Overheidsopdrachten: de Commissie treedt op tegen zes lidstaten
De Europese Commissie heeft besloten in acht gevallen op te treden om de EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten te doen naleven. Die moet ervoor zorgen dat alle Europese bedrijven een eerlijke kans krijgen om in te schrijven op overheidsopdrachten. De EU-wetgeving vereist open en transparante aanbestedingsprocedures. Zo is er meer concurrentie, krijgt corruptie minder kans en krijgen de belastingbetalers een betere dienstverlening en meer waar voor hun geld. De Commissie heeft besloten Ierland, Italië en Duitsland voor het Hof van Justitie te dagen, respectievelijk in verband met de uitbreiding, zonder mededinging, van een contract met de Ierse post voor de betaling van sociale uitkeringen, de aankoop, zonder mededinging, van helikopters door het Italiaanse staatsbosbeheer en het niet naleven van de EU-voorschriften in een contract voor afvalverwijdering in het Duitse district Friesland. De Commissie heeft ook Griekenland, Nederland en Zweden formeel verzocht hun praktijk te veranderen omdat verscheidene overheidsopdrachten zijn gegund op een wijze die strijdig is met het EU-Verdrag en/of de richtlijnen inzake overheidsopdrachten. Deze formele verzoeken, zogenaamde "met redenen omklede adviezen", vormen de tweede fase van de inbreukprocedure van artikel 226 van het EG-Verdrag. Indien op een "met redenen omkleed advies" geen bevredigend antwoord komt, kan de Commissie de lidstaten in kwestie voor het Hof van Justitie dagen. Voorts heeft de Commissie een zaak tegen België gesloten omdat het Waalse gewest de vroegere vereiste dat stenen voor werken in overheidsopdracht uit België afkomstig moesten zijn, heeft geschrapt.
Ierland contract met An Post voor de betaling van sociale uitkeringen
De Commissie heeft besloten Ierland voor het Hof van Justitie te dagen omdat het contract met An Post (de nationale postdienst) voor de betaling van sociale uitkeringen zonder mededinging is uitgebreid.
De Commissie heeft de Ierse autoriteiten in december 2002 een met redenen omkleed advies toegezonden, waarop geen bevredigend antwoord is gekomen (zie IP/03/266). Dit geval wordt niet uitdrukkelijk vermeld in de gedetailleerde procedurevoorschriften voor de bekendmaking en gunning van opdrachten in Richtlijn 92/50/EG inzake overheidsopdrachten. De algemene bepalingen van deze richtlijn, de algemene verplichtingen uit hoofde van de EU-wetgeving, zoals niet-discriminatie, gelijke behandeling en transparantie, en de beginselen inzake het vrij verrichten van diensten van het Verdrag zijn echter wel van toepassing.
De betrokken Ierse autoriteiten hadden ten aanzien van mogelijke gegadigden voor voldoende bekendmaking moeten zorgen om mededinging mogelijk te maken.
De precieze vereiste omvang en vorm van de bekendmaking hangt af van de soort diensten en de mate waarin er alleen regionale of nationale, of ook Europese gegadigden kunnen zijn. Het contract met An Post bedroeg bijvoorbeeld ongeveer 40 miljoen euro en had dus de belangstelling van een aantal dienstverleners buiten Ierland kunnen wekken. Een louter nationale bekendmaking was dan ook onvoldoende.
Italië aankoop van blushelikopters
Nadat de Commissie een met redenen omkleed advies had verstuurd (zie IP/03/486), heeft zij Italië voor het Hof van Justitie gedaagd. Overeenkomstig een besluit van de voorzitter van de ministerraad van 24 juli 2002 mag het Italiaanse staatsbosbeheer (Corpo forestale dello Stato) de luchtvaartuigen die het meest geschikt zijn voor zijn taken aankopen via een onderhandse procedure, buiten de mededingingsregels van de EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten om.
Zoals het Hof van Justitie er herhaaldelijk aan heeft herinnerd, moeten de bepalingen waarbij, overeenkomstig Richtlijn 93/36/EG inzake overheidsopdrachten voor leveringen, afwijkingen van de mededingingsregels worden toegestaan, strikt worden uitgelegd. De aanbestedende dienst die ervan gebruik wil maken, moet aantonen dat de afwijking door de omstandigheden wordt gerechtvaardigd, bijvoorbeeld dwingende spoed ten gevolge van gebeurtenissen die de aanbestedende dienst niet kon voorzien. Volgens de Commissie is er in dit geval absoluut geen sprake van dergelijke omstandigheden.
Duitsland afvalverwijdering in het district Friesland
De Commissie daagt Duitsland voor het Hof van Justitie omdat het district Friesland een opdracht voor afvalverwijdering heeft gegund zonder de vereiste Europese aanbestedingsprocedure van Richtlijn 92/50/EG inzake overheidsopdrachten te volgen. De opdracht is in 1994 gegund, loopt van 1995 tot 2004 en is 14,83 miljoen euro waard.
In antwoord op de aanmaning van de Commissie van juli 2000 gaf Duitsland de inbreuk op de EU-wetgeving toe. Het voerde echter aan dat het contract niet voortijdig kon worden opgezegd zonder schadeclaims en dat het na de oorspronkelijk geplande einddatum niet meer zou worden verlengd. In de toekomst zouden dienstverleningscontracten overeenkomstig de EU-wetgeving worden gegund.
Aangezien het contract tot eind 2004 blijft lopen, is de bestaande inbreuk op de EU-wetgeving daarmee echter niet verholpen. Bovendien doen zich in Duitsland nog steeds soortgelijke gevallen voor. De Commissie is momenteel begonnen met de beoordeling van een soortgelijk geval in het district Friesland, waarbij dezelfde aanbestedende dienst betrokken is.
Griekenland levering van automatische weerstations
De Commissie heeft besloten Griekenland een met redenen omkleed advies toe te zenden omdat de luchtmacht een opdracht voor de levering van 14 automatische weerstations heeft gegund zonder dat de aankondiging van de opdracht in het Publicatieblad (PB) van de Europese Unie is bekendgemaakt. Aangezien het voorwerp van de opdracht de drempel van Richtlijn 93/36/EG inzake overheidsopdrachten voor leveringen overschreed, moest de aankondiging van de opdracht in het PB worden bekengemaakt.
De Commissie is van oordeel dat de uitzondering voor de levering van bepaalde soorten materieel voor defensiedoeleinden niet op het voorwerp van deze opdracht van toepassing is. Het geleverde materieel is immers niet hoofdzakelijk voor militair gebruik bestemd. De weerstations zijn bedoeld om het nationaal meteorologisch agentschap te moderniseren en zullen voornamelijk voor de Olympische Spelen, vervolgens voor de burgerluchtvaart en eventueel door de luchtmacht worden gebruikt.
Een andere uitzondering, namelijk dwingende spoed ten gevolge van gebeurtenissen die de aanbestedend dienst niet kon voorzien, lijkt evenmin te kunnen worden aangevoerd. Dat de weerstations voor de Olympische Spelen van 2004 bedrijfsklaar moeten zijn, kan immers niet als een onvoorzienbare gebeurtenis worden beschouwd. Ten slotte lijkt de behoefte ook niet zo dringend dat de vereiste termijnen voor de openbare en niet-openbare procedures niet konden worden gerespecteerd.
Italië - aanleg en beheer van autowegen
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te zenden aan Italië met betrekking tot de procedures voor de gunning van de aanleg en het beheer van de autoweg van Valtrompia en de autoweg Pedemontana Veneta Ovest.
Het publiekrechtelijke orgaan ANAS de in Italië bevoegde autoriteit voor de verlening van de autowegconcessies van nationaal belang heeft de concessie voor de aanleg en het beheer van voornoemde autowegen onderhands gegund zonder voorafgaande aanbesteding op communautair niveau.
De richtlijn betreffende de coördinatie van de overheidsopdrachten voor de uitvoering van werken (93/37/EEG) bepaalt dat de aanbestedende diensten die openbare werken in concessie wensen te geven (wanneer de waarde van de werken gelijk is aan of meer is dan 5 miljoen euro) gehouden zijn hun voornemen kenbaar te maken via een in het Publicatieblad van de Europese Unie te publiceren bekendmaking.
Nederland levering van huisvuilcontainers in Assen
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te zenden aan Nederland in verband met contracten voor de levering van huisvuilcontainers. De gemeente Assen heeft deze contracten onderhands aan een leverancier gegund.
De richtlijn betreffende de overheidsopdrachten voor leveringen (Richtlijn 93/36/EEG) is op deze contracten niet van toepassing, aangezien de bedragen daarvan de toepassingsdrempel van deze richtlijn niet overschrijden. De Commissie meent echter dat het feit dat deze contracten rechtstreeks aan een leverancier zijn gegund zonder voorafgaande aanbesteding een schending vormt van het algemeen beginsel van het EG-Verdrag betreffende gelijke behandeling dat voortvloeit uit het beginsel van niet-discriminatie op grond van nationaliteit. Er had kunnen worden gezorgd voor enige publiciteit om verschillende bedrijven in staat te stellen een offerte in te dienen en het contract te gunnen aan de beste offerte om op die manier te garanderen dat het overheidsgeld goed wordt besteed.
Zweden raamovereenkomst voor openbare werken in Eskilstuna
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te zenden aan Zweden betreffende een besluit van de gemeente Eskilstuna om een raamovereenkomst te sluiten voor de uitvoering van verscheidene werken ter waarde van minimaal €19,6 miljoen zonder toepassing van de aanbestedingsregels van de richtlijn betreffende de overheidsopdrachten voor openbare werken (93/37/EEG).
Hoewel de Zweedse autoriteiten de overtreding van de regels hebben erkend en hebben meegedeeld dat sommige werken reeds zijn voltooid, is de Commissie van mening dat de werken in hun geheel nog in uitvoering zijn en heeft zij besloten om dit met redenen omkleed advies uit te brengen. Als de richtlijn inzake werken niet naar behoren wordt toegepast, bestaat het gevaar dat EU-bedrijven geen eerlijke kans krijgen om een offerte te doen en het is mogelijk dat de betreffende gemeente en bijgevolg de belastingbetaler voor de werken een hogere prijs betaalt dan nodig is.
België blauwe steen
De bestekken voor de opdrachten voor de uitvoering van werken voor het Waalse gewest bepaalden dat alle blauwe steen uitsluitend in België moest worden gewonnen. De vermelding van een bepaalde herkomst is echter door de Europese wet in beginsel verboden. Na door een brief van de Commissie van 16 oktober 2002 in gebreke te zijn gesteld, bepalen de betreffende bestekken voortaan dat soortgelijke natuursteen van buitenlandse herkomst ook toegelaten wordt. Daarom heeft de Commissie besloten de zaak te seponeren.
De laatste informatie over de inbreukprocedures betreffende alle lidstaten is te vinden op de volgende site:
http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_fr.htm