Vragen en antwoorden: Het werkprogramma van de Commissie voor 2017

Wat is het werkprogramma van de Commissie?

Jaarlijks komt de Europese Commissie met een werkprogramma met daarin haar belangrijkste initiatieven voor het komende jaar. In dit werkprogramma vertelt de Commissie de burgers, onze institutionele partners en onze medewerkers hoe we onze politieke prioriteiten willen waarmaken en vertalen in concrete maatregelen.

Dit is het derde werkprogramma van de Commissie-Juncker. Het is ook het eerste programma dat is aangenomen na overleg met het Europees Parlement en de Raad, zoals dat is geregeld in het Interinstitutioneel akkoord over betere wetgeving. Dit werkprogramma is een aanvulling op de gestructureerde dialoog met het Europees Parlement op grond van de kaderovereenkomst.

Wat zijn de prioriteiten van de Commissie voor 2017?

De basis voor de Commissieagenda tot eind 2017 is de State of the Union van 14 september 2016. In die toespraak kwamen de verwachtingen van Europese burgers, het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's aan bod. De Commissie blijft haar werkzaamheden structureren rond de politieke beleidslijnen die voorzitter Juncker in juli 2014 formuleerde.

Het werkprogramma van dit jaar sluit naadloos aan bij de prioriteiten die de 27 EU-staats- en regeringsleiders in Bratislava hebben bepaald. Het bevat onder meer concrete voorstellen die zullen bijdragen tot de langetermijnvisie op de Unie in de aanloop naar de 60e verjaardag van de Verdragen van Rome in maart 2017.

Minstens even belangrijk als de nieuwe initiatieven die dit jaar worden geformuleerd, zijn onze volgehouden inspanningen om, samen met het Europees Parlement en de Raad, een akkoord te bereiken over de ambitieuze voorstellen waarmee de Commissie al in de eerste twee jaren van haar ambtstermijn was gekomen. Een akkoord bereiken over deze voorstellen wordt een van de prioriteiten voor het komende jaar. De Commissie zal er ook blijven op toezien dat bestaande EU-wetgeving correct wordt toegepast en gehandhaafd en dat de EU-wetgeving geschikt blijft voor het beoogde doel.

Waarin verschilt dit werkprogramma van dat van de vorige jaren?

Tijdens het vorige mandaat (2009-2014) stelde de Commissie in haar jaarlijkse werkprogramma telkens gemiddeld ruim 130 nieuwe initiatieven voor. De Commissie-Juncker volgt een andere aanpak. In 2015 stelde zij in haar eerste werkprogramma maar 23 nieuwe initiatieven voor en ook in 2016 kwam zij met 23 nieuwe initiatieven. Het werkprogramma 2017 bevat 21 sleutelinitiatieven. Hiermee geeft de Commissie aan dat dit jaar prioriteit gaat naar akkoorden over en de uitvoering van de voorstellen van de voorgaande jaren die op tafel liggen.

Hoe wordt het werkprogramma opgesteld en aangenomen?

Deze Commissie is op basis van heldere politieke beleidslijnen door het Europees Parlement verkozen. In die beleidslijnen vond ook de strategische agenda van de Europese Raad zijn neerslag. De 10 prioriteiten die in deze beleidslijnen zijn uitgezet, blijven het kader vormen voor de jaarplanning van de Commissie.

Jaarlijks houdt de voorzitter van de Europese Commissie in september zijn State of the Union-rede voor het Europees Parlement. In die rede en in de intentieverklaring die voorzitter Juncker en eerste vicevoorzitter Timmermans diezelfde dag aan de voorzitter van het Europees Parlement en het voorzitterschap van de Raad hebben gezonden, worden de centrale prioriteiten van de Commissie voor de komende maanden geschetst.

Met de State of the Union gaat de dialoog met het Parlement en de Raad van start die uiteindelijk zal uitmonden in het werkprogramma van de Commissie voor het volgende jaar. Dankzij deze dialoog komen het Parlement, de lidstaten en de Commissie tot een gedeelde visie op de prioriteiten voor de toekomst.

Bij de voorbereiding van het werkprogramma neemt de Commissie ook de standpunten van het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's mee.

Moeten het Europees Parlement en de Raad instemmen met het werkprogramma?

De komende weken zal de Commissie, samen met het Europees Parlement en de Raad, tot een akkoord tussen de drie voorzitters proberen te komen over een gemeenschappelijke verklaring waarin de brede doelstellingen en prioriteiten voor 2017 zullen worden uiteengezet. Die verklaring zal ook aangeven welke voorstellen in het wetgevingsproces prioriteit moeten krijgen. Dit is een nieuw gezamenlijk engagement in het kader van het Interinstitutioneel akkoord over betere wetgeving dat op 13 april 2016 werd afgesloten.

Dit werkprogramma biedt een basis voor deze gezamenlijke reflectie en belicht de lopende dossiers waarin volgens de Commissie snel vooruitgang moet worden geboekt.

Hoe ziet het werkprogramma van de Commissie er, technisch gezien, uit?

Het werkprogramma van de Commissie bestaat uit één politieke mededeling en vijf bijlagen.

• - 

  Bijlage I bevat de sleutelinitiatieven die het komende jaar zullen worden gepresenteerd. Die zijn toegespitst op concrete maatregelen voor de uitvoering van de 10 politieke prioriteiten van de Commissie-Juncker. Daarbij gaat het om REFIT-voorstellen om de 10 prioriteiten waar te maken;

• - 

  Bijlage II bevat andere essentiële REFIT-initiatieven waarmee we het komende jaar geactualiseerde en verbeterde wetgeving zullen voorstellen;

• - 

  Bijlage III bevat de lijst van de lopende prioritaire wetgevingsdossiers waarin de medewetgevers in het Europees Parlement en de Raad volgens ons snel actie moeten ondernemen om resultaten te boeken voor de burgers;

• - 

  Bijlage IV bevat de lijst van in te trekken lopende voorstellen;

• - 

  Bijlage V bevat een lijst van bestaande wetgeving die de Commissie wil intrekken.

Wat is REFIT?

REFIT is het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving van de Europese Commissie. Het wil de bestaande EU-wetgeving tegen het licht houden om ervoor te zorgen dat wetgeving geschikt blijft voor het beoogde doel en tot de beoogde resultaten leidt. Het wil het rechtscorpus van de EU slank en gezond houden, overbodige lasten verwijderen en bestaande wetgeving aanpassen zonder toegevingen te doen op het vlak van onze ambitieuze beleidsdoelstellingen.

Dit jaar bevat het werkprogramma 18 nieuwe REFIT-initiatieven. Hiermee wil de Commissie, na een proces van zorgvuldig onderzoek, bestaande wetgeving actualiseren en verbeteren zodat deze nog steeds haar doelstellingen bereikt, zonder overbodige regeldruk. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om meer openheid over en verlagingen van vergoedingen bij grensoverschrijdende betalingen, vooral van en naar niet-eurozonelanden, of een beter functioneren en gebruik van het Schengeninformatiesysteem op het gebied van grensbeheer. Wanneer REFIT-initiatieven rechtstreeks verband houden met de sleutelinitiatieven - zoals een herziening van de wetgeving voor de bescherming van onlinegegevens en de handhaving van milieuwetgeving - zijn deze opgenomen in bijlage I bij het werkprogramma. Bij het bepalen van REFIT-prioriteiten heeft de Commissie rekening gehouden met de adviezen van het REFIT-platform.

Naast de belangrijkste REFIT-initiatieven werkt de Commissie momenteel aan uiteenlopende initiatieven om EU-wetgeving te evalueren, te herzien en te vereenvoudigen. Een en ander vindt zijn neerslag in het REFIT-scorebord dat vandaag, samen met het werkprogramma, wordt gepresenteerd. Het REFIT-scorebord geeft een stand van zaken voor 231 initiatieven inzake vereenvoudiging en verlichting van de regeldruk van bestaande wetgeving. Vandaag publiceert de Commissie ook een overzicht van de sleutelelementen van het REFIT-scorebord en meer informatie over de eerste 22 adviezen van het REFIT-platform en de wijze waarop de Commissie daaraan gevolg wil geven.

Wat is het REFIT-platform?

De Commissie heeft een deskundigengroep op hoog niveau opgericht met leden uit lidstaten, adviesinstanties, het bedrijfsleven en het maatschappelijke middenveld. Die groep moet advies geven over de vraag hoe EU-wetgeving doeltreffender kan worden, de kosten en lasten echt kunnen verminderen, en dat alles zonder beleidsdoelstellingen te ondermijnen.

Tot dusver heeft het REFIT-platform 22 adviezen uitgebracht over EU-wetgeving over uiteenlopende thema's zoals e-privacy, wetgeving over chemicaliën, financiële diensten, gezondheid en voedselveiligheid, het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, het Cohesiebeleid en de btw. In het REFIT-scorebord is aangegeven hoe de Commissie gevolg geeft aan de adviezen van het REFIT-platform.

Hoe besluit de Commissie welke voorstellen worden ingetrokken?

Europese burgers en bedrijven willen dat we onze tijd en inspanningen concentreren op grote en dringende kwesties, maar ook dat we komen tot eenvoudige, op concreet bewijs gestoelde, voorspelbare en evenredige wetgeving die maximaal voordeel oplevert.

De Commissie heeft alle lopende voorstellen gewikt en gewogen om te kijken of ze moeten worden gehandhaafd, gewijzigd of ingetrokken. We hebben voorgesteld om 19 lopende voorstellen in te trekken die technisch verouderd zijn of die niet langer hun doel dienen. Hiermee krijgen de medewetgevers de gelegenheid om zich te concentreren op de voorstellen die er echt toe doen.

Staat in dit werkprogramma alles wat de Commissie in 2017 zal doen?

In het werkprogramma van de Commissie wordt de nadruk gelegd op de nieuwe centrale beleidsinitiatieven die de Commissie voor 2017 gepland heeft. De Commissie heeft ook lopende verplichtingen om te waarborgen dat bestaande regelgeving of programma's goed worden uitgevoerd en tot tastbare resultaten leiden. Verder kan de Commissie, buiten haar planning om, initiatieven nemen naar aanleiding van gebeurtenissen die in de loop van het jaar plaatsvinden en die dringende actie op Europees niveau vergen.

Wanneer zal de Commissie de voorstellen uit het werkprogramma uitvoeren?

In lijn met de toezeggingen in het kader van het nieuwe Interinstitutioneel akkoord over betere wetgeving bevat het werkprogramma ook het beoogde tijdsschema (voor zover mogelijk). Dit jaar geeft het werkprogramma (voor zover beschikbaar en indicatief) meer details over de beoogde rechtsgrondslag, het soort wetgevingshandeling en alle andere relevante procedurele informatie, zoals informatie over effectbeoordelingen en evaluatiewerkzaamheden.

Voor de verschillende initiatieven zijn al routekaarten gepubliceerd (of zullen deze binnenkort worden gepubliceerd). Die zullen meer details bevatten over de geplande initiatieven en zullen stakeholders en burgers de kans geven om feedback te geven over de plannen van de Commissie.

MEMO/16/3485