Nieuw raamwerk:meer transparantie en coördinatie baisse-transacties en kredietverzuim-swaps
Vandaag heeft de Europese Commissie i haar goedkeuring gehecht aan een voorstel voor een verordening betreffende baissetransacties (short selling) en bepaalde aspecten van kredietverzuimswaps (credit default swaps). Met dit initiatief wordt in de eerste plaats beoogd een geharmoniseerd kader voor een gecoördineerd optreden op Europees niveau tot stand te brengen, de transparantie te vergroten en de risico's te beperken. Het nieuwe raamwerk moet ervoor zorgen dat zowel nationale als Europese toezichthouders welomlijnde bevoegdheden hebben om in te grijpen wanneer zulks noodzakelijk blijkt, waarbij tegelijkertijd marktversnippering wordt voorkomen en een goede werking van de interne markt wordt gegarandeerd.
De heer Michel Barnier i, het Commissielid bevoegd voor interne markt en diensten, heeft in dit verband het volgende verklaard: "In normale tijden resulteren baissetransacties in een grotere marktliquiditeit en een efficiëntere prijszetting. Op gedrukte markten kunnen baissetransacties echter de prijsdalingen versterken, hetgeen marktverstoringen en systeemrisico's kan veroorzaken. Het vandaag gedane voorstel zal leiden tot meer transparantie voor toezichthouders en markten en tevens toezichthouders beter in staat stellen risico's op markten voor staatsobligaties te detecteren. Ook zullen toezichthouders welomlijnde bevoegdheden krijgen om short selling in uitzonderlijke situaties aan banden te leggen of te verbieden, in coördinatie met de nieuwe Europese Autoriteit voor effecten en markten (EAEM). Met de vandaag gedane voorstellen wordt een nieuwe stap gezet in de richting van een grotere financiële stabiliteit in Europa."
Short selling is de verkoop van een effect dat de verkoper niet in zijn bezit heeft met de bedoeling het op een later tijdstip terug te kopen om het te leveren. Bij ongedekte baissetransacties (naked short selling) heeft de verkoper het betrokken effect niet geleend en er evenmin vóór de baissetransactie voor gezorgd dat het voor de afwikkeling van de transactie kan worden geleend. Een dergelijke praktijk houdt het specifieke risico in dat de afwikkeling kan mislukken (wat betekent dat de transactie niet tot een goed einde wordt gebracht). Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben diverse lidstaten maatregelen genomen om baissetransacties op te schorten of te verbieden. Ongecoördineerde maatregelen kunnen echter minder doeltreffend blijken en problemen op de markten veroorzaken in de vorm van onder meer een negatief effect op het beleggersvertrouwen.
Grotere transparantie
Momenteel is er weinig betrouwbare informatie over baissetransacties beschikbaar: marktdeelnemers en toezichthouders kunnen maar moeilijk te weten komen welke effecten het voorwerp van baissetransacties uitmaken en hoe belangrijk deze transacties zijn. De vandaag gedane voorstellen zorgen voor een grotere transparantie door voor te schrijven dat alle aandelenorders op handelsplatforms als "Ã la baisse" moeten worden aangemerkt (zogeheten "markering") als er een baissetransactie mee gemoeid is, zodat toezichthouders weten welke transacties baissetransacties zijn. Voorts is er een drempel vastgesteld waarboven beleggers aanzienlijke netto baisseposities in aandelen moeten meedelen aan de toezichthouders (0,2% van het geplaatst kapitaal) en aan de markt (0,5% van het geplaatst kapitaal). Dankzij deze maatregelen zullen marktdeelnemers beter zijn geïnformeerd en zullen toezichthouders de markten kunnen bewaken en zich aandienende risico's kunnen detecteren. Wat staatsobligaties betreft, zullen toezichthouders mogelijke risico's voor de stabiliteit van de markten voor staatsobligaties beter kunnen onderkennen doordat zij gegevens over baisseposities ontvangen, met inbegrip van die welke zij verkrijgen via kredietverzuimswaps (een derivaat dat soms wordt beschouwd als een vorm van verzekering tegen het risico van wanbetaling).
Welomlijnde bevoegdheden voor toezichthouders en een gecoördineerd Europees kader
Bij gedrukte markten kan transparantie alleen niet genoeg blijken. Momenteel lopen de bevoegdheden waarover nationale toezichthouders beschikken om baissetransacties aan banden te leggen of te verbieden van lidstaat tot lidstaat sterk uiteen. Krachtens het vandaag gedane voorstel worden nationale toezichthouders welomlijnde bevoegdheden verleend waarvan zij in uitzonderlijke situaties kunnen gebruikmaken om baissetransacties in een bepaald financieel instrument tijdelijk te beperken of te verbieden, waarbij de coördinatie wordt verzorgd door de EAME (die vanaf januari 2011 operationeel zou moeten zijn als het Europees Parlement daarin toestemt). Aan de EAME is tevens de bevoegdheid verleend adviezen aan de bevoegde autoriteiten uit te brengen wanneer deze in uitzonderlijke situaties interveniëren. Conform het nieuwe toezichtkader zal de EAME, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan, over de mogelijkheid beschikken om zelf direct van kracht zijnde tijdelijke maatregelen te nemen teneinde baissetransacties aan banden te leggen of te verbieden.
Indien de prijs van een financieel instrument in één dag een aanzienlijke daling laat zien, zullen nationale toezichthouders voorts over de bevoegdheid beschikken om baissetransacties in het betrokken instrument tot het einde van de volgende handelsdag te beperken. Deze maatregelen zullen toezichthouders helpen op gecoördineerde wijze de nodige maatregelen te nemen om eventueel door short selling in gedrukte markten versterkte prijsdalingen af te remmen of tot staan te brengen. Dankzij deze maatregelen zullen marktdeelnemers tevens een vermindering tegemoet kunnen zien van de nalevingskosten die momenteel uit de uiteenlopende nationale regels voortvloeien.
Aanpakken van de specifieke risico's die aan ongedekte baissetransacties verbonden zijn
Ongedekte baissetransacties (naked short selling) kunnen het risico op een mislukte afwikkeling verhogen. Het vandaag ingediende voorstel schrijft voor dat een belegger pas een baissetransactie mag aangaan als hij de desbetreffende instrumenten heeft geleend, een overeenkomst heeft gesloten om deze instrumenten te lenen, dan wel [uiterlijk 4 dagen na de transactie] met een derde partij een regeling heeft getroffen voor het lokaliseren en reserveren van de desbetreffende instrumenten met het oog op het lenen ervan, zodat zij tegen de afwikkelingsdatum worden geleverd. De handelsplatforms moeten erop toezien dat, wanneer er van een mislukte afwikkeling sprake is, passende regelingen voor de buy-in van aandelen of staatsobligaties zijn getroffen en dat er boetes kunnen worden opgelegd en een verbod op baissetransacties kan worden uitgevaardigd.
Vrijstellingen
Het voorstel voorziet in een aantal vrijstellingen - bijvoorbeeld voor sommige welomschreven activiteiten die een belangrijke rol spelen bij het verschaffen van liquiditeit of die van essentieel belang zijn voor de goede werking van de primaire obligatiemarkten.
Volgende stappen
Het voorstel gaat nu ter behandeling en goedkeuring naar het Europees Parlement en de Raad. Als het wordt aangenomen, is de verordening met ingang van 1 juli 2012 van toepassing.
Meer informatie:
http://ec.europa.eu/internal_market/securities/short_selling_en.htm
MEMO/10/409