EU-begroting: Een nieuw Sociaal Fonds, Fonds voor aanpassing aan de globalisering en Fonds voor justitie, rechten en waarden

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 30 mei 2018.

In het kader van de volgende langetermijnbegroting van de EU stelt de Commissie voor de sociale dimensie van de Unie verder te versterken met een hernieuwd Europees Sociaal Fonds, het "Europees Sociaal Fonds+" (ESF+) en een sterker en doeltreffender Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG).

Voor de periode 2021-2027 zullen in het Europees Sociaal Fonds+ 101,2 miljard EUR aan middelen beschikbaar zijn, en in het Fonds voor aanpassing aan de globalisering 1,6 miljard EUR. Beide zijn aangepast om te investeren in mensen: ervoor zorgen dat zij zijn uitgerust met de juiste vaardigheden die nodig zijn om het hoofd te bieden aan uitdagingen en veranderingen op de arbeidsmarkt, in navolging van de Europese pijler van sociale rechten. Aan het Fonds voor justitie, rechten en waarden wordt een bedrag van 947 miljoen EUR toegekend over een periode van zeven jaar. Het Fonds zal de ontwikkeling van een Europese rechtsruimte op basis van de rechtsstaat en wederzijds vertrouwen verder ondersteunen en ervoor zorgen dat mensen hun rechten kunnen uitoefenen.

Valdis Dombrovskis i, vicevoorzitter, bevoegd voor de euro en de sociale dialoog, belast met financiële stabiliteit, de financiële diensten en de Kapitaalmarktenunie, zei hierover: "Deze voorstellen zijn een vervolg op de fundamentele vragen die wij stelden sinds het Witboek over de toekomst van Europa en de daaropvolgende discussienota's: welke Europese Unie willen we, hoe geven we haar vorm en hoe financieren we haar? Onze ambities voor een socialer Europa komen volledig aan bod: EU-financiering is nodig om ons beleid in staat te stellen de meest kwetsbaren in onze samenlevingen proactief te ondersteunen en te reageren wanneer de gevolgen van de globalisering en de digitalisering voelbaar worden."

Marianne Thyssen i, commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit: "Europa wil mensen een sterkere positie geven. Wij voegen de daad bij het woord. Onze nieuwe, flexibele en vereenvoudigde sociale fondsen zijn toegespitst op het investeren in mensen: ervoor zorgen dat ze over de juiste vaardigheden beschikken, ervoor zorgen dat ze moderne sociale bescherming genieten die is aangepast aan de nieuwe vormen van werk en solidariteit betonen met degenen die er het meest behoefte aan hebben."

Vytenis Andriukaitis i, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid benadrukte het volgende: "Gezondheid is een fundamentele waarde. Het is dan ook zinvol dat in het kader van de toekomstige EU-begroting het gezondheidsprogramma in het ESF+ zou worden geïntegreerd onder de cluster "waarden". Daardoor zullen nieuwe en sterkere synergieën ontstaan met de andere bouwstenen van de Europese pijler van sociale rechten en zullen gezondheidsgerelateerde investeringen beter gecoördineerd kunnen worden. Dit zal ook gezondheidsbevordering en ziektepreventie ondersteunen, de doeltreffendheid, toegankelijkheid en veerkracht van de gezondheidsstelsels verbeteren alsook de ongelijkheden op gezondheidsgebied verminderen en de gezondheidszorg beter en veiliger maken voor de patiënten en de samenleving in het algemeen."

Věra Jourová i, EU-commissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid: "Met het voorstel van vandaag voor een nieuw Fonds voor justitie, rechten en waarden zorgen we ervoor dat we de best mogelijke steun kunnen geven aan initiatieven die de rechten en waarden van de EU en de rechtsstaat ondersteunen.

In een tijd waarin de Europese samenlevingen worden geconfronteerd met extremisme, radicalisme en verdeeldheid, is het belangrijker dan ooit om justitie, rechten en waarden van de EU uit te dragen, te versterken en te verdedigen. Niet-gouvernementele organisaties en het maatschappelijk middenveld spelen een cruciale rol bij de verdediging van deze Europese waarden. Tegelijk moeten we de lidstaten ondersteunen bij onze gezamenlijke inspanning voor betere justitiële samenwerking en meer wederzijds vertrouwen in onze gemeenschappelijke rechtsruimte."

  • 1. 
    Een Europees Sociaal Fonds+

Het Europees Sociaal Fonds+ zal zich richten op investeringen in mensen en zal de uitvoering van de Europese pijler van sociale rechten ondersteunen. Dit helpt om te reageren op mondiale uitdagingen, de sociale rechtvaardigheid te behouden maar ook het concurrentievermogen van Europa te stimuleren. Het Europees Sociaal Fonds+ zal een flexibelere en eenvoudigere versie zijn van het huidige Europees Sociaal Fonds, waarin een aantal bestaande fondsen en programma's worden samengevoegd. Door de middelen te bundelen, zullen de EU en de lidstaten beter geïntegreerde en doelgerichtere steun kunnen verlenen in reactie op de sociale en arbeidsmarktuitdagingen waarmee mensen in Europa vandaag te maken hebben. Zo zal de integratie van steun aan de meest behoeftigen in het ESF+ personen die recht hebben op steun ten goede komen door een betere mix van materiële bijstand en alomvattende sociale ondersteuning.

Meer bepaald zal het Europees Sociaal Fonds+ het resultaat zijn van de samenvoeging van:

De belangrijkste kenmerken van het nieuwe Fonds zijn:

  • de bezorgdheden van de burgers en de politieke prioriteiten centraal plaatsen: de middelen zullen in overleg met de lidstaten worden bestemd voor maatregelen die de belangrijkste prioriteiten en bezorgdheden van de Europese burgers aanpakken. In de ESF+-programma's zal de nadruk met name liggen op de uitdagingen die zijn vastgesteld in het kader van het Europees Semester en de Europese pijler van sociale rechten;
  • nadruk op jeugdwerkloosheid en sociale inclusie: lidstaten met een aanzienlijk aantal jongeren dat geen werk heeft en geen onderwijs of opleiding volgt, zullen minimaal 10 % van de middelen uit het ESF+ moeten gebruiken ter ondersteuning van de werkgelegenheid voor jongeren. Het Fonds zal blijven bijdragen aan de vaardighedenagenda voor Europa en ten minste 25 % van de middelen uit het ESF+ moet worden toegewezen aan maatregelen die de sociale inclusie bevorderen en die de meest behoeftigen beogen. Het ESF+ zal ook de inspanningen van de lidstaten ondersteunen om onderdanen van derde landen die legaal aanwezig zijn op hun arbeidsmarkten en in hun samenlevingen te integreren door de nadruk te leggen op maatregelen die de integratie op lange termijn bevorderen. Het is zo een aanvulling op het Fonds voor asiel, migratie en integratie dat maatregelen voor integratie op korte termijn ondersteunt;
  • minder administratieve rompslomp: de Commissie stelt voor de regels in de volgende langetermijnbegroting van de EU minder complex te maken, oftewel minder bureaucratie en eenvoudigere toegang tot financiering uit verschillende bronnen voor autoriteiten, burgers of organisaties die EU-steun ontvangen;
  • ondersteuning op maat voor gezondheidszorg: binnen het onderdeel "gezondheid" zal de nadruk liggen op de prioritaire gebieden waar samenwerking op EU-niveau aantoonbare voordelen heeft: de grensoverschrijdende crisisparaatheid versterken, de autoriteiten voor gezondheid in de lidstaten bijstaan, gezondheid en zorg digitaliseren, de EU-wetgeving inzake gezondheid ondersteunen en de grensoverschrijdende samenwerking verbeteren, bijvoorbeeld op het vlak van zeldzame en complexe ziekten, via de Europese referentienetwerken.
  • 2. 
    Het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering na 2020

Het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering zal worden herzien zodat het doeltreffender kan optreden om werknemers te ondersteunen die hun baan hebben verloren. Momenteel kunnen werknemers enkel hulp krijgen uit het Fonds wanneer hun ontslag is veroorzaakt door veranderingen in de handelspatronen of door de gevolgen van de financiële en economische crisis. In het kader van de nieuwe regels zullen ontslagen wegens andere redenen voor herstructurering, zoals automatisering, digitalisering en andere, in aanmerking kunnen komen voor steun, waarbij dus nieuwe uitdagingen op de arbeidsmarkt in aanmerking worden genomen.

De nieuwe regels bevatten ook een lagere drempel met betrekking tot het aantal ontslagen werknemers om in aanmerking te komen voor steun, nl. 250 in plaats van 500 werknemers, waardoor een groter aantal werknemers steun zal kunnen ontvangen. Andere voorgestelde wijzigingen zijn onder meer een verbeterd proces voor de beschikbaarstelling van middelen, zodat de procedures eenvoudiger en sneller worden. Tot slot zal het medefinancieringspercentage van het Fonds, dat momenteel 60 % bedraagt, worden afgestemd op de hoogste ESF+- medefinancieringspercentages voor een bepaalde lidstaat. In verschillende gevallen zou dit betekenen dat de EU een hoger percentage van de totale kosten medefinanciert.

  • 3. 
    Fonds voor justitie, rechten en waarden van de EU

De Commissie stelt ook voor een nieuw Fonds voor justitie, rechten en waarden op te richten, dat de programma's Rechten en waarden en Justitie zal omvatten. De voorgestelde begrotingstoewijzing voor het Fonds bedraagt 947 miljoen EUR over een periode van zeven jaar, waarvan 642 miljoen EUR voor het programma Rechten en waarden en 305 miljoen EUR voor het programma Justitie.

In een tijd waarin de Europese samenlevingen worden geconfronteerd met extremisme, radicalisme en verdeeldheid, is het belangrijker dan ooit om justitie, rechten en waarden van de EU uit te dragen, te versterken en te verdedigen. Dit programma zal bijvoorbeeld helpen in de strijd tegen ongelijkheid en discriminatie, kinderen beter te beschermen, en de justitiële samenwerking te verbeteren in de strijd tegen criminaliteit en terrorisme. Het Fonds zal bijdragen tot de verdere ontwikkeling van een Europese rechtsruimte op basis van de rechtsstaat, wederzijdse erkenning en wederzijds vertrouwen. Het Fonds zal ook de belangrijke rol van niet-gouvernementele organisaties en het maatschappelijk middenveld verbeteren en ondersteunen bij de bevordering en bescherming van en de bewustmaking voor de gemeenschappelijke waarden van de EU en bij de inspanningen om ervoor te zorgen dat mensen hun rechten kunnen uitoefenen.

De oprichting van een nieuw fonds betekent een vereenvoudiging in vergelijking met de huidige situatie met drie programma's. Zo zal met name het gebied burgerschap, dat momenteel door twee verschillende programma's bestreken wordt, onder het nieuwe programma Rechten en waarden vallen.

Volgende stappen

Een snel akkoord over de langetermijnbegroting van de EU en haar sectorale voorstellen is essentieel om ervoor te zorgen dat de EU-financiering zo snel mogelijk resultaten in de praktijk gaat opleveren.

Als er vergelijkbare vertragingen zouden zijn als die aan het begin van de huidige begrotingsperiode 2014-2020, zou dat betekenen dat 100 000 door de EU gefinancierde projecten niet op tijd van start zouden kunnen gaan; dat veel mensen die hulp nodig hebben, met inbegrip van dringende materiële bijstand en voedselhulp, onnodig zouden moeten wachten; dat opleidingen, grotere werkgelegenheid, maatregelen ter verbetering van de kwaliteit van essentiële diensten met vertraging beschikbaar zouden zijn of dat scholen niet in staat zouden zijn om nieuwe hoogwaardige educatieve programma's op tijd voor het schooljaar uit te voeren.

Als nog in 2019 overeenstemming wordt bereikt over de volgende langetermijnbegroting, is het mogelijk deze naadloos te laten aansluiten op de huidige langetermijnbegroting (2014-2020). Dat draagt bij tot de voorspelbaarheid en continuïteit van de financiering, en daar is iedereen bij gebaat.

Achtergrond

Het Europees Sociaal Fonds is het oudste en belangrijkste instrument van Europa om te investeren in mensen.

Het werd tegelijk met het Verdrag van Rome ingesteld in 1957. Vandaag de dag is het een belangrijke motor voor het creëren van banen: het bevordert beter onderwijs, modernere overheidsdiensten en sociale inclusie en is daarmee een instrument om eerlijke kansen voor alle burgers te garanderen.

Het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering is een uiting van de solidariteit van de EU met Europese werknemers die hun baan hebben verloren door de gevolgen van de combinatie van veranderingen in de wereldhandelspatronen en technologische veranderingen. Het Fonds heeft tot doel werknemers op de arbeidsmarkt te houden of hen opnieuw op de arbeidsmarkt te integreren.

De voorstellen van vandaag in verband met het ESF+, het EFG en het Fonds voor justitie, rechten en waarden maken deel uit van de voorstellen van de Commissie voor de langetermijnbegroting van de EU die op 2 mei 2018 door de Commissie is goedgekeurd. Het voorstel van de Commissie voor het ESF+ is nauw verbonden met het voorstel voor een verordening gemeenschappelijke bepalingen dat op 29 mei 2018 is goedgekeurd, waarbij het actiekader voor een aantal EU-fondsen in gedeeld beheer wordt vastgesteld.

Meer informatie

Nota: Vragen en antwoorden over het nieuwe Sociaal Fonds en het Fonds voor aanpassing aan de globalisering voor de periode 2021-2027

Nota: Vragen en antwoorden over het Fonds voor justitie, rechten en waarden

Factsheet: EU-begroting voor de toekomst: het Europees Sociaal Fonds+ en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering

Website van het Europees Sociaal Fonds

Persbericht: Het Europees Sociaal Fonds bestaat zestig jaar: zes decennia lang investeren in mensen

Verordening gemeenschappelijke bepalingen

Volg Valdis Dombrovskis op Twitter

Volg Marianne Thyssen op Facebook en Twitter

Volg Vĕra Jourová op Twitter

Volg Vytenis Andriukaitis op Twitter

Abonneer u op de gratis e-nieuwsbrief van de Europese Commissie over werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie

IP/18/3923

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail