Dr. A. (Arie) Pais

Econoom en VVD-politicus, die in 1977 in het kabinet-Van Agt I i de eerste naoorlogse liberale minister van Onderwijs was. Volgde in dat jaar de sociaaldemocraat Van Kemenade i op en wijzigde diens plannen met betrekking tot de herstructurering van het wetenschappelijk onderwijs en de Middenschool. Bracht in 1981 de Wet tweefasenstructuur wetenschappelijk onderwijs en de Wet op het basisonderwijs tot stand. Was voor hij minister werd hoogleraar en gemeenteraadslid in Amsterdam. Na zijn ministerschap een klein jaar Eerste Kamerlid en vervolgens vicepresident van de Europese Investeringsbank. Vegetariër en actief in de dierenbescherming. Rekenwonder, die bekendstond als een tamelijk gesloten einzelgänger, zeer intelligent en doelgericht, maar ook gevoelig en geestig. Echtgenoot van Eegje Schoo i.

VVD
functie(s) in de periode 1977-1982: lid Eerste Kamer, minister

• - 

  PvdA (Partij van de Arbeid), van 1948 tot december 1961
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), vanaf 16 april 1962

• - 

  lector staathuishoudkunde, Universiteit van Amsterdam, van 1 september 1967 tot 1 april 1974
• - 

  lid gemeenteraad van Amsterdam, van 6 september 1967 tot 19 december 1977
• - 

  lid Provinciale Staten van Noord-Holland, van 3 juni 1970 tot 5 juni 1974
• - 

  hoogleraar staatshuishoudkunde, Universiteit van Amsterdam, van 1 april 1974 tot 19 december 1977
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1977 tot 19 december 1977
• - 

  minister van Onderwijs en Wetenschappen, van 19 december 1977 tot 11 september 1981
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 25 augustus 1981 tot 16 juni 1982
• - 

  vicepresident EIB (Europese Investeringsbank) te Luxemburg, van 14 juni 1982 tot 6 juni 1988

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid Raad van Commissarissen "Tennet"
• - 

  voorzitter JPP Japan Prizewinners Program

• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Financiën (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 5 oktober 1977 tot 19 december 1977
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Financiën (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 23 juni 1981 tot 16 juni 1982

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Was woordvoerder financiën, wetenschappelijk onderwijs en verkeer en waterstaat van de VVD-Eerste Kamerfractie

• - 

  Diende in 1981 samen met minister Braks het wetsvoorstel Wet op het wetenschappelijk onderwijs in. De wet werd in 1985 door minister Deetman in het Staatsblad gebracht. (16.802)
• - 

  Diende in 1981 een ontwerp-Wet op het hoger beroepsonderwijs in, waardoor onder meer aan dit type onderwijs een versterkte status zou worden gegeven. De wet werd in 1985 door minister Deetman in het Staatsblad gebracht. (16.803)
• - 

  Zette zich als minister in voor het beperken van dierproeven in het onderwijs tot de strikt noodzakelijke

• - 

  Bracht in 1981 samen met staatssecretaris Van der Mei de Wet Goedkeuring van het Verdrag met België inzake de oprichting van de Nederlandse Taalunie (Stb. 453) tot stand. (16.622)
• - 

  Bracht in 1981 samen met staatssecretaris Hermes de Wet op het basisonderwijs (Stb. 468) tot stand, waardoor kleuter- en lager onderwijs worden samengevoegd. De duur van het basisonderwijs wordt acht jaar (van (ongeveer) het vierde tot en met het twaalfde jaar). De nieuwe wet moet meer mogelijkheden bieden voor individualisering van het onderwijs en voor verbreding van de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen. Het eigendom van bijzondere scholen gaat over van de gemeenten naar de schoolbesturen. Het wetsvoorstel was in maart 1977 ingediend door zijn voorganger Van Kemenade, nadat in 1970 staatssecretaris Grosheide in het kabinet-De Jong al een eerste aanzet had gegeven tot deze wetgeving. (14.428)
• - 

  Bracht in 1981 de wet Machtiging tot oprichting van de Stichting Opbouw Open Universiteit (Stb. 336) tot stand. De op te richten Open Universiteit moet zorgen voor uitbreiding van het aanbod aan flexibel en gevarieerd hoger onderwijs voor velen. (16.628)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Leverde in het kabinet regelmatig strijd met minister Andriessen van Financiën over het onderwijsbudget
• - 

  Zijn oud-collega Van Aardenne vermeldde in een boek over Hans Wiegel (J. Hoedeman, "Hans Wiegel en het spel om de macht") dat Pais, hoewel hij mede-auteur zou zijn geweest van de notitie 'Puinruimen en Opbouwen', zich in de ministerraad steeds keerde tegen bezuinigingen op Onderwijs en Wetenschappen. Hij had echter geen aandeel gehad in het rapport 'Puinruimen', maar was medeauteur van een rapport ('Gunstiger perspectieven in plaats van sombere prognoses') van een werkgroep uit de Telders-stichting over het financiële beleid van de overheid in relatie tot economische groei.

• - 

  Bewust joods; zijn ouders waren nogal religieus. Hield volgens joods gebruik bij zijn beëdiging tot Eerste Kamerlid zijn hoed op.
• - 

  Hij promoveerde bij prof. P. de Wolff, coreferent was Wim Duisenberg
• - 

  Zijn vader werd 101 jaar

• - 

  Toen tijdens een ministerraadsvergadering minister Andriessen het steeds over de econoom 'Kiens' (Keynes) had, corrigeerde Pais hem met de woorden: het is Keynes ('keens'), dat rijmt op 'brains'.

• - 

  Was bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1971 21ste op de VVD-kandidatenlijst en werd niet gekozen (de VVD haalde 16 zetels). Stond ook in 1972 op een onverkiesbare plaats.
• - 

  Werd in 1977 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep II: Gelderland, Overijssel, Groningen en Drenthe
• - 

  Werd in 1981 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Jet Bruinsma en Han van Gessel, "Pais: een zeer druk klein baasje op het ministerie van Onderwijs", De Volkskrant, 15 april 1978
• - 

  Interview in HP/De Tijd, 23 september 1978
• - 

  Lennart Steenbergen, "Kordaat, vilein en koppig. Arie Pais (1930-2022)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2022, 168-171

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.