steun in aanmerking komen.
Achtergrondinformatie
Het Fonds voor een rechtvaardige transitie is een van de drie pijlers van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie, dat een onderdeel vormt van de Europese Green Deal om uiterlijk 2050 een klimaatneutrale economie in Europa tot stand te brengen. De Commissie heeft het JTF op 14 januari 2020 voorgesteld. Na de voorstellen van de Commissie van 27 mei 2020 over het herstelpakket en het akkoord van de Europese Raad in juli is de begroting van het JTF vergroot. De twee andere pijlers van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie zijn een specifieke regeling voor een rechtvaardige transitie in het kader van InvestEU en een leenfaciliteit voor de overheidssector, waarbij EU-subsidies en leningen van de Europese Investeringsbank worden gecombineerd.
Meer informatie
Mechanisme voor een rechtvaardige transitie