Marktstabiliteitsreserve: Raad klaar voor onderhandelingen met Europees Parlement
Het Letse voorzitterschap heeft een mandaat om onderhandelingen te starten met het Europees Parlement over het voorstel voor een besluit betreffende de instelling en de werking van een marktstabiliteitsreserve.
De tekst die de permanente vertegenwoordigers van de lidstaten op 25 maart 2015 zijn overeengekomen, zal als basis dienen voor het overleg met de vertegenwoordigers van het Europees Parlement. De eerste vergadering ('trialoog') is gepland op 30 maart.
Het besluit is een belangrijke stap in de strijd tegen klimaatverandering, en maakt de weg vrij voor de hervorming van de EU-regeling voor de handel in broeikasgasemissies ('ETS'). Door de mens veroorzaakte broeikasgassen hebben een belangrijk aandeel in de opwarming van de aarde en in de klimaatverandering.
Wat is de EU-ETS?
Het doel van de EU-regeling voor de emissiehandel (EU-ETS) is de broeikasgasemissies op een economisch efficiënte wijze te verminderen.
De EU-ETS is gebaseerd op het zogeheten "cap-and-trade"-principe: jaarlijks stelt de EU een limiet ('cap') vast voor de totale emissies van krachtcentrales, energie-intensieve industrieën en commerciële luchtvaartmaatschappijen die onder de regeling vallen.
Binnen deze limiet kunnen ondernemingen, indien nodig, emissierechten kopen en verkopen. Elk emissierecht geeft de houder het recht om één ton CO2, het belangrijkste broeikasgas, of een equivalente hoeveelheid van een ander broeikasgas, uit te stoten.
De 'cap' wordt tussen 2013 en 2020 jaarlijks verminderd met 1,74%, en vanaf 2021 met 2,2%, om zo tot het nieuwe reductiestreefcijfer van de EU voor broeikasgasemissies te komen.
De EU-ETS bestrijkt algemeen gezien ongeveer 45% van de totale broeikasgasemissies van de 28 EU-landen.
Waarom is een marktstabiliteitsreserve noodzakelijk?
Sinds 2009 heeft zich, deels door de economische crisis, een overschot aan emissierechten in het systeem opgehoopt - in 2013 reeds ongeveer 2,1 miljard emissierechten - met een aanzienlijke daling van de koolstofprijs tot gevolg. Bovendien wordt verwacht dat dit structurele overschot in het systeem zal blijven tot en zelfs na 2020.
Om de huidige onevenwichtigheid op de markt te corrigeren en soortgelijke problemen in de toekomst te voorkomen, wordt in het besluit voorgesteld dat, indien het totale aantal emissierechten een bepaalde drempel overschrijdt, er automatisch een percentage ETS-rechten van de markt wordt gehaald en in een reserve wordt gestopt. In het omgekeerde geval kunnen rechten opnieuw op de markt worden gebracht.
Onderhandelingspositie van de Raad
Een gedetailleerd onderzoek van het voorstel op technisch niveau bracht de volgende belangrijke vraagstukken voor de Raad aan het licht:
-
-de begindatum (2021);
-
-het beheer van de opgespaarde emissierechten ("back-load") (de 900 miljoen emissierechten waarvan de veiling van 2014-2016 is uitgesteld tot 2019-2020): rechtstreeks naar de marktreserve over te hevelen;
-
-niet-toegewezen emissierechten (die momenteel worden opzij gehouden voor nieuwkomers of die voortkomen uit sluitingen van bedrijven): door de Commissie te behandelen in het kader van de komende toetsing van de ETS-richtlijn.
Achtergrond
Het voorstel is in januari 2014 door de Commissie ingediend bij de Raad, samen met de mededeling getiteld "Een beleidskader voor klimaat en energie in de periode 2020-2030".
In zijn conclusies van oktober heeft de Europese Raad ingestemd met het beleidskader voor 2030 voor klimaat en energie voor de Europese Unie, en schaart hij zich achter een bindend EU-streefcijfer van ten minste 40% reductie van in de EU uitgestoten broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990.
Wat betreft de ETS, verklaarde de Europese Raad dat een goed functionerende, hervormde regeling voor de emissiehandel met een instrument voor stabilisatie van de markt, het belangrijkste Europese instrument zal zijn om dit doel te verwezenlijken. De Europese Raad gaf ook een aantal verdere richtsnoeren, onder meer met betrekking tot de gratis toewijzing en de voortzetting van maatregelen na 2020 om het risico op koolstoflekkage te voorkomen.