Dr.Mr. B. (Bas) de Gaay Fortman

Voorman en later senator van de PPR en deskundige op het gebied van politieke economie. Stapte in 1970 als één van de weinige ARP i-spijtstemmers over naar de PPR. Hoogleraar in Afrika, daarna jarenlang aan het Institute for Social Studies en vanaf 2000 aan de Universiteit Utrecht. In 1971 Tweede Kamerlid. Was op het eerste gezicht voor de wat jonge, hippe achterban een wat a-typisch PPR-lid, maar was bij hen populair. Leidde zijn partij in 1972 naar verkiezingswinst. Fractievoorzitter tijdens het kabinet-Den Uyl i. Verruilde in 1977 de Tweede Kamer voor de Eerste Kamer, waarvan hij steeds meer een verdediger zou worden. Zoon van ARP-senator en minister W.F. de Gaay Fortman i.

PPR, GL
functie(s) in de periode 1971-1991: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Bastiaan (Bas)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 6 november 1937partij(en)

• - 

  ARP (Anti-Revolutionaire Partij), tot juli 1970
• - 

  PPR (Politieke Partij Radikalen), van juli 1970 tot 16 februari 1991 (vanaf 1989 tevens lid Vereniging GroenLinks)
• - 

  GroenLinks, vanaf 24 november 1990 (vanaf 2023 tevens lid PvdA)

lid tussentijds gevormde fractie(s)
fractie GroenLinks (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 13 februari 1990 tot 1 februari 1991

• - 

  repetitor burgerlijk recht, handelsrecht en staathuishoudkunde, van 1960 tot 1963
• - 

  wetenschappelijk medewerker sociale faculteit, Vrije Universiteit te Amsterdam, van 1965 tot 1967
• - 

  senior lector (hoofd economische faculteit), Universiteit van Zambia te Lusaka, van 1967 tot 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 mei 1971 tot 8 juni 1977
• - 

  buitengewoon hoogleraar ontwikkelingseconomie, ISS (Institute of Social Studies) te 's-Gravenhage, van 1971 tot 1977
• - 

  fractievoorzitter PPR Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 30 november 1972 tot 25 mei 1977
• - 

  hoogleraar politieke economie, ISS (Institute of Social Studies) te 's-Gravenhage, van 1977 tot 1 december 2002
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten Generaal, van 20 september 1977 tot 1 februari 1991
• - 

  fractievoorzitter PPR Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1977 tot 12 februari 1990 (in 1981-1986 en vanaf 1987 een eenmansfractie)
• - 

  hoogleraar politieke economie van de rechten van de mens, Universiteit Utrecht, van 2000 tot 2010 (sinds 2002 honorair)

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

huidige

• - 

  lid bestuur Stichting Grondwetcampagne 2023, vanaf 7 februari 2019

vorige (2/14)

• - 

  vicevoorzitter Prins-Clausleerstoel, Universiteit van Utrecht en ISS (Institute for Social Studies), van 6 maart 2003 tot oktober 2008
• - 

  lid permanente commissie Ontwikkelingssamenwerking, AIV (Adviesraad Internationale Vraagstukken), vanaf 1 januari 2002

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

afgeleide functies, presidia etc. (2/5)

• - 

  lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 20 september 1977 tot 12 februari 1990
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Justitie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 5 oktober 1977 tot 16 september 1980

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër (3/8)

• - 

  Diende in 1976 als initiatiefwetsvoorstel een novelle in op het in 1975 aanvaarde voorstel inzake de herziening van het militair strafrecht. Dit voorstel werd in 1977 wet.
• - 

  Interpelleerde op 23 juni 1982 samen met Suzanne Bischoff van Heemskerck minister-president Van Agt over het kasplafond bij ontwikkelingssamenwerking
• - 

  Interpelleerde op 15 november 1988 samen met Jan Vis (D66) minister Deetman over de gang van zaken rond de Harmonisatiewet WO/HBO

opvallend stemgedrag (0/6)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen (3/6)

• - 

  Was in april 1971 in het alternatieve kabinet-Den Uyl/Van Mierlo/Aarden minister voor Ontwikkelingssamenwerking
• - 

  Verving in oktober 1971 bij de algemene beschouwingen over de begroting 1972 fractievoorzitter Aarden, die vanwege ziekte afwezig was
• - 

  Voerde in 1972 een geïmproviseerde, maar ook succesvolle campagne met enkele stunts. Zo verbleef hij een nacht in een gekraakt slooppand.

uit de privésfeer

• - 

  Zijn echtgenote, Clasina van Bentum, was lerares Nederlands
• - 

  Zat enige tijd tegelijkertijd met zijn vader in de Eerste Kamer

verkiezingen

• - 

  Werd in 1977 en 1981 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep II: Gelderland, Overijssel, Groningen en Drenthe

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
Leendert Lagendonk (pseudoniem)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  H. van der Werf, "Bas de Gaay Fortman: Profiel van een politicus" (Baarn 1973)
• - 

  Geert Pool, "Het Bas-effect", in: Ch. van de Belt e.a. (red.), "De Politieke Partij Radikalen 1968-1990. Macht uit het zadel" (2022), 94-95

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.