Betoog van voorzitter Donald Tusk tijdens de persconferentie over de top van het Oostelijk Partnerschap in Riga
Goedemiddag. Voordat ik andere punten aansnijd, wil ik eerst graag onze gastheer, eerste minister Laimdota Straujuma, en het Letse voorzitterschap van harte bedanken voor al het werk dat zij hebben verzet om deze top voor te bereiden. Het doet mij plezier te zien dat de opkomst zo groot is. Het is een sterk signaal van onze betrokkenheid bij het Oostelijk Partnerschap.
Het belangrijkste signaal van deze top is dat wij op consequente en vastberaden wijze gecommitteerd blijven aan het Oostelijk Partnerschap en al onze partnerlanden. En terugdenkend aan alle tumult van vorig jaar en de berichtgeving over agressie, intimidatie, en zelfs oorlog in dit deel van Europa, is dat signaal broodnodig. Het Oostelijk Partnerschap vormt het kader voor ons engagement waaruit nauwere politieke associatie en economische samenwerking met de Europese Unie voortvloeien. Het is geschraagd op wederzijdse belangen en toezeggingen en op vrije wil, soevereiniteit en onafhankelijkheid van alle partijen.
Wij bevestigden vandaag dat het in ons aller belang is dat al onze partners, wanneer wij met hen intensievere, nauwere, gedifferentieerde betrekkingen blijven ontwikkelen, grotere veerkracht kunnen opbouwen tegenover de groeiende problemen op het gebied van stabiliteit en veiligheid in de regio, en soevereine keuzes kunnen maken. Door sterkere, corruptievrije en transparantere instellingen zullen onze partners meer daadkracht krijgen en zullen wij ervoor kunnen zorgen dat het Oostelijk Partnerschap voor iedereen zinvol blijft. Dat is het tweede belangrijke signaal van deze top.
Wij bespraken wat sinds de top van Vilnius werd verwezenlijkt en stelden een positieve agenda voor de toekomst op.
Sinds de top van Vilnius hebben wij associatieovereenkomsten en diepe en brede vrijhandelsovereenkomsten (AA/DCFTA's) met Georgië, Moldavië en Oekraïne ondertekend. Dat heeft onze samenwerking naar een hoger niveau getild. De AA/DCFTA's worden al voorlopig toegepast, behalve dan de DCFTA voor Oekraïne, die per 1 januari 2016 in werking treedt.
Wij evalueerden de eerste uitvoeringsfases van de AA/DCFTA's en verklaarden sterk gecommitteerd te zijn aan het verdiepen van onze samenwerking.
Wij zegden opnieuw onze steun toe aan hen die veeleer betrekkingen op maat nastreven. Wij bereikten met Armenië overeenstemming over het toepassingsgebied van onze toekomstige betrekkingen. Wij zouden ook enige vooruitgang moeten kunnen boeken met het verdiepen van onze kritische betrokkenheid bij Belarus. En wij ontvingen voorstellen van Azerbeidzjan over het vernieuwen van de contractuele basis voor zijn betrekkingen met de EU.
Ik wil graag onderstrepen dat het Oostelijk Partnerschap méér is dan alleen maar de som van onze bilaterale betrekkingen. Ons multilateraal kader zal van kritiek belang blijven als bindmiddel voor ons partnerschap.
De voorbije zes jaar bracht de multilaterale dimensie van het Oostelijk Partnerschap een dicht netwerk van contacten voort, bijvoorbeeld via informele partnerschapsdialogen. Wij schoven het Oostelijk Partnerschap van regeringen door naar parlementen, plaatselijke instanties, het maatschappelijk middenveld en bedrijven. En vandaag bevestigden wij ons voornemen om samenwerking op het gebied van energie en vervoer als afzonderlijke prioriteiten voor de komende jaren vast te stellen.
Kortom, wij kwamen overeen onze samenwerking vooruit te helpen op gebieden die tastbare voordelen opleveren voor de samenlevingen en economieën van onze partners, met name staatsopbouw, mobiliteit en intermenselijke contacten, marktkansen en interconnecties.
Wat de mobiliteitskwesties betreft, stemt het positieve gevolg van het visumvrije regime met Moldavië op het reisverkeer en op intermenselijke contacten ons optimistisch: tijdens het eerste jaar hebben ongeveer 500 000 mensen die mogelijkheid benut. Er is eveneens vooruitgang geboekt met Armenië en Belarus. Wat betreft Georgië en Oekraïne, die het verst staan in het verwezenlijken van de doelstelling van visumvrij reisverkeer, zijn voorzitter Juncker en ikzelf vastbesloten dit proces tot een goed einde te brengen. Natuurlijk moeten Georgië en Oekraïne ook zelf aangeven wanneer de volgende noodzakelijke stappen kunnen worden gezet.
Wij kwamen eveneens overeen onze inspanningen op het gebied van communicatie te blijven verbeteren zodat de voordelen van het Oostelijk Partnerschap duidelijker worden uitgelegd aan het grote publiek.
Overigens ben ik ook vol lof over de vruchtbare ontmoetingen die tijdens evenementen in de marge van de top van Riga plaatsvonden: het bedrijfsforum, de conferentie van het maatschappelijk middenveld en de mediaconferentie.
Conclusie De Europese Unie is een betrouwbare partner op lange termijn. Ons partnerschap en ook de top van Riga zelf draaien niet om spectaculaire besluiten of reuzensprongen voorwaarts. Neen, onze relatie is gestoeld op vrije wil, respect en gelijkheid. En ons partnerschap groeit stap voor stap, net zoals de Europese Unie. Dankzij concrete vorderingen op het gebied van onder meer handel, energie, vervoer, mobiliteit en hervormingen zal ons partnerschap steeds hechter worden en verreweg de beste vooruitzichten bieden voor Europa als geheel.
Dank u