Staat van de Unie 2018: een sterker Europees Openbaar Ministerie (EOM) ter bestrijding van grensoverschrijdend terrorisme

Een sterker Europees Openbaar Ministerie (EOM) ter bestrijding van grensoverschrijdend terrorisme

Bron: Europese Commissie: Rapid persberichten

Op 12 september 2018 verklaarde voorzitter Jean-Claude Juncker i in zijn rede over de Staat van de Unie:“Europeanen verwachten terecht dat de Unie hen beschermt. De Commissie stelt vandaag dan ook voor om de taken van het pas opgerichte Europees Openbaar Ministerie uit te breiden met de bestrijding van terreurmisdrijven. We moeten terroristen in de hele Unie en grensoverschrijdend kunnen vervolgen. "Terroristen kennen geen grenzen. We mogen niet ongewild medeplichtig worden doordat we niet in staat zijn samen te werken.”

Naar aanleiding van een idee dat voorzitter Juncker voor het eerst naar voren heeft gebracht in zijn Staat van de Unie van vorig jaar, stelt de Europese Commissie i vandaag voor om het Europees Openbaar Ministerie te versterken door het de bevoegdheid te geven grensoverschrijdend terrorisme te bestrijden.

Commissaris Günther H. Oettinger i, bevoegd voor begroting en personeelszaken, stelde: “Een echte veiligheidsunie beoogt eerst en vooral de Europese burger te beschermen tegen terrorisme. Als het Europees Openbaar Ministerie de bevoegdheid krijgt grensoverschrijdende terreurmisdrijven te bestrijden, zullen lidstaten het onderzoek en de vervolging van dergelijke misdrijven beter kunnen coördineren. Dit stelt de EU in staat terrorisme doeltreffender te bestrijden en zorgt voor meer veiligheid voor al onze burgers.”

Věra Jourová i, commissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid, voegde hieraan toe: “Wanneer het nieuwe Europees Openbaar Ministerie eenmaal operationeel is, zal het een doorslaggevende rol spelen bij de bestrijding van financiële criminaliteit in verband met de EU-begroting en btw-fraude. Ik doe mijn uiterste best om ervoor te zorgen dat het EOM uiterlijk tegen het einde van 2020 volop in bedrijf is en zou alle lidstaten willen vragen hieraan mee te werken. Vandaag stellen we voor om het Europees Openbaar Ministerie te versterken, zodat het ook in de strijd tegen terrorisme in de EU tot een krachtig wapen kan uitgroeien.”

Een Europese respons om krachtiger op te treden bij grensoverschrijdende terreurdreiging

Dankzij de versterking van het Europees Openbaar Ministerie zal de terrorisme krachtiger worden bestreden. Er zijn drie belangrijke verbeteringen te verwachten:

• - 

  Gecoördineerd onderzoek: momenteel zijn de EU-lidstaten bevoegd voor het onderzoeken en vervolgen van terreurmisdrijven, maar hun bevoegdheden reiken niet verder hun landsgrenzen. Het Europees Openbaar Ministerie zou worden belast met de onderzoeken en zorgen voor de aansturing van de verschillende autoriteiten van de lidstaten en de EU-agentschappen die zich bezighouden met terrorismezaken waarbij meerdere lidstaten betrokken zijn.
• - 

  Tijdige uitwisseling van informatie: hoewel er belangrijke vooruitgang is geboekt op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking, verloopt de uitwisseling van informatie over onderzoek en vervolging van terreurmisdrijven in het kader van strafzaken soms nog te traag. Hierdoor ontlopen sommige terroristen vervolging. Dankzij zijn geïntegreerde structuur zou het Europees Openbaar Ministerie een uniek overzicht kunnen krijgen van de terroristische activiteiten in alle deelnemende lidstaten. Het EOM zou betere toegang tot informatie van de lidstaten hebben via de Europese aanklagers in het college van het EOM of via de gedelegeerde Europese aanklagers. Het zou bij uitstek in staat zijn tot het verzamelen en delen van informatie binnen de Unie, onder meer met de EU-agentschappen Eurojust en Europol, maar ook met derde landen.
• - 

  Coherentie van onderzoeken in verschillende lidstaten:momenteel bestaat het risico dat terrorismezaken waarbij meerdere lidstaten betrokken zijn, op ongecoördineerde wijze worden onderzocht, hetgeen de kans op succesvolle vervolging in gevaar brengt. Het Europees Openbaar Ministerie zou de onderzoeken centraal aansturen, ongeacht de plaats waar de strafbare feiten zijn gepleegd, en zorgen voor een hechter verband tussen onderzoek en vervolging. Bovendien zou het versterkte Europees Openbaar Ministerie op het niveau van de Unie voorkomen dat met elkaar samenhangende zaken parallel worden vervolgd, wat inefficiënt is en de bestrijding van terreurmisdrijven dikwijls in gevaar brengt.

Volgende stappen

Met het oog op de top van mei 2019 in Sibiu (Roemenië) verzoekt de Commissie de Europese Raad om dit initiatief samen met het Europees Parlement te steunen en te besluiten tot uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie met de vervolging van terreurmisdrijven die meerdere lidstaten schaden. Wanneer de Europese Raad heeft besloten tot uitbreiding van de bevoegdheden, kan de Commissie dit proces voortzetten en een wijziging van de verordening tot oprichting van het Europees Openbaar Ministerie voorstellen.

Chronologisch overzicht

HetEuropees Openbaar Ministerie (EOM) is een onafhankelijk vervolgingsorgaan van de Europese Unie dat bevoegd is tot het onderzoeken, vervolgen en voor het gerecht brengen van strafbare feiten die ten koste gaan van de EU-begroting, zoals fraude, corruptie of ernstige grensoverschrijdende btw-fraude. Het Europees Openbaar Ministerie wordt uiterlijk eind 2020 volledig operationeel. Dit nieuwe initiatief heeft verder geen gevolgen voor de opzet van het Europees Openbaar Ministerie in zijn huidige vorm.

Momenteel nemen 22 EU-lidstaten deel aan het Europees Openbaar Ministerie: België, Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje en Tsjechië.

Artikel 86, lid 4, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) voorziet in de mogelijkheid de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie uit te breiden door artikel 86 VWEU 86 VWEU zo te wijzingen dat het EOM ook bevoegd is ten aanzien van zware misdrijven die meerdere lidstaten schaden. Dit besluit wordt na goedkeuring door het Europees Parlement en na raadpleging van de Commissie met eenparigheid van stemmen genomen door zowel de lidstaten die deelnemen aan het Europees Openbaar Ministerie als de overige lidstaten. De mededeling van vandaag gaat vergezeld van een bijlage met een initiatief voor de mogelijke vaststelling van een besluit van de Europese Raad tot wijziging van artikel 86 VWEU.

Meer informatie

Website over de Staat van de Unie 2018

Mededeling van de Commissie - Een Europa dat bescherming biedt: een initiatief om de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie uit te breiden tot grensoverschrijdende terroristische misdrijven

Factsheet: Een versterkt Europees Openbaar Ministerie ter bestrijding van terreurmisdrijven

Oprichtingshandeling van het Europees Openbaar Ministerie Verordening (EU) 2017/1939.

Structuur van het Europees Openbaar Ministerie:

Bron: Europese Commissie: Rapid persberichten

IP/18/5682