Vraaggesprek met EP-leden over invloed WikiLeaks op democratie
De Wikileaks website heeft sinds 2006 meer dan 1 miljoen gevoelige diplomatieke documenten gelekt. Voor sommigen staat de organisatie erachter voor transparantie, voor anderen is zij eerder een grote bedreiging. Heeft WikiLeaks onze democratieën versterkt? We vroegen dit aan twee leden met zeer verschillende opvattingen: Christian Engström (Groenen/VEA) van de Zweedse Piratenpartij, en voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Slowakije, Eduard Kukan (EVP i).
Mijnheer Engström, de Piratenpartij besloot vorig jaar om gratis servers aan de Wikileaks website ter beschikking te stellen. U lijkt WikiLeaks niet als een gevaarlijke website te zien. Waarom niet?
Engström: Wij zien het wel degelijk als een gevaarlijke website, in het bijzonder voor corrupte regimes die iets te verbergen hebben. Dat is precies wat wij er graag aan mogen. We denken dat transparantie een zeer belangrijk onderdeel van een open democratische regering is. Het is belangrijk er aan te denken dat de neiging om dingen te verdoezelen overal bestaat. Zelfs een democratisch gekozen regering zoals de Amerikaanse regering wil dingen voor het publiek verbergen. Dus ja, Wikileaks is gevaarlijk voor een ieder aan de macht die iets te verbergen heeft.
Mijnheer Kukan, volgens Commissievoorzitter José Manuel Barroso, heeft Wikileaks niet altijd het publieke belang gediend. Hij denkt dat bepaalde informatie niet moet worden bekendgemaakt. Wat denkt u?
Kukan: Ik ben voorstander van vrijheid van informatie als hoeksteen van moderne democratische systemen. De activiteiten van Wikileaks hebben echter bepaalde schadelijke gevolgen. We zijn allemaal mensen, als je iets doet zit er altijd iets achter. Ik denk niet dat het de opzet van Wikileaks was om positieve en constructieve dingen aan het publiek bekend te maken. Ik geloof niet dat het de bedoeling was edel en respectvol te zijn.
Ik heb een zeer lange tijd binnen de diplomatie doorgebracht en bepaalde zaken moeten niet worden gepubliceerd of voor iedereen beschikbaar zijn. Voor bepaalde kwesties is het nodig om vertrouwen tussen de partners te creëren. Niet omdat het publiek geen recht heeft om te worden geïnformeerd, maar omdat de dingen die je voorbereidt, discreet gehouden moeten worden. Wanneer diplomaten onderhandelen, kan het hele proces teniet worden gedaan wanneer documenten gepubliceerd worden.
Sommige mensen beweren dat meer transparantie onze democratieën versterkt. Gelooft u dat Wikileaks heeft bijgedragen tot meer democratie in de wereld?
Engström: Ja, zeer veel, want transparantie is een van de fundamentele pijlers van een democratie. Wat is het nut om mensen in staat te stellen om te stemmen, als je geen informatie verstrekt over wat de regering of de oppositie doen? Het doel in een democratie moet zijn om goed geïnformeerde burgers weloverwogen keuzes te laten maken.
Het grotere doel van Wikileaks is om het alle regeringen duidelijk te maken: Denk niet dat je met verbergen of liegen over dingen wegkomt. Het indirecte gevolg van Wikileaks is dat overheden zullen beginnen transparanter en eerlijker te worden.
Kukan: Ik kan tot op zekere hoogte toegeven dat de Wikileaks' publicaties bepaalde positieve aspecten met zich mee kunnen brengen. In landen waar sprake is van een dictatoriaal regime, zijn de positieve aspecten duidelijker en intenser. Ik veroordeel dus niet alles wat werd gepubliceerd. Maar er moet wel een grens liggen tussen wat kan worden gepubliceerd om de toegang tot informatie voor iedereen uit te breiden, en wat niet mag worden gepubliceerd om te voorkomen dat discrete persoonlijke relaties tussen politici en staatslieden beschadigd worden.
Wie zou moeten beslissen welke informatie kan worden vrijgegeven? Zou dit aan Wikileaks kunnen worden overgelaten of moeten dergelijke beslissingen op het hoogste niveau door diplomaten en politici worden genomen?
Engström: Nee dat niet. De leiding van Wikileaks, zouden de eerste zijn die om hetzelfde te zeggen. Wat zij willen, en wat ik wil, is veel meer sites waar het mogelijk is om veilig te lekken.
Kukan: De mensen van Wikileaks zouden in staat moeten zijn om te begrijpen wat openbaar kan worden gemaakt en wat geheim moet worden gehouden. De criteria moeten zeer nauwkeurig worden bepaald door een politiek leiderschap. Ik denk niet dat dit een goed onderwerp is voor een referendum. Politieke leiders stellen soms ideeën voor die volledig worden afgekeurd omdat mensen het niet begrijpen, maar daarna laat de geschiedenis zien dat deze politici gelijk hadden.
Zal Wikileaks van invloed zijn op de toekomstige structuur van de internationale betrekkingen en de manieren waarop diplomaten met elkaar omgaan?
Engström: De werkelijkheid is gewoon veranderd. Alle regeringen en alle ambassades en iedereen aan de macht hebben rekening te houden met het feit dat als je probeert om geheimen te bewaren, je veel meer kans hebt om te mislukken. Wanneer de grote spelers niet helemaal zeker zijn wat de andere kant van plan is, hebben zij de neiging om wantrouwender te zijn. Dit was de logica tijdens de Koude Oorlog. Dus openheid zal op de lange termijn helpen om internationale spanningen te verminderen en dat zal leiden tot een betere en stabielere wereld.
Kukan: Ik denk dat dit het toekomstige proces van diplomatieke onderhandelingen negatief zal beïnvloeden. Degenen die in het bijzonder bij naam werden genoemd, zullen dit in hun achterhoofd houden en zij zullen voorzichtiger en minder open worden!
REF. : 20110131STO12842
Nadere informatie :