VNL: Creëer geen tweederangs Kamerleden

Voorzitter, gezien de verstrekkende gevolgen voor kleinere fracties, zal ik bij dit wetgevingsoverleg uitsluitend spreken over het rapport van de werkgroep Fractievorming. Voorzitter, “de Tweede Kamer pleegt een ordinaire machtsgreep ten koste van afsplitsers.” Dat schreef Elsevier-columnist Syp Wynia vorige week. En hij had natuurlijk volkomen gelijk.

De voorstellen van de Werkgroep zijn in flagrante strijd met de geest van de Grondwet. De meerderheid van de Tweede Kamer lijkt uit op het creëren van tweederangs Kamerleden. Het is een beschamende strafexpeditie tegen collega-volksvertegenwoordigers die hun grondwettelijke recht uitoefenen.

Tweede Kamerleden zijn geen lijfeigenen van fracties of partijen. En mogen dat ook nooit worden. Sterker nog, fracties en partijen zijn geen Grondwettelijke entiteiten. Tweede Kamerleden wel.

Onze Grondwet is duidelijk. Een Kamerlid zit ‘zonder last’ in de Kamer. Maar de Werkgroep wil Kamerleden die zich om gegronde redenen onttrekken aan de fractiediscipline straffen met verlies aan ondersteuning en spreektijd. Kamerleden worden als gevolg hiervan in een keurslijf gedrukt. Het leidt tot ongelimiteerde macht voor fractievoorzitters en fractiebesturen.

Waarom worden deze staatsrechtelijk onzuivere voorstellen eigenlijk gedaan? Afsplitsingen zijn al bijna een eeuw onderdeel van het Nederlandse politieke landschap. De Tweede Kamer heeft altijd prima gefunctioneerd. En doet dat nu ook.

Sommige afsplitsingen leidden zelfs tot nieuwe politieke partijen. Een relatief recente afsplitsing, de PVV, gedoogde zelfs het vorige kabinet. Maar de heer Bosma, lid van de Werkgroep, stemt nu in met het keihard aanpakken van afsplitsingen. Hoezo hypocriet?

Voorzitter, sommige Kamerleden kiezen ook helemaal niet voor een afsplitsing. Soms worden zij - zoals ook in mijn geval - uit hun fractie gezet, omdat zij zeer terechte kritiek leveren op het functioneren van de fractie of de fractievoorzitter. Kritiek die de Werkgroep nu dus onmogelijk probeert te maken.

Voorzitter, laten we eerlijk zijn: afsplitsingen zijn pas een probleem geworden sinds de VVD en de PvdA er deze kabinetsperiode mee te maken kregen.

De nadelige gevolgen zullen groot zijn. Als de Tweede Kamer de voorstellen van de Werkgroep overneemt, zullen Kamerleden straks geen interne discussies meer op gang durven te brengen. Het leidt tot de ondemocratische situatie van almachtige fractievoorzitters en rechteloze fractieleden. De voorzitter van de PVV-fractie wordt nog dictatorialer dan ooit tevoren. Is dat echt iets dat andere partijen willen?

Voorzitter, er mag niet getornd worden aan de rechten van Kamerleden. Daarom doen we een beroep op deze Kamervoorzitter, het Presidium en de rest van de Tweede Kamer. Geef geen navolging aan dit rapport. Hef de gelijkheid van Kamerleden niet op. Snoer hen niet de mond. We leven niet in Turkije, maar in Nederland. Dank u wel.