Commissie stelt wetgeving voor om consumentenbescherming in de financiële dienstverlening te verbeteren

De financiële crisis is een crisis van het consumentenvertrouwen geworden. Gebrek aan transparantie, een laag risicobewustzijn en slechte behandeling van belangenconflicten betekenden dat aan de consumenten in de EU i herhaaldelijk beleggings- en verzekeringsproducten zijn verkocht die niet geschikt voor hen waren. Het geloof van de consumenten in de financiële sector werd geschokt. Bovendien heeft de bestaande wetgeving zich niet snel genoeg ontwikkeld om de groeiende complexiteit van de financiële dienstverlening tot uitdrukking te brengen.

Alleen door stappen te ondernemen om deze tekortkomingen aan te pakken, kan het lage consumentenvertrouwen worden aangepakt en een sterk fundament worden gelegd voor groei in de EU. Sterke, goed gereguleerde retailmarkten die de belangen van de consumenten centraal stellen, zijn noodzakelijk voor het consumentenvertrouwen en de economische groei op middellange en lange termijn. Daarom heeft de Commissie vandaag een wetgevingspakket voorgesteld dat het kwaliteitsniveau verhoogt en de mazen dicht ten voordele van de consumenten. Meer bepaald worden in het pakket nieuwe, consumentvriendelijke normen voor informatieverstrekking over beleggingen voorgesteld, wordt het kwaliteitsniveau voor de adviesverlening verhoogd en worden bepaalde regels inzake beleggingsfondsen verscherpt om de veiligheid ervan te waarborgen.

Michel Barnier i, commissaris voor Interne Markt en Diensten, hierover: "In de nasleep van de grootste financiële crisis in de recente geschiedenis, moet de financiële sector de consumenten centraal stellen. Retailproducten moeten veiliger zijn, informatieverstrekkingsnormen moeten duidelijker worden en de verkopers van die producten moeten altijd aan de strengste normen onderworpen zijn. Daarom hebben wij een pakket aangenomen dat alleen op de consumenten is gericht, zodat zij financiële producten kunnen uitkiezen op basis van heldere en gezonde informatie en professioneel advies waarbij de belangen van de consument voorop staan."

Hoofdelementen van het pakket

Het pakket bestaat uit drie wetgevingsvoorstellen: een voorstel voor een verordening betreffende essentiële informatiedocumenten voor pakketproducten voor retailbeleggingen (PRIPS), een herziening van de richtlijn verzekeringsbemiddeling (IMD) en een voorstel om de bescherming te bevorderen van degenen die beleggingsfondsen kopen (momenteel onderworpen aan de richtlijn instellingen voor collectieve belegging in effecten (icbe's)).

Pakketproducten voor retailbeleggingen (PRIPS)

Het PRIPS-voorstel van de Commissie verbetert de kwaliteit van de informatie die aan consumenten wordt verstrekt wanneer zij beleggingen bestuderen. Beleggingsproducten zijn complex en het kan moeilijk zijn ze te vergelijken of de betrokken risico's volledig te vatten.

De gevolgen van het nemen van onverwachte risico's en het geconfronteerd worden met daaruit voortvloeiende verliezen kunnen vernietigend zijn voor consumenten, aangezien beleggingen vaak de ruggengraat van het spaargeld van de consument vormen. Met een potentiële EU-retailbeleggingsmarkt van 10 biljoen euro kan het kopen van verkeerde of ongeschikte producten snel een groot probleem worden.

Het voorstel van de Commissie beoogt consumenten in een gemakkelijk te begrijpen vorm te informeren door het invoeren van een nieuwe, innovatieve norm voor productinformatie, een korte en eerlijke, en dus veel consumentvriendelijker norm. Dit document heet het essentiële-informatiedocument of KID (“key information document”). Het voorstel voorziet erin dat elke producent van beleggingsproducten (bv. beleggingsfondsbeheerders, verzekeraars, banken) voor elk beleggingsproduct zo'n document moet opstellen.

In elk KID wordt informatie verstrekt over de hoofdkenmerken van het product alsook de risico's en kosten die aan het beleggen in dat product verbonden zijn. De informatie over risico's moet zo direct en vergelijkbaar mogelijk zijn, zonder dat vaak complexe producten te eenvoudig worden voorgesteld. Het KID zal elke consument duidelijk maken of zij met een bepaald product al dan niet geld kunnen verliezen en hoe complex het product is.

De KID's zullen een gemeenschappelijke norm volgen wat betreft structuur, inhoud en opmaak. Zo zullen de consumenten in staat zijn het document te gebruiken om verschillende beleggingsproducten te vergelijken en uiteindelijk het product uit te kiezen dat het best aan hun behoeften is aangepast.

De producten waarvoor een KID vereist zal zijn, zijn onder meer allerlei beleggingsfondsen, verzekeringsgebaseerde beleggingen en gestructureerde retailproducten naast privé-pensioenen.

De richtlijn verzekeringsbemiddeling

De Commissie stelt een herziening van de IMD voor, die momenteel de verkooppraktijken voor alle verzekeringsproducten regelt, gaande van algemene verzekeringsproducten zoals de motorvoertuig- en de uitgebreide woningverzekering tot producten met beleggingskenmerken. De consumenten zijn zich vaak niet bewust van de risico's die aan de aankoop van verzekeringsdekking verbonden zijn. Terwijl nauwkeurig professioneel advies cruciaal is voor verkoop van verzekeringen blijkt uit recente enquêtes¹ dat meer dan 70% van de verzekeringsproducten zonder passend advies wordt verkocht. De huidige EU-wetgeving regelt de verkoop van verzekeringsproducten niet in detail, de regels verschillen per lidstaat en gelden alleen voor tussenpersonen.

Doel van het voorstel van de Commissie is het verbeteren van de consumentenbescherming in de verzekeringssector door het instellen van gemeenschappelijke normen voor het verkopen van verzekeringen en het waarborgen van goede advisering. Dit gebeurt door het verbeteren van de transparantie en het tot stand brengen van een gelijk speelveld voor de verkoop van verzekeringen door tussenpersonen en de verkoop door verzekeringsmaatschappijen. Om dit te realiseren, worden de volgende wijzigingen voorgesteld:

• - 

  er wordt een uniform niveau van consumentenbescherming ingevoerd, ongeacht het kanaal langs hetwelk consumenten een verzekeringsproduct kopen. Of een consument een product nu direct bij een verzekeringsmaatschappij of indirect bij een tussenpersoon (bv. een agent of makelaar) koopt, hij geniet hetzelfde beschermingsniveau. Een en ander bestaat vandaag niet aangezien de huidige IMD alleen op verkoop door tussenpersonen van toepassing is.

• - 

  de consumenten ontvangen vooraf duidelijke informatie over de professionele status van de persoon die het verzekeringsproduct verkoopt. Er worden regels ingevoerd om de risico's van belangenconflicten, waaronder openbaarmaking van de beloning die verkopers van verzekeringsproducten ontvangen, effectiever aan te pakken.

• - 

  bij de verkoop van verzekeringsproducten moet eerlijk, professioneel advies worden verleend.

• - 

  tussenpersonen zullen gemakkelijker grensoverschrijdend kunnen werken en zo het ontstaan van een echte interne markt voor verzekeringsdiensten bevorderen.

Instellingen voor collectieve belegging in effecten (icbe's)

De oorspronkelijke icbe-richtlijn creëerde de interne markt voor beleggingsfondsen in Europa. De huidige EU-wetgeving voor beleggingsfondsen (de icbe-richtlijn) vormde de basis voor een geïntegreerde markt die het grensoverschrijdend aanbieden van collectieve beleggingsfondsen vergemakkelijkte. De icbe's, die bijna 6 biljoen euro aan activa beheren², zijn succesvol gebleken en de Europese retailbeleggers maken er op grote schaal gebruik van. Icbe's worden ook regelmatig aan beleggers buiten de EU verkocht, waar zij op prijs worden gesteld worden vanwege het hoge niveau van bescherming van de belegger.

De door de Commissie voorgestelde wijzigingen van de huidige icbe-regels zijn gebaseerd op de ervaring die tijdens de financiële crisis is opgedaan en zijn erop gericht de veiligheid van de beleggers en de integriteit van de markt te blijven waarborgen. Met name zal dankzij het voorstel het icbe-merk betrouwbaar blijven, door te waarborgen dat de verplichtingen en de aansprakelijkheid van de bewaarder (de entiteit die de activa bewaart) duidelijk en uniform zijn in heel de EU³.

Het voorstel van vandaag omvat drie elementen:

• - 

  een precieze omschrijving van de taken en verplichtingen van alle bewaarders die handelen voor rekening van een icbe-fonds;

• - 

  duidelijke regels over de beloning van icbe-beheerders: de manier waarop zij worden beloond, mag het nemen van buitensporig risico niet stimuleren. Het beloningsbeleid wordt beter gekoppeld aan de langetermijnbelangen van de beleggers en het bereiken van de beleggingsdoelstellingen van de icbe; en

• - 

  een gemeenschappelijke aanpak van de wijze van sanctionering van belangrijke inbreuken op het icbe-kader en de invoering van gemeenschappelijke normen voor het niveau van de administratieve geldboeten opdat deze altijd groter zijn dan de potentiële voordelen van de schending van bepalingen.

Zie ook MEMO/12/514 , MEMO/12/516 en MEMO/12/515

Meer informatie:

http://ec.europa.eu/internal_market/finservices-retail/investment_products_en.htm

http://ec.europa.eu/internal_market/investment/ucits_directive_en.htm

http://ec.europa.eu/internal_market/insurance/consumer/mediation/index_en.htm

¹ :

Aviva survey on consumer attitudes:

http://www.aviva.com/customers/consumer-attitudes-survey/;

DG SANCO research on behavioural economics: http://ec.europa.eu/consumers/dyna/conference/economics_en.htm

²:

De voornaamste icbe-regel is dat alle activa van een icbe-fonds aan een bewaarder moeten worden toevertrouwd.