Reactie EP op Deense cartoons
Bij monde van de fractiewoordvoerders reageert het Parlement op de rel die is ontstaan na de Deense cartoons over de profeet Mohammed. De leden verdedigen de vrijheid van meningsuiting, maar de meesten van hen wijzen erop dat deze vrijheid niet bedoeld is om moedwillig te kwetsen. Volgens de leden is er een dialoog met de islamitische landen nodig.
Fractiewoordvoerders
Hans-Gert POETTERING (EVP-ED, DE)
De EVP-ED-fractie zal de persvrijheid verdedigen en de gevoelens van gelovigen beschermen. De verworvenheden van de Verlichting moeten worden verdedigd. Poettering roept de vertegenwoordigers van de media in Europa en het Midden-Oosten op geen polemiek te laten volgen op polemiek. Er moet een orde zijn die respect heeft voor geloof en de gevoelens van anderen. Woede of geweld naar aanleiding van de gevoelens van anderen mogen nooit worden aanvaard. De EVP-ED veroordeelt niet alleen diegenen die geweld hebben gebruikt en die daarin worden gesteund door bepaalde regimes. Alleen oproepen tot een dialoog tussen culturen is niet voldoende, er moeten praktische maatregelen worden genomen. Ten eerste moet er een commissie van deskundigen voor scholieren in Europa worden ingesteld die gaat kijken welke waarden er op scholen worden verspreid. Het ging nu om een aantal cartoons, maar het gaat ook om duizenden karikaturen waarin in de islamitische wereld de christelijke waarden worden bespot, hetgeen ook eens afgelopen moet zijn. De Euromed is een goed platform om de dialoog te voeren. Tolerantie is belangrijk. Als een land van de Unie wordt aangevallen, wordt de hele Unie aangevallen. De EVP-ED-fractie steunt Denemarken dan ook.
Poul Nyrup RASMUSSEN (PES, DK)
Het was verschrikkelijk om te zien dat mensen gedood werden, Deense vlaggen werden verbrand, ambassades in brand werden gestoken. Van oudsher draagt Denemarken solidariteit hoog in het vaandel. Het is erg belangrijk dat het geweld niet uit de hand loopt. Barroso heeft gezegd dat wie Denemarken aanvalt, de hele EU aanvalt. De EU staat voor het tegenovergestelde van intolerantie en onvrijheid. Daarom wil Rasmussen vandaag aan de hele moslimwereld zeggen, dat de vrijheid van meningsuiting niet open staat voor compromissen. Maar de vrijheid van meningsuiting moet wel verstandig en respectvol worden gehanteerd. Rasmussen neemt afstand van de cartoons over de profeet Mohammed, cartoons die niet getuigden van respect voor of begrip van de islam. De cartoons weerspiegelen niet de houding van de gemiddelde Deen. Rasmussen kan niet begrijpen dat zijn premier heeft geweigerd hooggeplaatste personen uit islamitische landen over deze kwestie te ontmoeten. Extremisten aan beide kanten hebben de haat aangewakkerd en een publiek gecreëerd voor hun standpunten. Europa wil geen olie op het vuur gooien voor de extremisten. Er moet een dialoog worden gevoerd op basis van wederzijds respect. Er is geen clash tussen samenlevingen of godsdiensten, binnen de geglobaliseerde wereld behoren we allemaal tot één wereldbevolking. We mogen niet kortzichtig zijn en sancties opleggen, maar moeten de politieke samenwerking voortzetten.
Karin RIIS-JORGENSEN (ALDE/ADLE, DK)
De duidelijke boodschap van de liberalen vandaag is dat de vrijheid van meningsuiting zeer belangrijk is. Het is onaanvaardbaar dat vlaggen worden verbrand, ambassades in brand worden gestoken en Deense producten worden geboycot. De boycot werd niet gevolgd door Europese solidariteit. De spanning in de wereld biedt steun aan extreem-rechts en wordt gebruikt door extremisten, zowel in Europa als daarbuiten. De EU moet nu artikel 11 van het Verdrag gebruiken om het geweld te veroordelen. Sectie 77 van de Deense grondwet zegt heel duidelijk dat iedere persoon het recht heeft zijn mening te uiten. Hij moet dat op een aanvaardbare manier doen, maar censuur kan nooit worden aanvaard. De liberale democratieën moeten de gang van zaken afwijzen. Natuurlijk mogen moslims zich beledigd voelen, maar hun grieven moeten via de gepaste juridische kanalen worden geuit. Dat betekent niet dat totale persvrijheid een vrijbrief is om mensen te beledigen. Er moet een dialoog worden gevoerd, maar met de voorgestelde gedragscode voor de pers kunnen de liberalen en democraten niet instemmen. Vrije meningsuiting is een recht, maar geen plicht.
Daniel COHN-BENDIT (GROENEN/EVA, DE)
Politici mogen niet vastleggen wat de grenzen voor de pers zijn. Alleen de maatschappij kan aangeven wat gezond verstand is. Natuurlijk mogen politici kritiek uiten. Het hele debat dat nu speelt is echter primair geen politiek maar een maatschappelijk debat. Barroso heeft gelijk: het recht om cartoons te publiceren bestaat. De moslims hebben het recht daartegen te protesteren, net zoals de joodse gemeenschap heeft geprotesteerd tegen een stuk van Fassbinder. Er wordt nu gezegd: religies moeten worden gerespecteerd. Dat klopt, maar dat wil niet zeggen dat er geen cartoons over mogen worden gemaakt. Er is nog niets ingestort omdat er te veel vrijheid was, wel omdat er te weinig vrijheid was. Cohn-Bendit steunt de karikaturen niet, maar daar gaat het niet om. Wat pas echt onsmakelijk is dat Carrefour en Nestlé in Saudische kranten advertenties hebben gepubliceerd waarin ze stellen dat zij geen Denen zijn. Europa moet de vrijheid verdedigen.
Francis WURTZ (EVL/NGL, FR) vindt de oordelen weinig overtuigend. Er moet worden nagedacht over de verschillende aspecten van het probleem. De vrijheid van meningsuiting is de toetssteen van de democratie. Er moet ruimte zijn voor kritiek, persoonlijke meningen en tolerantie. Belediging of stigmatisering zijn echter iets anders. Ieders mening moet worden gerespecteerd. Sommige Arabische landen hebben disproportioneel gereageerd. Is dat niet om het bleke blazoen van hun landen op te poetsen? Dat is toch veel kwalijker dan wat het vreedzame Denemarken doet. De moslim heeft het idee dat hij buitengesloten wordt, het is nu aan de EU om een brug te slaan tussen beschavingen. Het Midden-Oosten blijft een soort open wonde waar wanhoop blijft bestaan.
Jens-Peter BONDE (IND/DEM, DK)
De globalisering bestaat inderdaad. Zowel de vrije meningsuiting als de godsdienstvrijheid moet worden nageleefd. De hoofdredacteur van Jyllands-Posten heeft zijn excuses aangeboden. Terecht heeft de Deense premier geweigerd verantwoordelijkheid te nemen voor de inhoud van de kranten. De premier had echter wel de Arabische hoogwaardigheidsbekleders moeten ontvangen. Volgens de Deense wet is godslastering een misdrijf, iedereen moet zich dan ook bewust zijn van zijn verantwoordelijkheid. Er moet nu sprake zijn van gulheid en samenwerking, niet van vijandigheid, ook al zal Denemarken zijn vrijheid van meningsuiting nooit opgeven. In de Euromed Parlementaire Assemblee kan heel goed de dialoog worden gevoerd. Uitwisselingen van jongeren uit westerse en Arabische landen moeten worden bevorderd. Maar de islam staat niet boven de Deense grondwet. Een boycot van Deense producten moet worden besproken binnen de Wereldhandelsorganisatie. Als je toch ziet wat er kan worden uitgelokt met een cartoon. Bonde vergelijkt dit met de Eerste Wereldoorlog die uitbrak naar aanleiding van een actie van een jonge Serviër.
Brian CROWLEY (UEN, IE)
Een van de rechters van het Amerikaanse Hooggerechtshof zei dat er geen absolute rechten bestaan. Rechten kunnen worden ingeperkt. Natuurlijk moeten pers en media in Europa vrijheid van meningsuiting hebben. Humor, vaak belediging, is een uitlaatklep die de vrijheid van meningsuiting doet functioneren. Er is geen ruimte gegeven voor een vreedzaam protest. Europa moet niet overdreven reageren op elke schanddaad die zich voordoet. Het is voor Crowley moeilijk om aan te zien dat een Deense ambassade in brand worden gestoken of een Deense vlag wordt verbrand. Barroso zegt terecht dat Europa solidair is met Denemarken, want een boycot van Deense artikelen is een boycot van Europese artikelen. Een aantal mensen spreekt over een botsing van culturen of godsdiensten. Maar wat nu nodig is, is respect en waardigheid.
Frank VANHECKE (NI, BE) noemt het beschamend hoe weinig solidair de meeste Europese regeringen zich met Denemarken hebben betoond. Kruiperig en laf worden achter solidariteitswoorden formules toegevoegd, ook vandaag weer, om de islam niet tegen het hoofd te stoten. Wie antwoordt met een oproep tot zelfcensuur maakt zich tot een verkeerde bondgenoot. Is er ergens ter wereld een islamland dat anders- en ongelovigen op dezelfde manier behandelt als moslims in het westen worden behandeld? In het Westen kan iedereen zijn geloof belijden en dat is terecht. Democratie is een kwestie van woord en wederwoord en botsende standpunten. Wie daar niet tegen kan, kan beter verhuizen naar de landen waar het absolutisme heerst. Koningin Margaretha II van Denemarken heeft zich veel dapperder getoond dan de Europese regeringen en heeft gezegd dat we nationaal en internationaal worden uitgedaagd door de islam. Laat ons de vrije meningsuiting met hand en tand verdedigen. Muilkorfwetten moeten worden afgeschaft. Laat ons ook lessen trekken over Turkije, het land dat nooit tot de EU zal kunnen toetreden, omdat het geen Europees land is en omdat de islamitische waarden niet verenigbaar zijn met de democratie en met gelijke rechten voor man en vrouw. Europa moet ophouden met zijn politiek van appeasement.
Verklaringen van Raad en Commissie / Debat: 15 februari 2006 / Stemming ontwerpresolutie: 16 februari 2006
REF.: 20060214IPR05265