Wat zijn de rechten en plichten van parlementsleden?

U kiest ze, maar wat zijn de rechten en plichten van parlementsleden?

Over ruim drie weken zul je kunnen stemmen. De Nederlanders gaan naar de stembus op 4 juni en in België wordt er op 7 juni gestemd. Wat zijn - eenmaal gekozen - de rechten en plichten van de parlementsleden? Een aantal lezers van deze site vroeg zich dit af. Daarom hierbij een overzicht met links voor als u nog meer informatie wilt.

Plichten

• - 

  Onafhankelijkheid:  "De leden van het Europees Parlement i oefenen hun mandaat vrij uit. Zij mogen niet gebonden zijn door instructies en geen bindend mandaat aanvaarden," aldus artikel 2 van het Reglement van het Europees Parlement.
• - 

  Onverenigbaarheid van functies: Dubbele mandaten waarbij een parlementslid ook lid is van zijn of haar nationale parlement zijn niet toegestaan. Een lid van het Europees Parlement mag niet tegelijkertijd een andere functie uitoefenen zoals lid van de regering van een lidstaat, van de Europese Commissie, rechter in of advocaat-generaal bij het Hof van justitie. Verder kan elke lidstaat zelf regels op nationaal niveau bepalen wat betreft de onverenigbaarheid van functies
• - 

  Verklaring van financiële belangen: Voordat de parlementsleden kunnen worden benoemd, moeten zij een gedetailleerde verklaring van financiële belangen hebben afgegeven. Deze verklaring wordt op de website bij het profiel van het parlementslid gepubliceerd. Bovendien moet een parlementslid voordat hij of zij het woord neemt in een debat, een direct financieel belang in het onderwerp van debat, mondeling vooraf meedelen.

Voorrechten en immuniteiten

Het principe van immuniteit is dat het de instelling beschermt, niet het lid als dusdanig. Leden van het Europese Parlement genieten dezelfde immuniteiten als de leden van de nationale parlementen in hun lidstaat. Het Parlement kan beslissen om de immuniteit op te heffen op verzoek van de autoriteiten van een lidstaat. Lees ook ons artikel over immuniteit via onderstaande link.

Geldkwesties

Toelagen om uitgaven te bekostigen die voor de uitoefening van het mandaat worden gedaan omvatten de terugbetaling van kosten zoals voor het reizen naar en van het Parlement, kosten voor levensonderhoud op de standplaats en bureau-uitgaven in de kiesdistricten van de leden. De leden ontvangen ook een toelage om de kosten te dekken die nodig zijn om hun werk te kunnen doen, zoals de toelage voor parlementaire assistenten of secretaresses.

De parlementsleden krijgen tot nu toe precies het zelfde salaris betaald als leden van hun eigen nationaal parlement. Deze situatie leidt tot grote ongelijkheden tussen de leden van verschillende landen. Het nieuwe Statuut van de leden dat na de verkiezingen in 2009 in werking zal treden, zal de salarissen harmoniseren zodat alle leden gelijk betaald worden voor hun werk.

Wat als?

De parlementsleden krijgen een mandaat van vijf jaar. Deze wordt slechts beëindigd door overlijden, terugtrekking of diskwalificatie. Er zijn nationale regels van toepassing wat betreft het bezetten van posten die gedurende de parlementaire termijn vrijkomen.

• - 

  Andere post: het komt voor dat parlementsleden een andere functie krijgen. Dan wordt het parlementslid vervangen volgens de nationale kiesregels. Gewoonlijk is de vervanger de volgende persoon op de lijst van de partij van het vertrekkende lid.  
• - 

  Diskwalificatie: parlementsleden kunnen worden gediskwalificeerd, bijvoorbeeld door een veroordeling of opsluiting voor een strafbaar feit. Dergelijke diskwalificatie hangt af van de nationale kiesregels en niet van het Europees Parlement.
• - 

  Ziekte en zwangerschap: ziekte diskwalificeert het lid niet: hij of zij behoudt de post. De afgelopen termijn zijn er meer zwangerschappen voorgekomen waardoor het Parlement hiervoor speciale voorzieningen heeft getroffen.
• - 

  Bijwonen van vergaderingen: dit is geen formele vereiste die door de instelling kan worden opgelegd. Er zijn echter een aantal toelages die worden gereduceerd als leden zonder gepaste rechtvaardiging slechts de helft of minder van het aantal plenaire vergaderingen in één parlementair jaar bijwonen.
• - 

  Wangedrag: Er zijn een aantal straffen en disciplinaire sancties die door de Voorzitter kunnen worden toegepast in geval van wangedrag of verstoring van de orde door een parlementslid.