Europarlementariër: lobbyen is prima mits onder strikte voorwaarden
In dit derde deel van onze reeks over lobbyen zet de Finse Europarlementariër Alexander Stubb uiteen hoe volgens hem de EU-instellingen zouden moeten omgaan met lobbyisten. Volgens Stubb, rapporteur over dit onderwerp, zouden lobbyisten hun financiële belangen openbaar moeten maken. Hij pleit voor een vrijwillige registratie van lobbyisten en vindt dat Europarlementariërs, vooral rapporteurs, lobbyen transparanter zouden moeten maken.
Mijnheer Stubb, het Transparantie-initiatief van de Europese Commissie is het uitgangspunt voor uw rapport. Een centraal idee van het initiatief is om lobbyisten te registreren. Wat is uw mening over een dergelijk register?
Ik denk dat het voorstel van de Commissie veel goede ideeën bevat. Mijn uitgangspunt was om heel open te zijn, zonder enige vooraf opgevatte ideeën over hoe lobbyen eruit zou moeten zien.
Nadat ik aan het onderwerp heb gewerkt, naar veel mensen heb geluisterd en een vragenlijst naar alle Europarlementariërs heb gestuurd, heb ik het idee dat we transparantere en wat striktere regels nodig hebben.
Ik zie drie modellen van hoe er met lobbyen kan worden omgegaan. Een daarvan is het Amerikaanse model, dat naar uitersten is gegaan. Dit model heeft 575 pagina's van regels voor lobbyisten en bijvoorbeeld als een politicus bij een seminar aanwezig is, kunt u niet een diner aanbieden dat aan een tafel wordt geserveerd: het moet een buffet-diner zijn! De reden voor dat systeem is dat de politieke financiering zeer nauw verbonden is met het lobbyen.
Dan is er het ander uiterste dat wij in de meeste lidstaten van de EU hebben, waarbij er geen lobbyregels bestaan. Diverse nationale parlementen krijgen advies van zogenaamde "experts"... wat natuurlijk lobbyisten zijn.
Tot slot hebben wij het EU-model dat tussen de twee systemen in zit. De Commissie heeft nog niets in dit opzicht maar in het Parlement hebben wij al een register sinds 1990. De vraag nu is wat wij met ons Parlementsregister zouden moeten doen.
....denkt u dat er een gemeenschappelijk register samen met de Commissie zou moeten komen?
In het begin was ik sceptisch over de administratieve haalbaarheid van dit idee. Na hier lang en hard over te hebben nagedacht, denk ik dat een dergelijk idee toch niet zo slecht is. Er is echter verschil tussen het lobbyen bij de twee instellingen. In het Parlement krijgt u een badge en wandelt u vrij rond. In de Commissie krijgt u deze mogelijkheid niet. Daarom zou ik eerst willen zien hoe wij deze samenwerking in de praktijk kunnen realiseren.
Zou het register van toepassing moeten zijn op alle lobbyisten?
Ik denk dat alle lobbyisten om dezelfde reden lobbyist zijn geworden. Wat mij betreft, zijn de vertegenwoordigers van de industrie en de vertegenwoordigers van de vakbonden lobbyisten wanneer zij zich met lobbyactiviteiten bezig zijn houden. Zij proberen allen hun belangen te behartigen.
Ik geloof dat het register vrijwillig zou moeten zijn. Stel bijvoorbeeld dat iemand van de landbouwvakbond in Polen enkel een bezoek wil brengen aan één Europarlementariër: mag hij dat doen als het register verplicht is? Of zou hij de hele procedure moeten doorlopen om zich te laten registreren? Dat zou wellicht wat te ver kunnen gaan. Maar als u een serieuze lobbyist wilt zijn, zult u zichzelf in ieder geval laten registreren.
Hoe ver denkt u dat de financiële openbaarheid zou moeten gaan?
Ik ben van mening dat er een bepaalde mate van financiële openbaarmaking zou moeten zijn omdat dat de transparantie verbetert.
Bedrijven waren in staat om aan te geven wat het percentage is van hun opbrengst dat aan lobbyen wordt besteed. Ik denk dat professionele lobbyorganisaties zouden moeten vertellen wie hun cliënten zijn, en niet-gouvernementele organisatie hoe zij worden gefinancierd.
De transparantie werkt naar beide kanten toe, de Europarlementariërs moeten eveneens transparant zijn. Om deze reden ga ik een systeem voorstellen, waarbij een rapporteur in een voetnoot alle verschillende mensen en lobbyisten zou moeten noemen die hij in het proces heeft gehoord. Ik noem dit de "wetgevende vingerafdruk". Ik denk dat het lobbyen iets positiefs en essentieels is, maar het moet transparant zijn.
Op welke manieren zijn de lobbyisten belangrijk voor het Parlement?
Mijn gedachtegang is dat de best geïnformeerde persoon in Brussel de Commissaris is, omdat hij honderden ambtenaren achter zich heeft. De tweede best geïnformeerde persoon is de minister die naar de Raad komt, omdat hij tussen 100 en 1000 ambtenaren achter zich heeft, afhankelijk van de grootte van het ministerie en het land. Een Europarlementariër heeft slechts een paar medewerkers, gewoonlijk tussen één en drie.
Dus, als Europarlementariër moet u een netwerk hebben, en ik denk dat lobbyisten goed zijn in het verstrekken van basisinformatie. Zij zijn noodzakelijk voor de wetgevingsprocedure. Als wij bijvoorbeeld de snelheidsmeters van motorvoertuigen met twee tot drie wielen behandelen, zou het voor mij belachelijk zijn om te zeggen dat ik op dat gebied een specialist ben.
Bent u benaderd door lobbyisten voor uw rapport over het lobbyen?
Ja, absoluut, ik ben gelobbyd door lobbyisten over het lobbyen. Omwille van de transparantie heb ik op mijn blog alle verschillende lobbyisten genoemd die me hebben gezien. Wij Finnen zijn misschien een beetje te transparant naar de smaak van sommigen.
Ik ben zelf vrij strikt met lobbyisten. Ik geef lobbyisten 15 minuten: vertel uw verhaal, geef me uw documenten, dank u en tot ziens, en dan trek ik mijn eigen conclusies. Wegens tijdgebrek vind ik werkdiners of lunches tijdverspilling maar dat is mijn mening.
De goedkeuring van het rapport over lobbyen door de commissie Constitutionele zaken wordt in december verwacht en de stemming in de plenaire vergadering in januari. Wij zullen u geïnformeerd houden.