Dienstenrichtlijn aangenomen

Met enkele mineure wijzigingen met betrekking tot comitologie, neemt het Parlement in tweede lezing de dienstenrichtlijn aan. De positie die het EP inneemt stemt overeen met de positie die het in eerste lezing innam en gaat uit van een evenwicht tussen de vereisten van vrije mededinging en sociale protectie. De Raad is reeds akkoord met het standpunt van het EP, zodat de lidstaten nu nog drie jaar de tijd hebben om de richtlijn in hun nationale wetgeving om te zetten.

Onder de richtlijn wordt het land-van-oorsprong-principe dat in het oorspronkelijke Commissievoorstel (de "Bolkesteinrichtlijn") als uitgangspunt was neergelegd, vervangen door een verplichting voor de lidstaten om de obstakels voor dienstverleners uit andere lidstaten uit de weg te ruimen. Verder worden sociale diensten gedeeltelijk van de werkingssfeer van de richtlijn uitgesloten en laat de richtlijn het bestaande arbeidsrecht in de lidstaten ongemoeid.

De stemming begon met het voorstel van de EVL/NGL en GROENEN/EVA-fracties om het gemeenschappelijk standpunt van de Raad te verwerpen. Dit voorstel werd met 105 stemmen voor, 405 stemmen tegen, bij 12 onthoudingen verworpen.

Voorafgaand aan de stemming wilde rapporteur Evelyne GEBHARDT (PES, DE) van de Europese Commissie nog opheldering over een aantal punten. Deze betroffen:

• - 

  de juridische reikwijdte en de aard van de richtsnoeren die de Commissie aan de lidstaten zal voorleggen over de uitvoering van de richtlijn;
• - 

  de mogelijkheid van de toekomstige harmonisatie van de nationale wetgevingen met betrekking tot de verlening van diensten;
• - 

  de afwezigheid van invloed van de richtlijn op het bestaande arbeidsrecht;
• - 

  de precieze weerslag van de richtlijn op de levering van sociale diensten.

De EVP-ED-fractie wenste opheldering omtrent de betekenis van de richtlijn voor het strafrecht. De gewenste toelichting verkreeg het EP aan het begin van het debat door middel van een mondelinge verklaring van Commissaris McCreevy.

Tijdens een persconferentie na afloop van de stemming begroette EP-Voorzitter Borrell de uitslag als een "groot succes voor het Parlement als wetgever." Borrell onderstreepte het belang van de stem van het Parlement, dat zich in staat had getoond "met een evenwichtig stuk wetgeving te komen."

Voor een nader overzicht van de inhoud van de dienstenrichtlijn wordt verwezen naar het persbericht van de Persdienst van 16 februari 2006 over de uitslag van de stemming door het EP in eerste lezing.

Debat

Rapporteur Gebhardt neemt genoegen met de verklaring van de Europese Commissie over de invloed van de dienstenrichtlijn op het arbeids- en strafrecht. De grote fracties scharen zich achter het gemeenschappelijk standpunt.

De Rapporteur

Evelyne GEBHARDT (PES, DE) is tevreden en trots met het bereikte resultaat, dat een weerslag is van de goede samenwerking tussen de verschillende fracties. Er is een goed compromis gekomen tussen de rechten van consumenten en werknemers en het belang van de economie. Een ongezonde concurrentie tussen de socialezekerheidsstelsels van de lidstaten wordt voorkomen. De dienstenrichtlijn is een richtlijn die de verlening van commerciële diensten regelt. Gezondheids- en sociale diensten zijn natuurlijk naar hun aard andere diensten en vallen niet onder de richtlijn. De Commissie moet op nog een aantal punten helderheid verschaffen, op het gebied van het arbeidsrecht en het strafrecht. Interpretatie van de richtlijn is een taak van het Hof en niet van de Commissie.

Namens de Commissie

Charlie McCREEVY

De tekst die nu op tafel ligt heeft een echte toegevoegde waarde voor de interne markt. Er komt één contactpunt in iedere lidstaat waar bedrijven informatie kunnen inwinnen. Het was niet eenvoudig om consensus te vinden in de Raad. Het gemeenschappelijk Raadsstandpunt is heel fragiel, een nieuw debat zou het compromis in gevaar kunnen brengen. McCreevy hoopt dat er geen nieuwe amendementen zullen worden aangenomen. Vervolgens legt McCreevy de verklaring af waar de rapporteur om gevraagd heeft.

De Commissie zal analyses uitvoeren over de wijze waarop de lidstaten dienstverleners uit andere lidstaten zullen screenen. Het betreft hier geen juridisch bindende uitleg van de dienstenrichtlijn, dat is immers een prerogatief van het Hof van Justitie. De Commissie zal het Parlement regelmatig op de hoogte stellen van de uitkomsten van haar analyses. De Commissie zal ook onderzoeken of er aanleiding bestaat de richtlijn uit te breiden tot andere diensten. Zo'n uitbreiding zal worden voorgelegd aan het EP. De Commissie zegt nadrukkelijk dat de dienstenrichtlijn de arbeidswetgeving in de lidstaten niet aantast, noch het vermogen van de sociale partners om onderling afspraken te maken. De richtlijn zal ook het strafrecht van de lidstaten niet aantasten. De lidstaten zullen dus het strafrecht kunnen toepassen niet alleen op dienstverleners uit eigen land, maar ook op dienstverleners uit andere lidstaten die op hun grondgebied diensten aanbieden. Anderzijds mogen de lidstaten het strafrecht niet gebruiken om bepalingen van de dienstenrichtlijn te omzeilen. Verder is het duidelijk dat kerken van de richtlijn zijn uitgezonderd.

Nogmaals de Rapporteur

Evelyne GEBHARDT (PES, DE)

De Commissie heeft de laatste onduidelijkheden weggewerkt. Gebhardt beveelt haar collega's daarom aan het gemeenschappelijk standpunt ongewijzigd aan te nemen, afgezien van de drie amendementen over comitologie. Gebhardt heeft nog een punt van kritiek op de Raad. Het kan niet zo zijn dat de Raad telkens zegt dat het Parlement geen amendementen meer kan aannemen, omdat het gemeenschappelijk standpunt zo zwak zou zijn. Dat is geen goede samenwerking.

Fractiewoordvoerders

Malcolm HARBOUR (EVP-ED, UK)

Kleine bedrijven hebben vaak onvoldoende kunnen profiteren van de interne markt. Dat kan nu veranderen. De richtlijn is zeer gedetailleerd en verplicht de lidstaten om velerlei obstakels voor de vrije verlening van diensten op te ruimen. Als de richtlijn ervoor zou zorgen dat bij elk klein bedrijfje in Europa één baan extra wordt geschapen, is het werkloosheidsprobleem opgelost.

Johannes SWOBODA (PES, AT) spreekt over een aanvaardbare oplossing voor de burgers. Nationalisme en protectionisme steken weer de kop op. Daarom is het heel belangrijk een weg te bewandelen waarlangs we de interne markt kunnen voltooien.

Anneli JÄÄTTEENMÄKI (ALDE/ADLE, FI) noemt de dienstenrichtlijn een stap in de goede richting voor de creatie van meer banen. Misschien zijn veel sectoren van de richtlijn uitgezonderd, maar belangrijke sectoren zoals de bouw en distributie, en nog vele andere, vallen wel onder de richtlijn. Hopelijk wordt er nu ook meer gedaan aan het vrije verkeer van werknemers.

Heide RÜHLE (GROENEN/EVA, DE) vindt het onbegrijpelijk dat Gebhardt een resultaat dat ze tot voor kort nog onduidelijk noemde, nu een succes noemt. In tegenstelling tot wat de Raad heeft beloofd, eerbiedigt de richtlijn niet de sociale rechten. Hoe kunnen sociale diensten van de richtlijn zijn uitgezonderd zolang niet is gedefinieerd wat sociale diensten zijn?

"Capitulatie, hoe kun je het anders noemen?" vraagt Francis WURTZ (EVL/NGL, FR). De tekst van de Raad leidt ertoe dat het arbeidsrecht in de lidstaten het moet afleggen tegen de vrije mededinging. Sommigen troosten zich met een verklaring van Commissaris McCreevy. Er wordt veel te veel macht gegeven aan de lidstaten. De EVL/NGL is er geen voorstander van dat de interpretatie van de richtlijn aan het Hof wordt overgelaten. Willen wij een parlementaire democratie of rechtersrecht? Daar moeten we over nadenken.

Adam Jerzy BIELAN (UEN, PL)

Het is afwachten of de richtlijn een mijlpaal is. Het hangt ervan af hoe de lidstaten met de richtlijn omgaan. Toch ligt er een goed compromis.

Jens-Peter BONDE (IND/DEM, DK)

De regels zijn erg onduidelijk en de rechters in Luxemburg zullen vaststellen wat er besloten is. Er mag niet geconcurreerd worden op grond van slechtere arbeidsomstandigheden of lagere btw-afdrachten.

Overige sprekers

Marianne THYSSEN (EVP-ED, BE)

De richtlijn doet wat ze moet doen, het wegnemen van obstakels voor de vestiging van buitenlandse dienstverleners. Het eindresultaat is evenwichtig en verantwoord. Er wordt gezorgd voor meer groei en banen zonder aantasting van de rechten van consumenten en anderen.

Volgens Toine MANDERS (ALDE/ADLE, NL) laten de politici maar al te vaak de kastanjes door de rechters uit het vuur halen. Maar Manders is blij dat de politici nu zelf beslissen over een van de vier vrijheden.

Kartika LIOTARD (EVL/NGL, NL)

Kennelijk is de dienstenrichtlijn voor de grote fracties zodanig goed dat ze geen aanleiding meer zien om gebruik te maken van het democratische recht om amendementen in te dienen. De tekst blijft echter onduidelijk en de rechten van werknemers zijn niet gegarandeerd. De detacheringsrichtlijn wordt uitgekleed, redenen voor de EVL/NGL om tegen te stemmen.

Anne VAN LANCKER (PES, BE)

Sociale rechten en consumentenrechten worden gerespecteerd. Het is goed dat een aantal gevoelige sectoren niet onder de richtlijn vallen, zoals sociale diensten en uitzendbureaus. Voor dergelijke diensten zijn natuurlijk strengere regels nodig. Het is wel belangrijk dat de politici de overblijvende onduidelijkheden via amendementen zouden kunnen oplossen. Van Lancker deelt dan ook de kritiek van de rapporteur op de Raad, maar prijst ook de verklaring van de Commissie die voor meer rechtszekerheid zal zorgen.

Sophie IN 'T VELD (ALDE/ADLE, NL) is bang het compromis niet te zullen kunnen steunen. Angst, behoudzucht en protectionisme hebben het debat overheerst. Publieke diensten blijven uitgezonderd van de richtlijn, dat is een gevaarlijk precedent. De gehanteerde definities blinken uit door juridische vaagheid. Het is een gemiste kans voor Europa.

Procedure: Medebeslissing, tweede lezing / Debat: 15 november 2006 / Stemming: 15 november 2006 / Gemeenschappelijk standpunt aangenomen