Tsjechische President Vaclav Klaus heeft twijfels bij verdieping Europese politieke integratie
Het Lissabonverdrag zou het "democratisch tekort" van de EU vergroten, zei de Tsjechische President Klaus in het Europees Parlement in een toespraak, waarin hij ook de rol van het Parlement zelf ter discussie stelde. Voorzitter Pöttering noemde Klaus' mening een "uiting van de diversiteit van Europa", "maar" zei hij, "in een democratie haalt de meerderheid het". Met zijn uitspraak dat zonder het EP, Europa in handen van bureaucraten zou zijn, stemde een meerderheid van de leden luid in.
Voorzitter van het Europees Parlement i Hans-Gert Pöttering i heette President Vaclav Klaus i hartelijk welkom en wenste Tsjechië geluk met de goedkeuring van het Verdrag van Lissabon gisteren, door de Tsjechische Kamer van Afgevaardigden.
President Vaclav Klaus van Tsjechië zei dat hij zich in zijn toespraak graag wilde toeleggen op een aantal algemene thema's, die volgens hem van groot belang waren voor de ontwikkeling van het toekomstige Europese integratieproject. Binnenkort was het vijf jaar geleden dat Tsjechië het lidmaatschap van de EU had gekregen. Die toetreding was voor het land een kans geweest om actief deel te nemen aan het Europees integratieproces, daar de nodige invloed op uit te oefenen en verantwoordelijkheid op te nemen.
De President was ervan overtuigd dat er voor Tsjechië "nooit een alternatief voor de EU geweest is of zal zijn". "Daarom waren wij ook pijnlijk getroffen door de herhaalde aanvallen waarvan wij het doelwit waren, alsof de Tsjechen op zoek waren naar een ander integratieproject, dan hetgene waar ze vijf jaar geleden lid van werden. Dat is niet waar".
De belangrijkste taken van de EU waren volgens President Klaus "het wegnemen van onnodige en contraproductieve barrières voor de vrijheid en welvaart van mensen" en het "gezamenlijk zorgen voor het openbaar belang op Europees vlak, via betekenisvolle projecten, die niet uitgevoerd kunnen worden via bilaterale onderhandelingen".
Besluitvorming in Brussel niet altijd beste optie, volgens Tsjechische President
Met de besluitvorming in Brussel was Klaus het niet altijd eens. Hij stelde de Europarlementariërs de vraag: "bent u ervan overtuigd dat iedere keer dat u uw stem uitbrengt, dat dat hier moet gebeuren en niet dichterbij de burgers in de Europese lidstaten?" Hoewel er geen alternatief voor EU-lidmaatschap was, was dat er wel voor de methode en vorm van de integratie. "Zeggen dat de status quo, de huidige institutionele vorm van de EU, een voor altijd onbekritiseerbaar dogma is, is een vergissing". Dezelfde vergissing gold voor een ander a priori: "dat er maar één correcte toekomst zou zijn voor de Unie: meer verwevenheid. Noch steeds de status quo, noch de veronderstelling van de permanente Europese verdieping zou een dogma mogen zijn voor de Europese democraat". Het was duidelijk dat institutionele regelingen binnen de EU geen doel op zich waren, maar een middel om andere doelen te bereiken.
President Klaus: geen echte oppositie in het Europees Parlement
De Tsjechische President zei dat de huidige besluitvorming in de EU anders verliep dan in een parlementaire democratie. "In een normaal parlementair systeem zie je dat een deel van de Parlementsledenleden de regering steunt en een ander deel de oppositie. In het Europees Parlement mis je dat. Hier heb je maar één enkel alternatief en diegenen die andere ideeën hebben worden bestempeld als vijanden van de Europese integratie".
Bovendien was de afstand tussen de burger en zijn of haar vertegenwoordiger in het Europees Parlement veel groter dan binnen de lidstaten. Die afstand werd vaak beschreven als het "democratisch tekort" en de "bureaucratisering van het beslissingsstelsel" en "voorstellen om dat te veranderen, zoals in het Lissabonverdrag, zouden de tekortkoming zelfs groter hebben gemaakt". Klaus ging verder: "aangezien wij geen Europese natie kennen, kun je deze tekortkoming niet wegwerken via het versterken van de rol van het Europees Parlement. Dat zou het probleem alleen erger maken en leiden tot een nog grotere vervreemding tussen burgers en de Europese instellingen".
Daarop liep een aantal Europarlementsleden de zaal uit.
De Tsjechische President vervolgde: "pogingen om de integratie te verdiepen en te versnellen, kunnen gevolgen hebben die al het positieve dat we hebben bereikt in Europa in de laatste halve eeuw op de helling kunnen zetten". Hij riep op, de angsten en bezorgdheid van de burgers niet te onderschatten. "Laten we niet de situatie creëren dat burgers de Unie zien als niet van hen en dat ze voelen dat ze gedwongen worden om dit te aanvaarden".
Vrije discussie beste manier om onenigheid op te lossen
Tot slot zei President Klaus: het allerbelangrijkste is dat de vrije discussie over deze problemen niet tot zwijgen wordt gebracht omdat men het ziet als een aanval op het idee zelf van Europese integratie". "Vrij van mening wisselen" was de basisvoorwaarde voor democratie. Hij hoopte dat dat werd gerespecteerd, want het was de "enige kans om de EU vrijer, welvarender en democratischer te maken".
Voorzitter Pöttering zei als reactie dat President Klaus zijn toespraak alleen had kunnen houden dankzij het feit dat we leven "in een Europese democratie waarbinnen iedereen zijn mening mag geven. In een "Parlement van vroeger" was dat niet mogelijk geweest. Hij bedankte President Klaus voor zijn bezoek, dat "het veelvoud aan meningen in Europa duidelijk heeft gemaakt", "maar", zei hij, "in een democratie is het de meerderheid die het haalt".
Datum: 19 februari 2009