Aan het woord: Parlementslid Landsbergis, concertpianist
Wij zetten onze reeks voor over leden van het Europees Parlement i die zich ook buiten de politiek hebben onderscheiden. Vandaag maken we kennis met het Europees Parlementslid Vytautas Landsbergis, samen met Erna Hennicot-Schoepges uit Luxemburg één van de twee concertpianisten in het EP. Vandaag praten we met Landsbergis, het meest bekend door het als staatshoofd leiden van zijn land naar onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie.
In zijn bureau in het Europees Parlement i dat bezaaid is met stapels documenten en muziek vond Landsbergis wat fysieke en geestelijke ruimte om onze vragen te beantwoorden.
Meneer Landsbergis, tijdens de laatste decennia bent u betrokken geweest in de actieve politiek. Is het gemakkelijk om van een creatieve carrière over te stappen naar het leven van een politicus, waar strikte procedures en agenda's gelden? Hoe kunt u beide levensstijlen met elkaar verenigen?
"Hier in het Europees Parlement moeten wij onze prioriteiten kiezen, aangezien er constant gebrek aan tijd is. Je kunt niet overal tijd voor vrijmaken. Toen ik in Litouwen een belangrijke positie bekleedde, waren precisie en timing eveneens van groot belang. Politieke creativiteit zou slechts via onvoorbereide en vlugge improvisatie of tijdens de avonduren voor elkaar kunnen worden gekregen."
Is er een manier om de disciplines, vaardigheden en talenten die nodig zijn voor het spelen van muziek te vergelijken met de disciplines, vaardigheden en talenten die nodig zijn in het politieke spel?
"Vaardigheden bestaan uit twee factoren: fysieke en geestelijke. Wanneer we het hebben over muziek maken is voor een repertoire het leveren van prestaties nodig, die meer zijn dan een vorm van herhaling. In het Parlement moet je je soms voor een vergadering voorbereiden waarbij je al aanwezig bent. Het treffen van voorbereidingen voor vergaderingen doe je echter vooral in je hoofd, het is meer een kwestie van geconcentreerd en creatief zijn dan dat er fysieke inspanningen moeten worden geleverd. Dus ook al heb je niet geoefend, dan nog kan je een prestatie leveren."
Sommigen zeggen dat politici moeten handelen om artiesten te steunen en te beschermen. Anderen vinden dat de betrokkenheid van politieke instellingen in de kunst hen compromitteert. Waar bevindt u zich met betrekking tot deze vraag?
"Deze vraag hangt zeer af van het politieke regime. Wij leefden in een regime dat zich met alles bemoeide, met inbegrip van de kunst, maar het ontmoette onoverkomelijke hindernissen, zoals muziek. Hoewel zij het probeerden, konden zij de koers van kunst niet tegenhouden of veranderen. Sowieso ben ik van mening dat het interveniëren in de kunst verkeerd is."
Het belang van vrijheid en democratie is zeer bekend voor u. Welk bericht zou u aan de volkeren van de lidstaten willen uitdragen waar de mogelijkheid tot stemmen als normaal wordt beschouwd en vaak niet wordt gebruikt, vooral wat betreft de Europese verkiezingen?
"Het is moeilijk om onwetende mensen te spreken die vol vertrouwen clichés herhalen. Deze geestelijke barrière kan worden overbrugd door hen van de feiten op de hoogte te brengen, door het organiseren van bezoeken aan de instellingen van de EU, hen te tonen hoe de debatten werken. Sommige mensen vergelijken de EU met de Sovjet-Unie, maar zijn ze soms vergeten wat de Sovjetdictatuur inhield? De Sovjet-Unie was geen unie, enkel een valse, Orwelliaanse entiteit. Er bestond geen socialisme, enkel een staat die één grote kapitalist werd en arbeiders exploiteerde en onderdrukte. Als een unie wordt ontworpen zonder de instemming van het volk heeft het geen bestaansrecht.
Het niet-stemmen zie ik als een vorm van verraad tegenover de representatieve democratie. Wanneer mensen de democratie niet koesteren, daarin niet willen deelnemen, kunnen ze het verliezen. Soms moeten mensen examens afleggen op het gebied van democratie en hun verkozen overheden verdedigen, gebruik makend van directe democratie, zoals gebeurde in Litouwen in 1991."