Europese verkiezingen 2009: stem in de lidstaat waar je woont!
Dankzij het Verdrag van Maastricht kan elke EU-burger zijn stem uitbrengen en zich kandidaat stellen voor de Europese Parlementsverkiezingen in het land waar hij of zij verblijft. Ondanks een toename in de participatie van 'niet-onderdanen' aan de verkiezingen, maakten in 2004 relatief weinig burgers van deze mogelijkheid gebruik. Zal dit veranderen in de aanloop naar de verkiezingen van 2009?
Hoewel er een algemene daling in participatie van de EU-burgers aan de Europese verkiezingen te zien is (van 56.8% in 1994 tot 49.8% in 1999 en 45.6% in 2004) stemmen steeds meer EU-burgers buiten hun landsgrenzen; voor de laatste verkiezingen betrof dit zo'n 12% van het aantal stemmers.
Ondanks deze cijfers blijken echter steeds minder burgers zich als niet-ingezetene kandidaat te stellen: 62 in 1999 tegen 57 (uit een totaal van 8974) in 2004, waarvan er 4 ook daadwerkelijk werden verkozen. Zoals vastgelegd door het Verdrag van Maastricht en wet gemaakt in een richtlijn uit 1993 over actief en passief stemrecht mag elke Europese burger zich kandidaat stellen in de verkiezingen voor het EP in het land waar hij of zij verblijft.
"Niet landen maar fracties scheidslijnen"
Tot 1994 verschilde de wetgeving van lidstaten betreffende het recht te stemmen in andere lidstaten aanzienlijk. Zo verloren kiezers uit Ierland hun rechten als zij buiten hun land woonden. Na de richtlijn van 1993 veranderde de regel dat kandidaten onderdaad moesten zijn van het land waarvoor zij zich verkiesbaar wilden stellen. Voor dit jaar waren er vroege uitzonderingen zoals Italië dat al in 1989 niet-onderdanen als kandidaat toeliet.
We vroegen een aantal leden van het Europees Parlement die als niet-ingezetenen werden verkozen over hun verhaal en hun advies.
De Duitser Willem Schuth (ALDE) vertrok van Nederland naar Duitsland op 25-jarige leeftijd: "Totdat ik in 2004 als lid van het EP werd verkozen werkte ik voor het Nederlandse Ministerie van Defensie in Nedersaksen. In 1996 vond ik het tijd om politiek actief te worden. Ik besloot om van de Duitse liberale partij FDP lid te worden, omdat ik vele jaren lid van de VVD was geweest. Ik was verrast maar blij dat ik uiteindelijk werd gevraagd kandidaat te worden voor de Europese verkiezingen in 2004."
Daniel Strož (CZ, GUE/NGL) komt oorspronkelijk uit de Tsjechische Republiek: "Na de gebeurtenissen in 1968 trok ik naar Duitsland, waar ik als journalist, publicist en uitgever werkte. Hierdoor werd mij het Tsjechoslowaakse burgerschap ontnomen. Nadat het Sovjetblok in 1989 uiteenviel keerde ik naar de Tsjechische Republiek terug als 'vreemdeling met permanente residentie' en zette ik mijn politiek werk voort."
"Scheidslijnen fracties, niet landen"
Ari Vatanen (Europese Volkspartij) is voormalig Fins wereldkampioen rally en werd verkozen in Frankrijk in 2004: "In het dagelijks werk is er zeer weinig verschil. De scheidslijnen in het Europees Parlement bevinden zich niet tussen de landen maar tussen de politieke fracties."
Monica Frassoni (fractie De Groenen) heeft de Italiaanse nationaliteit maar werd in 1994 voor België verkozen: "Het heeft geen enorme impact gehad op mijn parlementaire werk. Nadat ik verkozen werd hield ik mij vooral bezig met de Europese Grondwet. Ik denk niettemin dat het een toegevoegde waarde kan zijn als lid van het Parlement onder de vlag van vele landen in de EU te werken. Jammer genoeg denken veel EP-leden daar niet hetzelfde over."
Kandidaat in een andere lidstaat?
Schuth: "Ik denk dat personen die in een ander EU-land leven zich niet zo bewust zijn van de nationale politiek in het land waar ze verblijven. Ze zijn vooral naar het land vertrokken voor mogelijkheden om daar te werken. Maar politieke partijen zouden een meer proactieve en dus pro-Europese rol kunnen spelen in het gestalte geven van de politiek."
Vatanen: "Het zich kandidaat stellen in een ander land is bijna onmogelijk, omdat de lokale politici hun eigen zetel willen behouden en daarom de vreemdelingen als 'dieven' beschouwen in plaats van nuttige personen met een andere kijk op zaken. Ik denk dat wij allen tot een menselijke familie behoren; dit soort praktijken vertragen de vooruitgang van de mensheid."
Frassoni: "Ik denk dat het vooral een kwestie van gebrek aan informatie en interesse is. Maar ik geloof dat het principe zorgvuldig zou moeten worden bewaard aangezien de kwestie van territoriale verbondenheid met het land minder aanwezig hoeft te zijn dan voor verkiezingen op lokaal of nationaal niveau."
REF.: 20081204STO43824