Interview: voorzitter Subcommissie Mensenrechten onderstreept belang mensenrechtenverdedigers
De pressie op verdedigers van de mensenrechten, de gesloten gang van zaken en de dubbele maten waarmee gemeten wordt in het buitenlands beleid van de EU i zijn onderwerpen die de voorzitter van de Subcommissie Mensenrechten i, Heidi Hautala i, na aan het hart liggen. Zij komt op voor mondiale rechtvaardigheid en transparantie, en is het gezicht van de activiteiten van het Parlement i voor de mensenrechten.
Hoe komt het EP op voor mensenrechtenverdedigers en haalt het iets uit?
Zonder mensenrechtenverdedigers zijn er geen mensenrechten. In juni heeft het Parlement mijn verslag over mensenrechtenverdedigers aangenomen, dat talrijke praktische voorstellen bevat. Nu gaat het erom de Europese dienst voor extern optreden op te zetten, de verdedigers in alle delegaties serieus te nemen en een lokale strategie te formuleren om hen te steunen.
Mensen die zichzelf in de waagschaal stellen worden vaak geconfronteerd met strafrechtelijke vervolging of administratieve sancties die hun activiteiten belemmeren. Dat patroon zie je overal ter wereld. Als ik een ambassadeur tegenover me heb, kan ik zeggen '"we begrijpen uw situatie, maar u moet ophouden met het veroordelen van mensen om hun mening'".
Het Parlement heeft invloed, en soms helpt het als we onze stem laten horen voor een journalist die gevangen zit. Natuurlijk kan het Parlement niet aan alle verwachtingen voldoen, maar het geeft vertrouwen in mensenrechtenkwesties.
De sociale media bieden nieuwe kanalen om schendingen van de mensenrechten aan de kaak te stellen, maar nieuwe technologie wordt ook gebruikt voor repressie. Wat kan Europa doen om ervoor te zorgen dat ITC-ondernemingen hun verantwoordelijkheid nemen op dit terrein?
In dit opzicht is de zaak Iran/Nokia Siemens (NSN) interessant. Het Parlement heeft in februari gezegd dat de mensenrechten op ernstige wijze geschonden worden met bewakingstechnologie van NSN. De Subcommissie mensenrechten heeft met Google en NSN een bijeenkomst belegd waar de Nokia-vertegenwoordiger erkend heeft dat het bedrijf een misrekening had gemaakt. Zo hoort een bedrijf te handelen.
Samen met mijn collega's heb ik de Raad i en de Commissie i gestimuleerd om na te denken over er gedaan kan worden. Dit is een geval van '"dubbel gebruik'": dezelfde technologie die mensen helpt informatie uit te wisselen kan door autoritaire overheden worden gebruikt om de communicatie tussen wel 50.000 mensen te controleren, met de bekende gevolgen vandien.
Gaan openheid en diplomatie volgens u samen? Wat vindt u van de manier waarop WikiLeaks regeringen aan de schandpaal nagelt?
De subcommissie heeft een pittige briefwisseling gehad met de Raad over de gesloten gang van zaken in het buitenlandse beleid. We hebben er alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de subcommissie op zijn minst volledig geïnformeerd wordt en bijvoorbeeld evaluaties van de dialoog over de mensenrechten tussen China en de EU onder ogen krijgt. Geheimzinnigheid viert hoogtij, maar ik probeer het idee te bevorderen dat buitenlands beleid net zo transparant zou moeten zijn als elk ander beleid.
Anderzijds moeten we het feit accepteren dat soms de veiligheid van mensen op het spel staat. Zo is het niet per se een goede zaak als een Afrikaanse mensenrechtenactivist in het openbaar bij naam wordt genoemd. Maar om weet te hebben van schendingen van de mensenrechten moet er meer transparantie zijn, en de andere instellingen kunnen niet het Parlement in het duister laten tasten. Wikileaks is een goede zaak, zolang ze er maar voor zorgen dat gevoelige informatie, waar het om de veiligheid van mensen gaat, eruit wordt gefilterd.