D.J. (David) Wijnkoop

Communistische voorman in de eerste helft van de twintigste eeuw. Zoon van een opperrabbijn. Brak in 1909 met de SDAP en was met Ceton medeoprichter van de SDP i, waaruit de Communistische Partij Holland ontstond. Leider van de communisten in de jaren rond de Eerste Wereldoorlog. Agiteerde fel tegen de sociaaldemocraten en organiseerde in Amsterdam demonstraties tegen SDAP-wethouder Wibaut i. Trad in 1925 uit de CPH, maar keerde daarin later terug.

Revolutionair-Communistisch, CPH, CPH-Wijnkoop, CPN
functie(s) in de periode 1918-1941: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (7/10)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (2/6)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
David Joseph (David)

geboorteplaats en -datum
Amsterdam, 11 maart 1876

overlijdensplaats en -datum
Amsterdam, 7 mei 1941 (overleed aan een hartaanval op zijn onderduikadres)

begraafplaats en -datum
Driehuis-Westerveld, 11 mei 1941partij(en)

• - 

  SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), van 1899 tot 1909
• - 

  SDP (Sociaal-Democratische Partij), vanaf 1909
• - 

  CPH (Communistische Partij Holland), van 1919 tot 1925
• - 

  CPH-Wijnkoop (Communistische Partij Holland-Wijnkoop), van 1926 tot 30 september 1930
• - 

  CPH (Communistische Partij Holland), van 30 september 1930 tot 1935
• - 

  CPN (Communistische Partij van Nederland), vanaf 1935

lid tussentijds gevormde fractie(s)
revolutionair-socialistische fractie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 17 september 1918 tot 24 juli 1922

• - 

  hoofdredacteur dagblad "De Tribune", van 1916 tot 1925
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1918 tot 15 september 1925
• - 

  fractievoorzitter CPH Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1919 tot 1925
• - 

  lid gemeenteraad van Amsterdam, van 2 september 1919 tot 30 juli 1940 (uit de raad verwijderd door de Duitsers vanwege zijn Joodse afkomst)
• - 

  redacteur "Communistische Gids", van 1926 tot 1930
• - 

  lid Provinciale Staten van Noord-Holland, van 5 juli 1927 tot 4 juli 1939
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1929 tot 7 mei 1941

gevangenschap/internering
geïnterneerd te Hoorn, van 10 mei 1940 tot 15 mei 1940

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid bestuur Bestuursbond te Amsterdam, van 1902 tot 1906
• - 

  medewerker "Volksdagblad", 1939

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër (3/19)

• - 

  Interpelleerde in 1938 minister Patijn over de erkenning van de koning van Italië als keizer van Ethiopië
• - 

  Interpelleerde in 1939 minister Goseling over de medewerking van Nederland aan voorziening in de nood van Spaanse kinderen en andere Spaanse vluchtelingen
• - 

  Interpelleerde in 1939 minister-president Colijn over de oorzaak van het aftreden van de minister van Financën en de daaruit ontstane gevolgen

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen (3/8)

• - 

  De Tweede Kamervoorzitter ontnam hem op 19 november 1931 het woord toen hij zich bij de behandeling van de begroting van Buitenlandse Zaken 1932 beledigend uitliet over de minister
• - 

  Op Prinsjesdag 1932 verstoorde hij met zijn fractiegenoot Lou de Visser in de Ridderzaal de orde door na het uitspreken van de Troonrede antimonarchistische leuzen te roepen. De overige Kamerleden overstemden hen door luidkeels het Wilhelmus aan te heffen. In 1934 gebeurde hetzelfde waarna hij met zijn twee partijgenoot hardhandig uit de Ridderzaal werd verwijderd.
• - 

  De Tweede Kamervoorzitter ontnam hem op 16 november 1932 het woord toen hij bij de algemene beschouwingen over de begroting 1933 toen hij zich herhaaldelijk beledigend uitliet over de regering

uit de privésfeer

• - 

  Op het gymnasium werd hij statutair niet toegelaten als lid van de schoolvereniging 'Disciplina Vitae Scipio' omdat hij een jood was
• - 

  Zat van juli 1940 tot 7 mei 1941 ondergedoken in Amsterdam

anekdotes en citaten

• - 

  Nadat D. Fock op 7 oktober 1920 zijn aftreden als Tweede Kamervoorzitter had aangekondigd vanwege zijn benoeming tot Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië zei hij: "Ik hoop, dat het Indië gegeven zal zijn zich tijdens uw bestuur los te rukken van de heerschappij van Nederland."
• - 

  Wijnkoop leefde als onderduiker onder de naam De Vries. Na zijn begrafenis stonden rechercheurs van politie de persoonsbewijzen van de bezoekers te controleren. Zij zeiden "een zekere De Vries" te zoeken. Die was evenwel zojuist begraven.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  W.H. Vliegen, "Die onze kracht ontwaken deed", deel II, 320
• - 

  A.J. Koejemans, "David Wijnkoop, een mens in de strijd voor het socialisme" (1967)
• - 

  A.A. de Jonge, "Wijnkoop, David (1876-1941)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 667
• - 

  A.F. Mellink, "Wijnkoop, David Joseph", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel I, 155
• - 

  P. Hofland, "Leden van de raad. De Amsterdamse gemeenteraad 1814-1941"

Biografisch Woordenboek(en)

• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.