Werkgelegenheid: Wat is Eures, het Europese netwerk voor werkzoekenden?
MEMORANDUM
Brussel, 17 januari 2014
Werkgelegenheid: Wat is Eures i, het Europese netwerk voor werkzoekenden
Wat is Eures en wat doet het?
Eures (het Europees mobiliteitsnetwerk voor werkzoekenden) is een samenwerkingsnetwerk tussen de Europese Commissie en de openbare diensten voor arbeidsvoorziening (ODA’s) van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte i (EER) (de EU-lidstaten i plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) en andere partnerorganisaties. Zwitserland neemt ook deel aan de Eures-samenwerking.
Het Eures-netwerk, dat in 1993 is opgericht, is verantwoordelijk voor de uitwisseling van informatie en de samenwerking tussen de belanghebbenden om het vrije verkeer van werknemers een realiteit te maken. Eures stimuleert de mobiliteit en neemt belemmeringen voor werknemers weg door bij te dragen aan de ontwikkeling van een Europese arbeidsmarkt die open en algemeen toegankelijk is: het voorziet in de uitwisseling van vacatures en sollicitaties en in transparante informatie over de arbeidsmarkt.
Eures biedt gratis hulp voor werkzoekenden die naar een ander land willen verhuizen en geeft advies over de levens- en arbeidsomstandigheden in de EER. Tevens staat het werkgevers bij die werknemers uit andere landen en in grensoverschrijdende regio’s willen aanwerven.
Momenteel bestaat Eures uit twee hoofdcomponenten:
een netwerk van arbeidsadviseurs, dat informatie, begeleiding en hulp biedt aan werkzoekenden die in een andere lidstaat willen werken en aan werkgevers die geschikte kandidaten uit een andere lidstaat willen aanwerven;
het Eures-portaal, dat toegang geeft tot vacatures en fungeert als een centraal loket voor informatie over beroepsmobiliteit in Europa. Verder voorziet het in allerlei andere nuttige instrumenten om mensen te helpen een geïnformeerde keuze te maken tussen de bestaande mogelijkheden.
Mobiliteit in Europa: feiten en cijfers
Het vrije verkeer van personen is een van de fundamentele vrijheden die in het EU-recht zijn verankerd. Volgens een kwalitatieve Eurobarometer i-enquête van 2010 is dit het recht waaraan EU-burgers de meeste waarde hechten; voor hen is het vrijwel synoniem met hun status als EU-burger. Het is vastgelegd in de artikelen 45 en 21 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Het VWEU en het Handvest van de grondrechten i verlenen EU-burgers rechtstreeks het recht op vrij verkeer en verblijf binnen de EU, alsmede het recht op gelijke behandeling, als onderdeel van hun status als EU-burger.
Volgens de Europese arbeidskrachtenenquête (EU-LFS) waren er in het tweede kwartaal van 2013 ongeveer 7,8 miljoen EU-burgers economisch actief in een ander EU-land, ofwel 3,2 % van de Europese beroepsbevolking. Dit is een aanzienlijke stijging ten opzichte van 2005 (ongeveer 4,8 miljoen in 2005, ofwel 2,1 % van de Europese beroepsbevolking), hetgeen met name toe te schrijven is aan de uitbreidingen van 2004 en 2007. De economische crisis heeft echter geleid tot een vermindering van de mobiliteitsstromen tussen EU-landen i - in 2009-2011 zijn de mobiliteitsstromen binnen de EU met een derde gedaald ten opzichte van 2006-2008.
Bovendien omvatten die totaalramingen niet alle mobiele EU-burgers, omdat de EU-LFS vooral rekening houdt met personen die "gewoonlijk" in een ander land verblijven en niet met mobiele werknemers die slechts kort (bijvoorbeeld een paar maanden) in een ander land verblijven. Volgens de Eurobarometer over geografische en arbeidsmobiliteit van 2009 gaf rond 10 % van de EU-burgers aan dat zij op enig moment reeds in een ander land hadden gewoond en gewerkt: 51 % van hen had er minder dan twee jaar gewerkt en 38 % minder dan één jaar. Volgens de Eurobarometer over de eengemaakte markt van 2011 zou 28 % van de beroepsbevolking van de EU overwegen in de toekomst in een ander EU-land te gaan werken. Dit percentage ligt vooral hoog onder jongeren van 15-24 jaar (54 %) en in de leeftijdsgroep van 25-39 jaar (38 %).
Uit internationale vergelijkingen (bijvoorbeeld de Economic Survey of the EU van de OESO i van 2012) blijkt dat de grensoverschrijdende mobiliteit tussen de lidstaten van de EU beperkt is in vergelijking met andere landen (zoals de Verenigde Staten, Canada en Australië). Hoewel dit deels kan worden verklaard door de zeer grote verscheidenheid aan talen en de verschillende institutionele kaders, wijst dit erop dat er ruimte is voor meer geografische mobiliteit in de EU. Bovendien zijn de enorme verschillen in werkloosheidspercentages en aantallen vacatures tussen de landen en regio’s van de EU ook een teken dat het potentieel van de geografische arbeidsmobiliteit onvoldoende wordt benut (zie het begeleidend werkdocument over trends en uitdagingen op de arbeidsmarkt bij het werkgelegenheidspakket van de Commissie van april 2012). De huidige mobiliteit ligt nog steeds relatief laag in vergelijking met het potentieel van de EU en komt niet overeen met wat binnen een echte eengemaakte EU-arbeidsmarkt mag worden verwacht.
Waarom stimuleert de Commissie arbeidsmobiliteit binnen de EU?
Beperkte geografische mobiliteit kwam in de jaarlijkse groeianalyse voor 2012 naar voren als een van de redenen voor de structurele kloof tussen de vraag naar en het aanbod van arbeid, en is daarmee een belemmering voor het herstel en de groei op lange termijn IP/11/1381 ).
In de huidige situatie van hoge werkloosheid en grote verschillen tussen de lidstaten kan arbeidsmobiliteit een belangrijke rol spelen. Bepaalde gebieden met een snelle groei kennen momenteel een groot aantal onvervulde vacatures, terwijl andere delen van de EU met hoge werkloosheid te kampen hebben. Arbeidsmobiliteit kan in de landen die zijn getroffen door de crisis, de druk op de werkgelegenheid verlichten en in de landen waar juist sprake is van een grote vraag naar arbeid, tegemoetkomen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Volgens Eurostat i bedroeg de werkloosheid in november 2013 ongeveer 5-6 % in Luxemburg, Oostenrijk en Duitsland, rond 15-19 % in Portugal, Cyprus en Kroatië en meer dan 25 % in Spanje en Griekenland.
Arbeidsmobiliteit binnen de EU kan Roemenië helpen de onevenwichtigheden aan te pakken en de werkgelegenheid te ondersteunen en tegelijkertijd de dynamiek herstellen en sociale malaise tegengaan. Mobiliteit kan ook helpen een impuls te geven aan de inspanningen voor aanwerving en tegemoetkomen aan de behoeften van de vele werkgevers die gekwalificeerde arbeidskrachten zoeken. Werknemers kunnen op hun beurt profiteren van een positieve overgang naar de arbeidsmarkt.
Veel studies hebben in het verleden het algemene positieve effect van mobiliteit laten zien, zowel voor werknemers als voor bedrijven. Zo heeft de mobiliteit na de uitbreiding naar schatting geleid tot een stijging van ongeveer 1 % van het bbp van de landen van de EU-15-landen in de periode 2004-2009.
Eures-succesverhalen
Elke dag helpt het Eures-netwerk een groot aantal werkzoekenden aan een baan en werkgevers aan gekwalificeerde werknemers. Hieronder vindt u een selectie van een aantal van de succesverhalen van 2013.
Banenbeurs in Lissabon leidt tot een baan in Nederland
Pedro Pereira, een Portugese elektrotechnisch ingenieur die was ontslagen als gevolg van de crisis, vond een nieuwe baan in Nederland via een banenbeurs in Lissabon.
Een succesvolle banendag: 500 nieuwe contracten in vier landen
Een recente banenbeurs in de Duitse stad Saarbrücken, dicht bij de Franse grens, trok meer dan 6 500 bezoekers en heeft geleid tot 500 plaatsingen en contracten.
Werk voor Bulgaarse werkzoekenden in Duitsland
De samenwerking tussen Eures Duitsland en Bulgarije hielp tussen januari en september 2013 208 werkzoekenden uit Bulgarije aan een baan in Duitsland, voornamelijk in vacatures die moeilijk lokaal konden worden vervuld.
630 vacatures bij de Europese banendag in Ierland
Eures Ierland heeft onlangs een Europese banendag in Dublin georganiseerd om zo de hoge werkloosheid op het groene eiland te helpen bestrijden.
Grenswerkers helpen
Eures speelt ook een belangrijke rol in het adviseren en helpen van grenswerkers. Dit is bijvoorbeeld het geval van een Belgische werkzoekende die een baan vond net over de Duitse grens.
Portugese ingenieurs boeken succes in Noorwegen
De voorbije twee jaar heeft een Noors ingenieursbureau acht Portugese ingenieurs aangeworven via de diensten van Eures.