Nederlandse toestanden in Zweden

Zweden-Democraten en PVV

Overeenkomsten tussen Zweden-Democraten en PVV i:

• - 

  Vermindering van de immigratie met 90% ten opzichte van huidig niveau
• - 

  Complete stop op 'islamisering'
• - 

  Strenger assimilatiebeleid, inclusief verplichte toets Zweedse taal
• - 

  Strengere misdaadbestrijding
• - 

  Openbaar register voor veroordeelde pedofielen

Verschillen tussen Zweden-Democraten en PVV:

• - 

  Ieder kind heeft recht op één vader en één moeder
• - 

  Tegen adoptierecht voor homoseksuelen en lesbiennes

De rechts-populistische golf in Europa houdt aan. Na de Zweedse verkiezingen van zondag komt de anti-immigratiepartij Zweden-Democraten voor het eerst in het parlement. Maar door een 'cordon sanitaire' van links en centrumrechts is er nog geen sprake van een doorbraak zoals die van Geert Wilders i in Nederland.

'We hebben vandaag geschiedenis geschreven en dat is fantastisch', zei partijleider Jimmie Åkesson van Zweden-Democraten na het bekendmaken van de verkiezingsuitslag. Åkesson wijst er graag op dat inmiddels één op de zeven inwoners van Zweden van buitenlandse afkomst is.

Weinig invloed

Met 20 van de 349 zetels in de Zweedse Rijksdag kan zijn partij geen grote invloed uitoefenen op het beleid. Toch zal de uitslag ervoor zorgen dat immigratie nadrukkelijker op de politieke agenda komt te staan. De vergelijking tussen de Zweden-Democraten en de PVV dringt zich dan ook al snel op.

Zo wil Zweden-Democraten een radicale vermindering van het aantal toegelaten immigranten, een 'complete stop op islamisering' en een veel strenger assimilatiebeleid. En net als de PVV beschuldigt de partij de gevestigde politiek ervan de immigratieproblematiek te negeren.

Behoorlijke kater

De winst van de Zweden-Democraten laat premier Reinfeldt en zijn centrumrechtse coalitie met een behoorlijke kater achter. Een rechtse meerderheid is onmogelijk zonder steun van de nieuwkomers. En de pogingen van de premier om de Groenen uit het blok van de linkse oppositie los te weken zijn mislukt.

'De gevestigde partijen hebben deze situatie over zichzelf afgeroepen door tijdens de campagne te weigeren het debat aan te gaan over immigratie', zegt Marcel van Luijn. Naast ondernemer in de Zuid-Zweedse badplaats Köpingsvik is de Nederlander ook actief in de lokale politiek.

Psychologische winst

Volgens Van Luijn is de winst van de Zweden-Democraten vooral psychologisch van aard. 'We moeten het niet overdrijven,' zegt hij. 'Het is geen verkiezingsuitslag die vergelijkbaar is met die van Wilders in Nederland. Maar het is een duidelijk signaal dat niet iedereen het met de gevestigde partijen eens is.'

De Nederlander vindt de Zweden-Democraten 'wel meevallen' in vergelijking met partijen zoals de PVV, Vlaams Belang in België en het Franse Front National. Die zijn veel radicaler, zegt hij. 'Maar Zweden is het niet gewend dat een partij het immigratiebeleid ter discussie stelt.'

Racistische wortels

Andreas Johansson Heinö, politicoloog aan de universiteit van Göteborg, is het daar niet mee eens. 'In zekere zin zijn de Zweden-Democraten juist radicaler dan de PVV. Het is van oorsprong een racistische partij, die midden jaren '90 is voortgekomen uit racistische, bijna neo-Nazistische organisaties in Zweden.'

De laatste jaren is de partij steeds verder van koers veranderd. 'Vandaag is het een nationalistische partij en veel minder xenofoob dan 10 jaar geleden. Dat is totaal anders dan bij Geert Wilders, die een liberale achtergrond heeft en steeds xenofober is geworden.'

Europees front

Volgens Heinö heeft Zweden-Democraten ideeën geleend van zowel Geert Wilders als de Deense Volkspartij. Ze presenteren zich graag als onderdeel van een breed Europees front, dat vanuit liberale principes een strenger immigratiebeleid wil doorvoeren.

Sinds 1998 is het aantal stemmen op Zweden-Democraten bij vier achtereenvolgende verkiezingen steeds verdubbeld, al hebben ze nu pas voor het eerst de kiesdrempel van 4 procent gehaald. 'De strategie van de gevestigde partijen is om ze te negeren', zegt Heinö. 'Dat heeft hetzelfde effect gehad als in Nederland. Negeren zorgt dat rechts-populistische partijen groeien.'