Achtergrond: wat als er geen opvolger meer op een lijst staat?

Op de kandidatenlijst van Forum voor Democratie voor de Eerste Kamerverkiezingen 2019 stonden 19 kandidaten. Door vertrek van leden dreigt 'uitputting' van de lijst. Wat gebeurt er als er geen kandidaat meer op een lijst staat, die een ontstane vacature kan opvullen? De Kieswet regelt dat.

Na het ontstaan van een tussentijdse vacature komt een kandidaat op dezelfde lijst in aanmerking voor de opvolging (het gaat dan uiteraard om personen die geen zitting hebben). De volgorde van de lijst is daarbij bepalend, met dien verstande dat iemand die voldoende voorkeurstemmen behaalde voor een zetel (maar die de zetel eerder niet innam), voorgaat.

Het aanvaarden van een benoeming is niet verplicht. Een kandidaat heeft 28 dagen de tijd om te melden of de benoeming wordt aangenomen. Kandidaten kunnen ook al bij voorbaat laten weten niet voor een tussentijdse benoeming in aanmerking te willen komen.

Het aantal kandidaten op de lijst voor de Tweede Kamer is vrij, maar met een maximum van tachtig voor partijen die bij de vorige verkiezing 15 of meer zetels behaalden. Voor andere partijen geldt een maximum van 50 namen. Een partij/groepering hoeft echter niet in alle kieskringen i eenzelfde lijst in te dienen. De lijsten van die partij/groepering vormen dan een lijstengroep.

Bij de vervulling van vacatures komen eerst de kandidaten op de lijst (van de kieskring waarin de vacature is ontstaan) in aanmerking en daarna de kandidaten op een andere lijst van dezelfde lijstengroep. Een partij kan dus vaak uit meer dan 50 kandidaten 'putten'. Er kunnen echter ook lijsten worden ingediend met veel minder namen (zelfs met slechts één kandidaat).

Een plaats in de Tweede of Eerste Kamer blijft open als er geen kandidaat meer is om te vacature te vervullen. In dat geval zouden er dan dus bijvoorbeeld maar 74 Eerste Kamerleden of 149 Tweede Kamerleden zijn.