In de schijnwerpers: interview met Parlementslid en dirigente Claire Gibault
Mobiliteit van arbeiders is één van de principes van de EU, maar er bestaan nog Europeanen die er niet volledig van kunnen profiteren. Kunstenaars, zangers, musici en dirigenten ondervinden problemen wanneer ze in andere landen optreden of proberen hun sociale rechten uit te oefenen. Het Franse Parlementslid Claire Gibault (fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa), zelf dirigente, schreef hier een rapport over. We stelden haar een aantal vragen.
Kunstenaars zien vaak moeilijkheden onder ogen wanneer ze naar het buitenland reizen om te werken. Hun professionele leven bestaat bovendien vaak uit contracten voor de korte termijn, onzekerheid en instabiliteit. Parlementslid Claire Gibault kent als dirigente deze problemen. Ze is de rapporteur van een rapport over sociale rechten van artiesten dat maandag werd aangenomen door de cultuurcommissie van het Parlement.
Het rapport roept de lidstaten op artiesten makkelijker toegang te verschaffen tot informatie inzake hun werkomstandigheden, werkloosheid, gezondheid en pensioenen. Ook stelt het een handboek voor met alle informatie omtrent wetgeving en sociale rechten in de EU en roept het op tot meer mobiliteit voor artiesten door bijvoorbeeld de invoering van special visums.
Mevrouw Gibault, wat is uw standpunt als dirigente inzake de evolutie van cultuur in Europa?
"Mede door de economische terugval van de laatste jaren trekken de gemiddelde voorstellingen weinig publiek meer. Alleen grote festivals kunnen op grote belangstelling rekenen. Er zijn ook steeds minder toneeltroepen, operazangers en zanggroepen. Ook bevinden zich steeds minder artiesten aan het hoofd van de grote culturele instellingen. Het zijn nu professionele managers wiens doel het enkel is de zalen te vullen, wat de creativiteit en het lef niet bepaald bevordert. We kunnen zeggen dat Europa het handelsverkeer heeft bevorderd, maar niet de creativiteit en het lef."
Speelt uw achtergrond mee in het opstellen van dit rapport?
"Ja, het feit dat ik Parlementslid ben geworden was om de artiesten te vertegenwoordigen en oplossingen voor hun problemen proberen te vinden. Door het dirigeren van orkesten in heel Europa ben ik de problemen van het verstrekken van visums tegengekomen. Ook ben ik erachter gekomen dat de bijdrages aan sociale zekerheid die we als artiesten hebben afgestaan in het buitenland niet worden overgedragen naar onze thuislanden! Dat betekent dus dat veel artiesten geen pensioen of uitkering ontvangen. Ik heb gemerkt dat er weliswaar Europese richtlijnen bestaan, maar dat deze slecht bekend staan bij de artiesten en dat de Europese landen nalatig zijn in het overbrengen van de opgedane rechten naar de thuislanden."
Wat kan de Europese Unie concreet doen om artiesten te helpen in het bijstaan in hun sociale rechten, terwijl dat de bevoegdheid blijft van de lidstaten zelf?
"Europa kan helpen op dit gebied door te inventariseren en een betere coördinatie tussen de lidstaten te promoten voor een betere overdracht van sociale rechten. In mijn verslag bijvoorbeeld heb ik om de oprichting van een elektronische Europese kaart voor sociale zekerheid gevraagd, waar het hele leven van de artiesten beschreven zou kunnen worden op het gebied van ziektekosten, pensioen en werkloosheid. Ook zou een informatiegids voor Europese artiesten een oplossing kunnen zijn voor het gebrek aan kennis op dit gebied."
Uw rapport streeft de promotie van de mobiliteit van artiesten na. Bepaalde Parlementsleden echter hebben benadrukt dat artiesten uit de nieuwe lidstaten nog moeilijkheden hebben in de "oude" lidstaten te gaan werken. Bent u hiervan op de hoogte?
" Ik heb veel in Italië gewerkt en heb daar inderdaad grote moeilijkheden gezien in het laten overkomen van deze artiesten. Er zou geen enkele belemmering meer moeten zijn voor de mobiliteit van artiesten binnen Europa. Maar de autoriteiten houden er een ultraprotectionistisch beleid op na, er is veel angst voor illegaal werk. Maar dit probleem is eveneens van toepassing op de mobiliteit van de non-Europeanen die hier willen gaan optreden. Ik stel daarom visums voor de korte termijn voor, speciaal voor artiesten."
Cultuur is vaak het ondergeschoven kind in de begroting van de lidstaten. Kan Europa een toegevoegde waarde zijn voor Europese artiesten?
"Cultuur maakt momenteel maar voor 0.04% deel uit van de algemene begroting van de EU. Het kernprobleem is de plaats van cultuur in de maatschappij. Men verwondert zich over het gebrek aan kennis over Europa van de burgers, maar het is niet door reclame of door de media dat de mensen zich Europees zullen gaan voelen, dit zal eerder door gezamenlijke activiteiten plaatsvinden. Door bijvoorbeeld samen concert of een museum te bezoeken."
Over het rapport zal worden gedebatteerd en gestemd in de plenaire vergadering van juni in Straatsburg.