In het Noorden: de heropleving van de Sami-cultuur

Welkom in Nuorgam, Finland, het noordelijkste punt van de EU. De zon kust de monumentale heuvels naast het kleine dorp, terwijl onvolgroeide berg berken zich door de sneeuw omhoog werken. De lente komt eraan, maar de wind is nog steeds krachtig. In deze prachtige omgeving wonen de Sami, de enige inheemse bevolking van de EU.

Het thuisland van de Sami omvat de noordelijke delen van Finland, Noorwegen, Rusland en Zweden. Het leven is niet altijd gemakkelijk geweest voor de Sami. Hoewel de taal van vitaal belang is, wars het niet altijd toegestaan om deze bij officiële situaties te gebruiken. Echter, wonen in een verenigd Europa heeft de grensoverschrijdende samenwerking en de bescherming van minderheden vergemakkelijkt. In Finland, Zweden en Noorwegen hebben de Sami zelfs hun eigen parlement.

Aslak Holmberg, een jonge Sami, werkt als docent aan het Sámi University College in Kautokeino, Noorwegen. Hij was betrokken bij een door de EU gefinancierd project, het YES-project (2007-2013), waar hij een educatief programma over inheemse volkeren, minderheidsvraagstukken en politieke actie voor ontwikkelde. "We zijn hier met zo weinig, dat het belangrijk is om politiek actief te zijn," zegt hij. "Het is mooi dat wij jonge Sami trots zijn op onze wortels en cultuur. Toen ik een kind was, was dat nog anders."

Ongeveer 40 kilometer ten zuidwesten van Nuorgam ligt het Ailigas Centrum voor wetenschap en kunst waar Annukka Hirvasvuopio-Laiti een project leidt om een centrum voor volwassenenonderwijs van Sami-muziek op te zetten dat deels wordt gefinancierd door de EU. Het centrum heeft als doel om muziek aan sami-leraren te onderwijzen en ook om cultureel ondernemerschap in de gemeenschap te bevorderen.

"Muziek is een zeer belangrijk onderdeel van onze cultuur. Echter, omdat onze tradities bedreigd zijn, zou dit onderwijs zeer nuttig zijn voor onze cultuur," zegt Hirvasvuopio-Laiti.

De mensen achter Ailigas zijn ook van plan een Samisch talencentrum op te zetten in Utsjoki. De EU zet zich in voor zijn minderheden: beide projecten, evenals de renovatie van het Ailigas-centrum, werden medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF). Deze structuurfondsen zijn bedoeld om de verschillen tussen de regio's te verkleinen en de concurrentie van de zwakste regio's van de EU te verbeteren en de werkloosheid aan te pakken.

"De invloed van de EU is voor ons heel opmerkelijk, vooral via projecten die ons toelaten om de vitaliteit van de het Samisch en de Samische cultuur te behouden. Aangezien wij een kleine gemeente zijn, zijn onze eigen economische mogelijkheden beperkt," zegt Eeva-Maarit Aikio, directeur van de afdeling economische ontwikkeling in Utsjoki.

Projecten worden vaak uitgevoerd in samenwerking met Zweden, Noorwegen en Rusland, hoewel deze laatste twee landen niet in de EU zitten.

Dit artikel werd gepuliceerd in mei in de serie 'Grenzen van de EU'.

REF. : 20140714STO52335