Verdeelde EU zet Kosovo-missie door
Auteur: Vanessa Mock
De ministers van Buitenlandse zaken van de Europese Unie i zitten niet op een lijn als het gaat om de gevoelige kwestie rond de erkenning van de onafhankelijkheid van Kosovo. De EU reageert verdeeld, maar stuurt ook een missie naar Kosovo om het land te steunen bij de omvorming tot een meer zelfvoorzienende democratie. Dit lijkt toch op erkenning te duiden.
Na uren van vergaderen kwamen de ministers maandagavond naar buiten met de verklaring dat ieder land vrij is om tot erkenning van de nieuw te vormen republiek over te gaan. Een paar landen - zoals Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië - kwamen snel met een verklaring dat ze welwillend staan tegenover de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.
Maar andere landen noemden de stap juist illegaal. "Spanje gaat niet over tot erkenning, dat is alles wat we er over te zeggen hebben. Onder het internationaal recht is Kosovo geen legale staat", zei de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Miguel Angel Moratinos, verwijzend naar het feit dat de Veiligheidsraad i van de Verenigde Naties i de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo niet steunt.
Foto: ANP
De EU-justitiemissie EULEX zal bestaan uit rond de 2000 politieagenten, marechaussees, rechters en officieren van justitie die naar het gebied gaan.
Ongeveer 20 Nederlanders zullen deelnemen. De missie van de EU heeft tot doel:
-
-Het trainen en ondersteunen van de politie, justitie en douane in Kosovo.
-
-Ingrijpen zodra er sprake is van georganiseerde misdaad of corruptie en
oppakken van oorlogsmisdadigers
-
-Het beschikt ook over ordediensten,
-
-maar zodra de stabilitiet van Kosovo in het geding is zal dit vooral een taak zijn van de 1700 man sterke NAVO-strijdmacht KFOR.
De Nederlandse regering heeft gekozen voor een afwachtende houding. Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen i: "We zullen de grondwet die nog aanvaard moet worden kritisch bekijken en bezien of de rechten van de Servische minderheid (in Kosovo) wordt gegarandeerd."
Tegenstelling?
De grote verdeeldheid tussen de EU-lidstaten i als het gaat om de erkenning van deze Balkanstaat gaat niet samen het besluit van de Europese Unie om rond de 2000 politieagenten, marechaussees, rechters en officieren van justitie naar het gebied te sturen met het doel om Kosovo de kans te geven op eigen benen te staan.
De Nederlandse diplomaat Pieter Feith is benoemd tot speciale gezant die namens de EU toezicht houdt. Hij liet aan de Wereldomroep weten dat hij daar blijft tot Kosovo zijn zaakjes op orde heeft. "Wij willen dat Kosovo zich ontwikkelt tot een zelfstandige , stabiele multi-etnische samenleving die op termijn onderdeel kan worden van de Europese Unie."
'EU-bezetting'
Zijn eerste grote taak is om bezwaren van Servië te pareren, daar het de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo ongeldig wil laten verklaren door de veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Belgrado rept over een bezetting van Kosovo als het verwijst naar de EU-missie.
"De verzelfstandiging van Kosovo wordt sterk veroordeeld door Belgrado en we moeten het Servisch wantrouwen wegnemen. De Serven kunnen pogen Kosovo te isoleren van de internationale gemeenschap en ondertussen de banden aanhalen met de Serven in het noordelijk deel van Kosovo","zegt Feith.
Voormalige Navo-gezanten die de regio kennen, vrezen dat Belgrado wellicht de EU zullen dwarsbomen in hun poging contact te onderhouden met de Servische minderheid in het noorden van Kosovo en hun activiteiten in de regio een halt toe te roepen. "We zullen er zijn om het welzijn van deze Serven te waarborgen", zei Feith in een reactie. "Al zien ze dat zelf niet zo, toch is de missie een steun in de rug voor de Servische gemeenschap om Kosovo."
Illegaal?
De voorbereidingen voor de missie begonnen een jaar geleden, toen de EU nog dacht om de missie onder te brengen bij de VN-missie Martti Ahtisaari tot die poging werd geblokkeerd door Rusland in de VN-Veiligheidsraad. Rusland is een belangrijke bondgenoot van Servië. Feith verwerpt de redenering van Rusland dat de EU-missie illegaal is: "Dit is een terugkerend debat, maar er is overeenstemming over het feit dat VN-resolutie 1244 voldoende juridische basis geeft voor de EU om aanwezig te zijn in Kosovo." Maar hij geeft toe dat het gebrek aan een VN-mandaat "de bewegingsvrijheid (van de EU) beperkt". Door de komende vier maanden te werken aan de opbouw van deze staat, zal de Europese Unie stapsgewijs de taken overnemen van de huidige VN-missie (UNMIK) die sinds 1999 actief is in Kosovo.
Blijven zolang het nodig is
Het budget is in eerste instantie goed voor 16 maanden, maar het is de algemene verwachting dat de missie veel meer tijd zal kosten. EU-diplomaten hebben het regelmatig over dat het toezicht op een onafhankelijk Kosovo vijf tot tien jaar in beslag zal nemen. "We denken in termen van een einddoel en niet van een termijn en we weten dan ook niet of het drie, vijf of meer jaren zal vergen."
Feith zegt dat hij veel geleerd heeft van eerdere ervaringen als EU-gezant in de Indonesische provincie Atjeh. "De reden dat we daar succes hadden zat m in het feit dat we niet te lang gebleven zijn. In Kosovo moeten we ook vertrekken zodra het mogelijk is om de zeggenschap over te laten aan de lokale overheid."
Gegeven de politieke gevoeligheid van de situatie en de economische wanorde in Kosovo, zal het een drukke tijd worden Feith. "Het zal niet makkelijk zijn", geeft hij toe. "Maar het is een fantastische kans."
