Staat van de Unie 2017: de wind in onze zeilen vangen

Staat van de Unie 2017: de wind in onze zeilen vangen

Jean-Claude Juncker i, de voorzitter van de Europese Commissie i, heeft vandaag zijn Staat van de Unie 2017 uitgesproken voor de leden van het Europees Parlement i in Straatsburg. Daarin presenteerde hij zijn prioriteiten voor het komende jaar en gaf hij zijn visie op de mogelijke evolutie van de Europese Unie tot 2025 (zie toespraak). Hij presenteerde ook een routekaart voor een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie (zie factsheet routekaart).

Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie: "Europa heeft de wind weer in de zeilen. Maar dat brengt ons nergens als we die wind niet vangen. (...) We moeten de koers uitzetten voor de toekomst. Om het met Mark Twain te zeggen: over twintig jaar zul je meer teleurgesteld zijn over de dingen die je niet hebt gedaan dan over de dingen die je wel hebt gedaan. Dit is het moment om te bouwen aan een meer verenigd, sterker en democratischer Europa voor 2025."

De toespraak van voorzitter Juncker in het Europees Parlement ging gepaard met de vaststelling van concrete initiatieven door de Europese Commissie op het vlak van handel, screening van investeringen, cyberveiligheid, industrie, data en democratie, waardoor onmiddellijk de daad bij het woord wordt gevoegd.

Ook zijn vandaag enkele factsheets gepresenteerd waarin sommige kernelementen in de toespraak van de voorzitter nader worden toegelicht.

Kernboodschappen in de Staat van de Unie 2017

De wind in onze zeilen

"Tien jaar nadat de crisis toesloeg, zien we eindelijk dat Europa's economie herstelt. En daardoor, ons vertrouwen. De leiders van onze 27 lidstaten, het Parlement en de Commissie geven de Unie haar Europese dimensie terug. Samen geven we de Unie haar unie terug."

De koers aanhouden

"Als we naar de toekomst kijken, mogen we ons niet uit koers laten slaan. (...) We moeten afwerken wat we in Bratislava zijn begonnen."

Handel: "Partners van over de hele wereld gaan in de rij staan om handelsovereenkomsten met ons te sluiten. (...) Vandaag stellen wij voor om handelsonderhandelingen te openen met Australië en Nieuw-Zeeland."

"Eens en voor altijd: wij zijn geen naïeve vrijhandelaars. Europa moet altijd zijn strategische belangen verdedigen. Daarom stellen wij vandaag een nieuw EU-kader voor het screenen van investeringen voor."

Industrie: "Ik ben trots op onze auto-industrie. Maar ik ben geschokt als consumenten bewust en opzettelijk worden misleid. Ik doe een oproep tot de auto-industrie om open kaart te spelen en het goed te maken."

"De nieuwe strategie voor het industriebeleid die we vandaag presenteren, zal onze industrie helpen om wereldleider te blijven of te worden op het gebied van innovatie, digitalisering en het koolstofvrij maken van de economie."

Strijd tegen de klimaatverandering: "De Verenigde Staten hebben die ambitie niet langer, maar Europa zal ervoor zorgen dat onze planeet weer geweldig wordt. Het is erfgoed dat door de hele mensheid wordt gedeeld."

Cyberveiligheid: "Cyberaanvallen kunnen gevaarlijker zijn voor de stabiliteit van democratieën en economieën dan geweren en tanks. (…) De Commissie komt vandaag met nieuwe instrumenten, waaronder een Europees agentschap voor cyberveiligheid, om ons te beschermen tegen dergelijke aanvallen."

Migratie: "Europa is een continent van solidariteit waar degenen die vluchten voor vervolging een toevluchtsoord vinden, en dat moet zo blijven."

"We hebben gemeenschappelijke grenzen maar we mogen de lidstaten die direct aan de buitengrenzen liggen, niet aan hun lot overlaten bij het beschermen daarvan. Gemeenschappelijke grenzen en gezamenlijke bescherming moeten hand in hand gaan."

"Als ik het over migratie heb, moet ik allereerst mijn grote dank betuigen aan de Italianen voor hun onvermoeibare en nobele inspanningen. (...) Italië redt de eer van Europa in het Middellandse Zeegebied."

Europees Solidariteitskorps (zie factsheet): "Ik ben erg trots op de Europese jongeren (...) die deel uitmaken van het nieuwe Europese Solidariteitskorps. Zij brengen solidariteit in Europa tot leven."

Afrika (zie factsheet): "We moeten ook solidair zijn met Afrika. Afrika is een prachtig continent met een jonge bevolking, de wieg van de mensheid. Met de 2,7 miljard euro van het trustfonds EU-Afrika creëren we werkgelegenheid op het hele continent."

De zeilen hijsen

"Het is nu tijd om de eerste conclusies trekken uit het debat [over de toekomst van Europa]. Om van bezinning over te gaan tot actie. Van debat tot besluit. Vandaag wil ik u mijn visie geven: mijn eigen 'scenario zes', zogezegd."

"Europa is voor mij meer dan alleen maar een eengemaakte markt. Meer dan geld, meer dan de euro. Het ging altijd over waarden."

Van oost tot west: "Europa strekt zich uit van Vigo tot Varna. Van Spanje tot Bulgarije. Van oost tot west: Europa moet met beide longen ademen. Anders komt ons continent in ademnood."

Detachering van werknemers (zie factsheet): "In een Unie van gelijken horen er geen tweederangswerknemers te zijn. Werknemers moeten voor hetzelfde werk op dezelfde plek hetzelfde loon krijgen."

Een Europese arbeidsautoriteit (zie factsheet): "Het lijkt absurd dat we wel een Bankautoriteit hebben die toezicht houdt op de normen voor het bankwezen, maar geen gemeenschappelijke Arbeidsautoriteit die toeziet op eerlijkheid in onze eengemaakte markt. Wij zullen die autoriteit oprichten."

Voedsel van uiteenlopende kwaliteit (zie factsheet): "In een Unie van gelijken horen er geen tweederangsconsumenten te zijn. Ik aanvaard niet dat er aan de mensen in sommige delen van Europa levensmiddelen worden verkocht van mindere kwaliteit dan in andere landen (...) Slowaken verdienen niet dat hun vissticks minder vis bevatten, Hongaren dat hun maaltijd minder vlees bevat, of Tsjechen dat hun chocolade een lager cacaogehalte heeft."

Rechtsstaat: "In Europa zijn de strijdkrachten vervangen door de kracht van het recht. (...) De rechtsstaat is in de Europese Unie geen optie. Het is een noodzaak."

"De uitspraken van het Hof moeten door iedereen worden gerespecteerd. Die uitspraken ondermijnen, of de onafhankelijkheid van de nationale rechters ondermijnen, komt erop neer dat we de burgers hun grondrechten afnemen."

Schengengebied: "Als we onze externe grenzen beter willen beschermen, dan moeten we het Schengengebied onmiddellijk openstellen voor Bulgarije en Roemenië. We moeten Kroatië een volwaardige Schengenlidstaat laten worden zodra het aan alle criteria voldoet."

Eurozone (zie factsheet): "Als we willen dat de euro ons continent verenigt en niet verdeelt, moet hij meer zijn dan de munt van een selecte groep landen. Het is de bedoeling dat de euro de munteenheid wordt van de hele Europese Unie."

Uitbreiding: "We moeten de landen van de westelijke Balkan een geloofwaardig toetredingsperspectief blijven bieden. (...) Het is duidelijk dat er tijdens dit mandaat geen uitbreiding meer komt. (...) Maar daarna zal de Europese Unie meer dan 27 landen tellen."

Turkije: "Turkije heeft zich gedurende enige tijd met reuzenschreden van de Europese Unie verwijderd."

"Journalisten horen op redacties, niet in gevangenissen. Zij horen thuis daar waar vrijheid van meningsuiting heerst."

"Tegen de machtshebbers in Turkije zeg ik: laat onze journalisten vrij."

Stemming met gekwalificeerde meerderheid voor belastingen: "Ik ben een groot voorstander van stemming met gekwalificeerde meerderheid voor besluiten over de gemeenschappelijke heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting, voor eerlijke belastingen voor de digitale industrie en de belasting op financiële transacties."

Europees minister van Economische Zaken en Financiën (zie factsheet): "We hebben een Europese minister van Economische Zaken en Financiën nodig: een Europese minister die de structurele hervormingen in onze lidstaten bevordert en ondersteunt."

"We hebben geen parallelle structuren nodig. (...) Het parlement van de eurozone is het Europees Parlement."

De strijd tegen terrorisme: "Ik pleit vurig voor een Europese inlichtingeneenheid die ervoor zorgt dat gegevens over terroristen en buitenlandse strijders automatisch worden gedeeld tussen de inlichtingendiensten en met de politie."

Een sterkere speler op het wereldtoneel: "Ik wil dat de lidstaten bekijken welke besluiten op het gebied van buitenlands beleid met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met eenparigheid kunnen worden genomen. Dat is reeds voorzien in het Verdrag."

Betere regelgeving (zie factsheet): "We moeten ons niet bemoeien met het dagdagelijkse leven van de Europese burgers. (...) We moeten niet met een stroom nieuwe initiateven aankomen of onze bevoegdheden blijven uitbreiden. We moeten bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten waar dat zinvol is."

"Ik zal vanaf deze maand een taskforce subsidiariteit en evenredigheid oprichten om alle beleidsterreinen kritisch door te lichten en ervoor te zorgen dat we alleen optreden wanneer de EU meerwaarde biedt."

Institutionele hervorming: "Europa zou beter functioneren als de voorzitter van de Europese Commissie en de voorzitter van de Europese Raad één persoon zou zijn. (...) Europa zou beter te begrijpen zijn met één kapitein aan het roer. (...) Eén enkele voorzitter zou een betere afspiegeling zijn van de werkelijke aard van de Europese Unie: een unie van staten en een unie van burgers."

"Als je de Europese democratie sterker wilt maken, kun je het democratisch proces, waarbij prominente kandidaten of 'Spitzenkandidaten' ontstaan, niet teugdraaien."

Routekaart

"Onze toekomst kan geen scenario blijven. (...) We moeten vandaag voorbereidingen treffen voor de Unie van morgen."

"Op 30 maart 2019 zullen we een Unie van 27 lidstaten zijn. Ik stel voor dat we ons goed op dat moment voorbereiden, met de 27 lidstaten en binnen de EU-instellingen."

"Ik hoop dat op 30 maart 2019 voor de Europeanen een Unie zal ontstaan waarin wij allen onze gemeenschappelijke waarden verdedigen. Waarin alle lidstaten de rechtsstaat ten volle eerbiedigen. (...) Waarin we de fundamenten van de Economische en Monetaire Unie hebben verstevigd zodat we onze eenheidsmunt in goede en kwade tijden kunnen verdedigen, zonder om hulp van buitenaf te vragen. "(...) Waarin één voorzitter, die is verkozen na een democratische, Europese verkiezingscampagne, de werkzaamheden van de Commissie en van de Europese Raad leidt."

"De reparatie van het dak is begonnen. Maar nu moet het werk af, zolang de zon nog schijnt. (...) Dus: de trossen los, de haven uit, en de wind in onze zeilen vangen."

Achtergrond

Elk jaar in september houdt de voorzitter van de Europese Commissie zijn Staat van de Unie voor het Europees Parlement. Hij bespreekt de verwezenlijkingen van het voorbije jaar en presenteert de prioriteiten voor het komende jaar. De voorzitter legt ook uit hoe de Commissie de dringendste problemen zal aanpakken waarmee de Europese Unie wordt geconfronteerd. Na de toespraak volgt een plenair debat. Dat is het begin van een dialoog met Europees Parlement en de Raad over het werkprogramma van de Commissie voor het volgende jaar.

Bovendien hebben voorzitter Juncker en eerste vicevoorzitter Timmermans vandaag een intentieverklaring naar de voorzitter van het Europees Parlement en het voorzitterschap van de Raad gestuurd met een gedetailleerd overzicht van de maatregelen die de Commissie tot het einde van volgend jaar denkt te nemen in de vorm van wetgeving en andere initiatieven. Daarin is specifiek voorzien in het Kaderakkoord over de betrekkingen tussen het Europees Parlement en de Europese Commissie van 2010.

Meer informatie

Brochure over de Staat van de Unie 2017 met:

• - 

  de goedgekeurde toespraak over Staat van de Unie 2017
• - 

  de intentieverklaring
• - 

  het voortgangsverslag over de tien prioriteiten van de Commissie
• - 

  een routekaart voor een meer verenigde, sterkere en meer democratische Europese Unie

Website van de Staat van de Unie 2017

De 10 politieke prioriteiten van de Europese Commissie

IP/17/3164

---