Etnische categorisering: waardevol of waardeloos?

DEN HAAG (PDC i) - Informatie uitgesplitst naar afkomst kan helpen om bepaalde misstanden adequaat aan te pakken. Zo registreren veel academische ziekenhuizen de etniciteit van patiënten omdat bepaalde ziektes bij de ene etnische groep vaker voorkomen dan bij de andere. Dat betoogde freelance-journalist Margalith Kleijwegt tijdens het debat ‘De nieuwsgierige overheid’. Als voorbeeld gaf Kleijwegt onderzoek naar gaatjes en obesitas onder allochtone jongeren. Zonder etnische registratie zijn zulke onderzoeken praktisch onmogelijk en kan de overheid dus geen gericht beleid voeren.

Dit debat werd georganiseerd door de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) en het Montesquieu Instituut in het kader van de Zomerconferentie over ‘De kloof tussen beeld en werkelijkheid.’ Aanleiding voor dit debat was het advies van de RMO over etnische categorisering door de overheid aan het kabinet. Het debat vond plaats in het Huis voor Democratie en Rechtstaat in Den Haag.

Bart van der Sloot, onderzoeker en wetenschapper verbonden aan het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam, was het duidelijk oneens met Kleijwegt. Zijn stelling was dat de profielen die de overheid maakt op basis van onder andere raciale gegevens, moreel gezien niet deugen. Naast het morele aspect zag Van der Sloot ook niet de praktische waarde van etnische registratie. Zaken als misdaad en het wel of niet plaatsen van een brandmelder, hebben, naar zijn mening, niets te maken met etniciteit maar met sociale status of economische positie.

Frank de Zwart, als socioloog verbonden aan de Universiteit Leiden, pleitte ten slotte voor een systeem van zelfidentificatie. Burgers moeten, net als in de VS en het Verenigd Koninkrijk, zelf kunnen bepalen bij welke etnische of raciale groep ze horen. De etnische indeling van de Nederlandse overheid voldoet niet en is ondemocratisch. In Nederland zijn we om historische redenen niet gewend om mensen in te delen op basis van ras. Nadeel van zelfidentificatie is wel dat etniciteit gepolitiseerd kan raken. Daarnaast is zelfidentificatie subjectief, een gruwel voor onderzoekers.