Drs. E. (Ed) van Thijn

De link naar de uitgebreide versie van deze biografie is verlopen. U ziet nu de publieksversie.

Amsterdamse, gepassioneerde sociaaldemocraat, die als Joodse jongen de bezetting overleefde en daarna een onvermoeibaar mensenrechtenstrijder werd. Vanuit de WBS, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, spoedig raadslid in Amsterdam en vooraanstaand Tweede Kamerlid, dat zich met binnenlandse zaken en verkeer bezighield. Ten tijde van het kabinet-Den Uyl i fractievoorzitter en in 1977 onderhandelaar bij de mislukte formatie. Werd daarna (opnieuw) woordvoerder staatkundige vernieuwing en in 1981 minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Van Agt II i. Vanaf 1983 tien jaar een populaire burgemeester van Amsterdam die veel betrokkenheid toonde met de stad in alle facetten. Keerde in 1994 terug als minister, maar de IRT-affaire i dwong hem tot voortijdig aftreden. Speelde als senator in 2005 een cruciale rol bij het 'afschieten' van het voorstel voor de gekozen burgemeester. Goed bestuurder en debater; cultuur- en sportliefhebber.

PvdA
functie(s) in de periode 1967-2007: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, burgemeester van Amsterdam

• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 februari 1967 tot 11 september 1981
• - 

  fractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 mei 1973 tot 26 mei 1977
• - 

  fractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 augustus 1977 tot 20 december 1977
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, van 11 september 1981 tot 29 mei 1982
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 september 1982 tot 16 juni 1983
• - 

  burgemeester van Amsterdam, van 16 juni 1983 tot 18 januari 1994 (benoemd bij K.B. van 20 mei)
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, van 18 januari 1994 tot 27 mei 1994
• - 

  procesmanager BCG (De Boer-Croon Groep), van 1995 tot 2000
• - 

  bijzonder hoogleraar ontwikkelingen in het democratisch-socialisme, in relatie tot wetenschap en samenleving, Universiteit van Amsterdam, van 1 december 1995 tot 2003 (Joop den Uyl-leerstoel, Wiardi Beckman Stichting)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1999 tot 12 juni 2007

• - 

  informateur, van 10 juli 1981 tot 3 augustus 1981 (samen met Lubbers en De Koning)
• - 

  kabinetsformateur, van 4 augustus 1981 tot 19 augustus 1981 (samen met J. Kremers, poging mislukt)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Raad van Advies Erfgoed van de Oorlog, vanaf 2007
• - 

  voorzitter Raad van Advies Eurocity, vanaf 2007

• - 

  voorzitter vaste commissie voor de betrekkingen met de Nederlandse Antillen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 2 december 1982 tot 16 juni 1983
• - 

  plaatsvervangend lid Parlementaire Assemblée van de Raad van Europa, van 26 januari 2004 tot 4 oktober 2007

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Interpelleerde op 14 juni 1979 minister Tuijnman over de invoering van het tarievenplan openbaar vervoer
• - 

  Was in de periode 1979-1981 één van de woordvoerders van zijn fractie in de debatten over de Grondwetsherziening (m.n. wat staatkundige vernieuwing betrof)
• - 

  Hield zich als Eerste Kamerlid vooral bezig met buitenlandse zaken (m.n. mensenrechten). Was in maart 2005 woordvoerder van zijn fractie bij het debat over het verworpen wetsvoorstel over deconstitutionalisering van de burgemeestersbenoeming.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Diende in 1982 de Nota intensivering inspraak bij de (her)benoeming van burgemeesters en de benoeming van Commissarissen der Koningin in
• - 

  Bracht in 1994 de Contourennota Integratiebeleid etnische minderheden uit. In deze nota worden de ontwikkelingen in het minderhedenbeleid sinds 1983 geschetst. Geconstateerd wordt dat er geen daling is geweest van het aantal migranten, maar dat hun aantal door gezinshereniging en de komst van asielzoekers zeer is gestegen. Immigratie is een blijvend verschijnsel, maar dit moet niet als schrikbeeld worden gezien. Voorkomen moet worden dat immigranten al bij voorbaat worden geproblematiseerd. Alleen bij een restrictief toelatingsbeleid is echter goede integratie mogelijk. Bij het integratiebeleid krijgen de problemen in grote steden veel aandacht, omdat er gevaar van segregatie en marginalisatie bestaat. Participatie van immigranten in het onderwijs en op de arbeidsmarkt wordt als plicht gezien, waarbij basiskennis van de samenleving en taalbeheersing centraal staan. Dit betekent niet dat de eigen normen en waarden geheel moeten worden opgegeven. Wederzijds respect van normen en waarden wordt verlangd van zowel allochtonen als autochtonen. (23.684)
• - 

  Bracht in 1994 een beleidsbrief uit over herziening van het adviesstelsel. Er moet een doorzichtiger, soberder en meer op hoofdlijnen van beleid gericht stelsel van externe adviesorganen komen. Dit moet de politieke besluitvorming versoepelen, het primaat van de politiek herstellen en het functioneren van het politieke bedrijf verbeteren. (23.725)

• - 

  Bracht in 1994 samen met staatssecretaris De Graaf-Nauta de Kaderwet bestuur in verandering (Stb. 397) en een aanscherping van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Stb. 399) tot stand. Hierdoor kregen gemeenten in stedelijke gebieden de mogelijkheid provincies-nieuwe-stijl op te richten. De wetsvoorstellen waren in de Tweede Kamer met succes (mede)verdedigd door minister Dales. (23.048 & 23.139)
• - 

  Bracht in 1994 met de ministers Hirsch Ballin en Ritzen (minister van W.V.C. ad interim) de Algemene wet gelijke behandeling in het Staatsblad (Stb. 623). Met de wet wordt uitwerking gegeven aan artikel 1 van de Grondwet. Er komt een discriminatieverbod, uitgezonderd wanneer het gaat om een voorkeursbehandeling. Instellingen op godsdienstige, levensbeschouwelijke of politieke grondslag mogen wel overeenkomstig hun doelstellingen eisen stellen aan werknemers. Dit mag echter niet leiden tot onderscheid enkel op grond van ras, geslacht, seksuele geaardheid of burgerlijke staat. Een Commissie gelijke behandeling kan onderzoek instellen of gevallen voorleggen aan de rechter. Het wetsvoorstel was door de ministers Dales, Hirsch Ballin en d'Ancona door de Tweede Kamer geloodst. (22.014)
• - 

  Loodste in 1994 herzieningen van de Grondwet (in eerste lezing) door het parlement, waarbij onder meer de dienstplicht werd opgeschort. Het wetsvoorstel over herziening van de defensiebepalingen verdedigde hij samen met minister Ter Beek.

• - 

  Werd op 10 juli 1981 tot informateur benoemd om tezamen met de heren Lubbers en De Koning de mogelijkheden te onderzoeken om, met inachtneming van het tijdens de informatie van de heren Lubbers en De Koning tot dusver vastgestelde, nog resterende problemen op te lossen. Na de aanvaarding door PvdA en D66 van Van Agt als premier spitste de formatie zich toe op de verdere portefeuilleverdeling, waarover uiteindelijk overeenstemming werd bereikt. De PvdA kreeg Sociale Zaken, waaraan Werkgelegenheid in de naam werd toegevoegd om de centrale rol van het ministerie op dat vlak te benadrukken. Deze post zou worden bezet door Den Uyl, die tevens vice-premier werd. Het CDA accepteerde uiteindelijk dat Onderwijs naar de PvdA ging, waarbij er wel twee CDA-staatssecretarissen zouden komen. D66 kreeg naast Economische Zaken en Verkeer het door haar ongewenste Defensie. Op 3 augustus concludeerden de informateurs dat de afspraken tussen de fractievoorzitters over het financieel-economische beleid en defensie (m.n. de kernbewapening) voldoende basis waren voor formatie van een kabinet-Van Agt.
• - 

  Kreeg op 4 augustus 1981 samen met J. Kremers (CDA) de opdracht op basis van het op 3 augustus door de drie informateurs (Van Thijn, De Koning en Lubbers) uitgebrachte eindverslag een kabinet vormen, dat mocht vertrouwen op een zo breed mogelijke steun in de volksvertegenwoordiging. Onderhandelingen tussen de fractievoorzitters van CDA, PvdA en D66 leidden tot overeenstemming over de personele bezetting. De Koning zou zijn partijgenoot Braks vervangen op Landbouw, terwijl C.P. van Dijk op Ontwikkelingssamenwerking kwam. Van Mierlo accepteerde Defensie. PvdA en D66 stemden in met het onderhandelingsresultaat over het financieel-economische beleid. De CDA-fractie deed dat op 17 augustus in meerderheid niet (twaalf leden stemmen vóór). Een deel van de fractieleden (zestien) stemde tegen, vanwege het dreigement van fractievoorzitter Van Agt om op te stappen. Hierop besloten de formateurs hun opdracht niet te aanvaarden.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Bracht in 1994 samen met minister Hirsch Ballin een brief uit over de opheffing van het interregionaal rechercheteam Noord-Holland/Utrecht (IRT). Zij stelden de commissie-Wierenga in, die deze opheffing moest onderzoeken. Volgens de Utrechtse korpschef Wiarda was kennis bij de top van het IRT over corruptie in het Amsterdamse politiecorps daarvan de reden geweest. De Amsterdamse korpsleiding (inclusief Van Thijn zelf, inmiddels minister) noemde het gebruik van ongeoorloofde opsporingsmethoden als reden voor de opheffing. De commissie-Wierenga concludeerde op 24 maart in haar rapport dat er geen sprake was geweest van corruptie, maar constateerde tevens dat er geen verkeerde opsporingsmethoden [het gecontroleerd doorlaten van drugs] waren gebruikt (de Amsterdamse top stelde: dat klopt, maar dat kwam omdat wij het IRT hadden ontbonden). Tijdens een Kamerdebat op 7 april stelde Van Thijns collega Hirsch Ballin zich achter de bevindingingen van de commissie-Wierenga. Van Thijn verdedigde als minister zijn vroegere rol als korpsbeheerder. Probleem was onder meer dat besluitvorming over de opheffing van het IRT niet schriftelijk was vastgelegd. De Kamer verwierp een motie van afkeuring, maar dwong wel af dat 'functioneringsgesprekken' met de voormalige leiding van het IRT zouden plaatsvinden. (dossier 23.593)
• - 

  Trad op 28 mei 1994 af als minister nadat de Tweede Kamer op 26 mei een motie had aangenomen, waarin de vormgeving van nieuwe interregionale rechercheteams werd opgedragen aan een nieuw kabinet. De nieuw samengestelde Tweede Kamer - waarin de regeringsfracties CDA en PvdA hun meerderheid waren kwijtgeraakt - was in meerderheid ontevreden over de uitkomsten van de 'functioneringsgesprekken' en concludeerde bovendien dat duidelijk was geworden dat het schortte aan samenwerking tussen Hirsch Ballin en Van Thijn. Hirsch Ballin zag in aanneming van de motie direct aanleiding om zijn ontslag in te dienen. Van Thijn deed hetzelfde in de middag van 27 mei, nadat in de ministerraad was geconcludeerd dat zijn positie onhoudbaar was geworden.
• - 

  Door de afloop van het IRT-debat was voortzetting in een nieuw kabinet van zijn ministerschap, waarvan lange tijd sprake was geweest, niet langer aan de orde. Daarbij speelde verder de onthulling mee dat hij in 1987 Eric Nordholt een ruime toelage - boven het salaris van f 180.000 - had geboden om hem over te halen hoofdcommissaris van politie in Amsterdam te worden.

• - 

  In de jaren zeventig was Hedy d'Ancona zijn levenspartner
• - 

  In 1983-1990 gehuwd met PvdA-Tweede Kamerlid Eveline Herfkens
• - 

  Was bevriend met de journalist Joop van Tijn. Vanwege de bijna identieke achternaam werd soms werd gedacht dat zij broers waren.

• - 

  wethouder van Amsterdam, 1970 (na de benoeming van Roel de Wit tot burgemeester van Alkmaar; wilde zijn Kamerlidmaatschap niet verruilen voor het wethouderschap)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Daniela Hooghiemstra, "Van Thijn blijft 'een Hansje in bessenland'", NRC Handelsblad, 3 maart 1997
• - 

  W. van Bennekom, "Ed van Thijn. Leven als opdracht" (2018)
• - 

  Marcel Wiegman, "Ed van Thijn (1934-2001) loodste Amsterdam als burgemeester door krakersrellen en crises", Het Parool, 19 december 2021
• - 

  Wilfred van der Bles, "Ed van Thijn; een man met een missie", Trouw, 20 december 2021
• - 

  Bas Blokker, "Door dadendrang gedreven, door twijfel getemperd", NRC Handelsblad, 20 december 2021
• - 

  Hans Wiegel "Bij het overlijden van Ed van Thijn (1934-2021). Persoonlijke herinneringen aan een vriendschap", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2022, 147-149

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.