Verhuismissie
Zes jaar geleden ben ik voor het laatst verhuisd. Voor het eerst in mijn leven heb ik toen een verhuisbedrijf ingehuurd en ik moet zeggen; dat was een verademing. Zelf je spulletjes inpakken maar het sjouwwerk en het transport werden door anderen gedaan. In één dag was de klus geklaard. Kwestie van goed voorbereiden en plannen.
Op dit moment zijn 1600 Nederlandse militairen in de provincies Utrecht en Gelderland aan het oefenen om later dit jaar eenheden en materieel uit Uruzgan te verhuizen naar Nederland. De mariniers, pantserinfanteristen en leden het 11e bataljon Luchtmobiel treden straks op als verhuisbedrijf voor de krijgsmacht. Brigadegeneraal Jan Broeks is het hoofd van de verhuismissie en hij zit met een groot probleem. Hij weet namelijk niet wat er terug moet naar Nederland en wat er in Uruzgan mag blijven. Voor verhuizers is dat een nachtmerrie. Broeks zou het liefst veel van het verouderde wapentuig zoals de YPR rupsvoertuigen als cadeautje voor de Afghanen achterlaten maar hij vreest dat de Amerikanen daar bezwaar tegen zullen maken. Ook zit hij met 750 gepantserde woon- en werkcontainers die speciaal voor de Uruzganmissie zijn gekocht. Moeten die nu wel of niet terug?
De brigadegeneraal valt weinig te verwijten. Hij moet werken met te veel onzekerheden. Als er iemand iets te verwijten valt, dan is het defensieminister Van Middelkoop. Al sinds 2007 staat vast dat de missie in Uruzgan eind 2010 ophoudt te bestaan. Die verhuizing was dus heel goed te plannen en voor te bereiden. De verhuismissie kost niet de gereserveerde 115 miljoen euro, maar vermoedelijk 229 miljoen of nog meer. Dat is afhankelijk van wat er daadwerkelijk verhuisd gaat worden en hoeveel smeergeld er aan krijgsheren moet worden betaald om ongehinderd materieel via de weg te mogen transporteren. Eind december is de klus bovendien niet geklaard; Brigadegeneraal Broeks rekent zelf met een verblijf in het zuiden van Afghanistan tot 1 mei 2011.
Ieder verhuisbedrijf dat met zoveel vertraging en uit oplopende rekeningen zou werken, zou binnen één jaar failliet zijn. Het ministerie van Defensie kan natuurlijk niet failliet en dus gaat de verhuismissie gewoon door, ongeacht de kosten. Als die hele Afghanistanmissie straks achter de rug is, moet de Algemene Rekenkamer maar eens gaan becijferen wat dat allemaal heeft gekost en beoordelen waarom de kosten zo ontzettend uit de hand zijn gelopen. Op voorhand staat echter al vast: minister Van Middelkoop kan niet begroten en niet plannen. Hij zadelt zijn opvolger dan ook met een probleem op.
Of zou het misschien zo zijn dat de minister eigenlijk steeds is uitgegaan van een verlengd verblijf in Uruzgan met hetzelfde materieel en dezelfde missie? In dat geval heeft hij twee keer geblunderd. Naast een slechte planner is hij dan ook een slecht politicus. Met uitblijvende resultaten, oplopende kosten en zware verliezen, aangetoonde corruptie en frauduleuze verkiezingen, zijn politieke en maatschappelijke steun voor een langer verblijf gesmolten als sneeuw in de Afghaanse zon. Ook dat had deze minister moeten zien aankomen.